عاملی: دانشگاه تراز تمدن نوین اسلامی، نیازمند تحول در محتوا و هدف است

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، سعیدرضا عاملی در آئین ورودی دانشجویان پردیس البرز دانشگاه تهران که در تالار علامه امینی کتابخانه مرکزی این دانشگاه برگزار شد، با تبریک دهمین سالگرد تأسیس پردیس البرز گفت: این برنامه نشستی بسیار کم نظیر در دوره کرونا است که توانسته جمعیت فاخر دانشجویی دانشگاه تهران را در یک جا جمع کند.

عاملی با بیان اینکه ما چهار نسل دانشگاه را تجربه کرده‌ایم و اکنون در دوره نسل سوم و چهارم دانشگاه قرار داریم، عنوان کرد: نسل اول دانشگاه‌ها، آموزشی بودند و پژوهش در دانشگاه وجود نداشت. نسل دوم به سمت دانشگاه‌های آموزشی-پژوهشی حرکت کرد. در این نسل، پژوهش برای عمق دادن به آموزش و حل مسائل جامعه، کشاورزی، صنعت و خدمات معنا پیدا کرد.

وی ادامه داد: نسل سوم دانشگاه به سمت دانشگاه ارزش‌آفرین، نوآورانه و پیوند خورده با شرکت‌های دانش‌بنیان حرکت کرد که ما همچنان در این نسل حضور داریم. در این نسل، نوآوری به ازای هر مسئله اجتماعی معنا پیدا کرده است و نوآوری یک جنبه عام به خود گرفته است. اگرچه بروز آن در سطح پتنت است اما در عمل، عرصه نوآوری، عرصه بزرگی هست.

استاد دانشگاه تهران افزود: نسل چهارم دانشگاه، دانشگاه شبکه‌ای و دانشگاه هم‌افزاست که من می‌خواهم روی این نسل تمرکز کنم.

عاملی در توضیح نسل چهارم دانشگاه‌ها عنوان کرد: منظور از دانشگاه شبکه‌ای و دانشگاه هم‌افزا این است که ما در بستر فناوری‌های جدید، در بستر دیجیتال و در بستر موژولار، اگر هرکدام از این نودها به نودهای دیگر وصل شوند؛ معنای فزاینده‌ای پیدا می‌کنند. به میزانی که هم‌افزایی ارتباطی بین ظرفیت‌ها به وجود بیاید به همان میزان قابلیت‌های علم و دانش متراکم می‌شود.

وی با بیان اینکه دانشگاه نسل چهارم دانشگاه متفاوتی است، گفت: دانشگاه شبکه‌ای و هم‌افزا در مکان و در نمای خود باقی نمی‌ماند. این دانشگاه با دانشگاه‌های سطح محلی، ملی، منطقه‌ای و جهانی پیوند می‌خورد. چنین دانشگاهی امروز به عنوان «دانشگاه انفجار علم و دانش» مطرح است که محصول هم افزا شدن واحدهای علمی جدا افتاده از یکدیگر است.

استاد دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه دانشگاه نسل چهارم، ظرفیتی برای ظهور دانشگاه تمدن ساز است، عنوان کرد: تمدن یک پدیده فرامحلی بوده و ناظر بر اکوسیستم اجتماعی، فرهنگی و ظرفیتی همه جهان است. اساساً تمدن نمی‌تواند در یک نقطه خلق شود. سابقه تمدن‌ها را هم که نگاه کنیم؛ خواهیم دید که همه این تمدن‌ها با هم‌افزا شدن دانش ملیت‌های مختلف در کنار هم به وجود آمده‌اند.

استاد دانشگاه تهران در بسط مفهوم دانشگاه شبکه‌ای و هم افزا گفت: بنابراین ظرفیت‌های نسل چهارم دانشگاه ظرفیت‌های هم‌افزا، چندرشته‌ای، بین‌رشته‌ای و همه جانبه‌نگری را فراهم می‌کند. فناوری‌های جدید در درجه اول ظرفیت خود انسان را افزایش می‌دهد و به تبع انسان، سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی افزایش پیدا می‌کند.

تمدن یک پدیده فرامحلی بوده و ناظر بر اکوسیستم اجتماعی، فرهنگی و ظرفیتی همه جهان است. اساساً تمدن نمی‌تواند در یک نقطه خلق شود. سابقه تمدن‌ها را هم که نگاه کنیم؛ خواهیم دید که همه این تمدن‌ها با هم‌افزا شدن دانش ملیت‌های مختلف در کنار هم به وجود آمده‌اند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه دانشگاه تراز تمدن نوین اسلامی، نیازمند به 2 نوع تحول در محتوا و تحول در هدف است، گفت: در تحول محتوایی، هدف دانش باید محتوایی باشد که سلامت آفرین، درمان آفرین و حل کننده مسائل اساسی جامعه باشد. تحول در هدف هم یعنی اینکه دانشگاه بداند کجا می‌خواهد برود و با علمش می‌خواهد چه اتفاقی را رقم بزند.

وی با بیان اینکه کمال با تمام فرق دارد، گفت: ما نیازمند دانشگاه کمال‌گرا هستیم. دانشگاه کمال‌گرا یک دانشگاه خیالی و آرمانی نیست یک نیاز قطعی بشریت است دانشگاه کمال‌گرا از رابطه معلم با دانشجو، رابطه معلم با معلم، رابطه دانشجو با دانشجو، رابطه کارمند با معلم و کارمند با دانشجو شروع می‌شود.

عاملی افزود: دانشگاه کمال‌گرا دانشگاهی است که بین معنویت‌گرایی و عقلانیت‌گرایی جمع می‌شود. این‌ها را نباید جدا از هم بدانیم؛ عقلانیت‌گرایی به معنویت‌گرایی نیاز دارد و معنویت‌گرایی بدون عقلانیت‌گرایی تبدیل به خرافه و جهالت می‌شود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ابراز امیدواری کرد در پرتو تلاش، همراهی، همدلی و همفکری از تجربه گذشته استفاده و پایه یک دانشگاه هم‌افزا و کمال‌گرا و تمدن‌ساز گذاشته شود.

وی خاطرنشان کرد: دانشگاه تهران ظرفیت بزرگی است که نه تنها نماد آموزش عالی که نماد ایران جدید است که ظرفیت‌ها و قابلیت‌های تمدنی زیادی در آن وجود دارد. امیدوار هستیم که این دانشگاه در کنار سایر دانشگاه‌های کشور به عنوان یک ظرفیت هم‌افزا و شبکه‌ای بتوانند پایه تمدن بزرگ و نوین اسلامی را بگذارند.