عجایب ورزش دانش‌آموزی؛ کمبود معلم در وضعیت اورژانسی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ کمبود امکانات و تجهیزات در مدارس دولتی، زنگ ورزش دانش‌آموزان را هم تحت‌الشعاع قرار داده است و عمده مدارس فرسوده و قدیمی در برخی مناطق کشور از جمله کلانشهر تهران، برای دویدن و تحرک دانش‌آموزان در زنگ‌های تفریح هم فضای کافی ندارند.

در کنار نبود فضای کافی و تجهیزات مناسب برای ورزش دانش‌آموزی، کمبود معلم ورزش متخصص نیز مشکلی مضاعف است، در دوره ابتدایی معلم ورزش وجود ندارد و این مسئولیت بر عهده آموزگاران قرار گرفته است که عمدتاً به رها کردن دانش‌آموزان در حیاط مدرسه برای بازی و نرمش خلاصه می‌شود یا اینکه زنگ ورزش که اتفاقاً مورد علاقه دانش‌آموزان است برای آموزش دروسی همچون ریاضی و علوم هزینه می‌شود که از نگاه معلم اهمیت بیشتری دارند!

ضعف خلاقیت و فرسودگی دانش در بین معلمان تربیت بدنی مدارس یکی از ضعف‌های بزرگ حوزه ورزش دانش‌آموزی در کشور است و گاه شاهد ناهماهنگی معلمان تربیت‌بدنی با دانش روز، خلاقیت و نوآوری در اجرای طرح درس تربیت‌بدنی هستیم یا اینکه در برخی مناطق با توجه به کمبود دبیر ورزش از معلمان غیرمتخصص برای اداره این کلاس استفاده می‌شود.

رشد چاقی دانش‌آموزان

با توجه به اینکه در زندگی آپارتمان‌نشینی، عمده فعالیت و تحرک دانش‌آموزان در محیط مدرسه انجام می‌شود، زنگ تربیت‌بدنی می‌تواند در سلامت جسم دانش‌آموزان و مقابله با کم تحرکی سهم بسزایی ایفا کند؛ طبق آمار مسئولان وزارت آموزش و پرورش، 30 درصد دانش‌آموزان چاق هستند که در شرایط کرونا و قرنطینه‌ها این وضعیت تشدید شده است. از سوی دیگر، بازی‌های کامپیوتری در بین دانش‌آموزان جایگزین ورزش شده است، اگر برای حل این مشکل اقدامی نشود، نسلی رنجور، دارای چاقی و مشکلات ساختار قامتی وارد عرصه‌های مختلف اجتماع خواهد شد.

طبق بودجه 1400  اعتبار تخصیص یافته به ازای هر دانش‌آموز برای فعالیت‌های تربیت‌بدنی در طول یک سال حدود 39  هزار و 615 تومان است که رقم آن بسیار ناچیز است.

دکتر صالح رفیعی عضو پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی درباره تبعات کم تحرکی دانش‌آموزان می‌گوید: یکجانشینی و رفتار بی‌تحرک در دوره کرونا به دانش‌آموزان تحمیل شده است که مضرات زیادی را برای سلامت جسمی و ساختار بدنی آنها دارد؛ بدن انسان با تحرک تقویت می‌شود و اگر از عضله‌ای استفاده نشود ضعیف می‌ماند از این جهت باید به اهمیت تحرک و ورزش دانش‌آموزان توجه کرد.

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی که از وضعیت ورزش دانش‌آموزی منتشر کرده به ضعف‌های موجود در این حوزه متمرکز شده است.

سرانه فضای ورزشی روباز کمتر از نیم متر مربع

طبق این گزارش استان‌های هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد، آذربایجان غربی، البرز و سیستان و بلوچستان دارای پایین‌ترین سهم سرانه زیرساخت ورزشی روباز هستند نکته اساسی این است که سرانه زیرساخت روباز ورزش دانش‌آموزی در بهترین وضعیت در کشور کمتر از نیم متر مربع است؛ طبق گزارش کمیسیون اروپایی پایین‌ترین سرانه زیرساخت برای دانش‌آموزان 2.5 متر مربع است.

کمبود شدید معلم تربیت‌بدنی

شاخص نسبت تعداد دانش‌آموز به معلم ورزش 559/75  نفر در وضعیت بسیار نامطلوبی است این میزان در مقایسه با نسبت کل دانش‌آموزان به معلم (22.5) بیانگر وضعیت نامطلوب نیروی انسانی متخصص در حوزه ورزش مدارس است با توجه به اینکه در آمارهای تفصیلی وزارت آموزش و پرورش کیفیت و وضعیت تحصیلات معلمان ورزش مدارس از دیگر معلمان و کادر آموزشی و پرورشی تفکیک نشده است، امکان بررسی شاخص سطح تحصیلات معلمان تربیت‌بدنی مدارس به صورت مجزا فراهم نیست.

آسیب‌های زیرساخت ورزش مدارس

1.  استفاده چندگانه، متنوع و غیرتخصصی از فضاهای ورزشی مدارس؛ عموماً زیرساخت‌های ورزشی مدارس در کشور به طور تخصصی و صرفاً برای ورزش دانش‌آموزان مورد بهره‌برداری قرار نگرفته‌ و این زیرساخت‌ها برای فعالیت‌های عملی، آموزشی و تفریحی دیگری نیز استفاده می‌شود که منجر به کاهش کارآیی، افزایش فرسودگی و از بین رفتن ساخت و عملکرد ورزشی آن شده است.
2. استاندارد پایین کیفیت فضا و احتمال آسیب جسمانی به دانش‌آموزان؛ زیرساخت‌های ورزشی مدارس از ابتدای ایجاد و استقرار فاقد استانداردهای حداقل ایمنی و سلامت دانش‌آموزان هستند. نامطلوب بودن سطوح زمین بازی که اغلب در حیاط مدرسه مشاهده می‌شود و به صورت آسفالت و بتن سخت است علت مهم بسیاری از آسیب‌ها به‌ویژه خراشیدگی‌های پوستی است.
3. پایین بودن سرانه فضاهای سرپوشیده ورزش مدارس به‌ویژه برای استان‌های با آلودگی هوا، گرما یا سرمای فصلی؛ سرانه بسیار پایین فضای سرپوشیده در استانها و مناطقی است که در طول سال آلودگی شدید هوا را تجربه می‌کنند برای نمونه تهران، شهرستان‌های استان تهران، البرز، خوزستان، آذربایجان‌شرقی و غربی و اصفهان.
4. استانداردهای نامعین ورزش مدارس؛ شورای عالی آموزش و پرورش هیچ استانداردی برای ورزش مدارس از جهت سرانه ورزشی، نسبت دانش آموز به معلم ورزش و... تعریف نکرده است.
5. ضعف شبکه‌سازی اجتماعی برای هم‌افزایی آموزش و پرورش با نهادهای دیگر در تدارک زیرساخت‌های ورزش مدارس.
6. عدم نقش‌آفرینی و ارتباط متقابل مدرسه و محله به ویژه در حوزه ورزش

آسیب‌های مربوط به روساخت

1. کمبود نیروی انسانی متخصص (معلم ورزش) در مدارس؛ این شاخص در سال تحصیلی 1399-1400  559/75 نفر بوده است که وضعیت بسیار نامناسب سرانه آموزشی ورزشی در مدارس کشور را نشان می‌دهد.
2. ضعف خلاقیت و فرسودگی دانشی در بین غالب معلمان تربیت بدنی مدارس: یکی از ضعف‌های بزرگ حوزه ورزش دانش‌آموزی در کشور ناهماهنگی بسیاری از معلمان تربیت بدنی با دانش روز و خلاقیت و نوآوری در اجرای طرح درس تربیت بدنی است.

آسیب مربوط به فرایندها

ارزشیابی‌های غیر استاندارد از دانش‌آموزان در درس تربیت‌بدنی؛ یکی از بزرگ‌ترین مشکلات و نارضایتی‌های دانش‌آموزان از برنامه تربیت‌بدنی مدارس، ارزشیابی یکسان، فاقد نوآوری و کسل‌کننده آمادگی‌جسمانی توسط معلمان ورزش مدارس است.

فقدان نظام شناسایی، معرفی و پشتیبانی از استعدادهای ورزشی مدارس؛  چیزی که به عنوان شناسایی و پشتیبانی از استعدادهای ورزشی نامیده می‌شود می‌تواند مهمترین برونداد ممکن از خلال برنامه ملی تربیت بدنی و ورزش دانش‌آموزی باشد و به دلیل فقدان برنامه اجرایی مدون و مشخص برای چنین امری خروجی موثر از برنامه ورزش دانش‌آموزی در رده‌های پایه ورزش کشور مشاهده نمی‌شود.

پیشنهاد می‌شود؛ وزارت ورزش و جوانان، شهرداری‌های سراسر کشور و سایر دستگاه‌های اجرایی به استثنای نهادهای انتظامی و امنیتی تمام اماکن ورزشی یا دارای کاربری ورزشی خود را حسب درخواست یا اعلام نیاز  وزارت آموزش و پرورش جهت اجرای درس تربیت بدنی به صورت رایگان در اختیار مدارس دولتی قرار دهند تا مورد استفاده دانش‌آموزان قرار گیرد.

سازمان نوسازی مکلف شود در احداث، تکمیل و تجهیز، نوسازی و بهسازی فضای آموزشی کشور نسبت به رعایت ضوابط و استانداردهای ورزشی مقرر در زیر نظام تامین فضا و تجهیزات و فناوری و مقررات شورای عالی آموزش و پرورش اقدام کند وزارت ورزش و جوانان و سایر دستگاه‌های اجرایی که به احداث و توسعه اماکن ورزشی می پردازند نسبت به احداث، بهینه سازی و مناسب سازی فضای آزاد و حیاط مدارس به عنوان زیرساخت ورزشی ایمن با اولویت فضای ورزشی سرپوشیده اقدام کنند.

شورای عالی آموزش و پرورش مکلف است نظامنامه توسعه ورزش مدارس را با رعایت مولفه‌های زیر تصویب و ابلاغ کند:

1.در هر سال تحصیلی حداقل یک رشته ورزشی فردی- جمعی متناسب با آمایش سرزمینی- منطقه‌ای آموزش داده شود.

2. برنامه آموزش رشته‌های ورزشی باید به نحوی اجرا شود که دانش‌آموزان ضمن ممارست کارهای عملی و تجربی متناسب با سن، جنس و رشته تحصیلی با رعایت اولویت‌های منطقه‌ای و شرایط بومی حداقل یک مهارت مورد نیاز را کسب کنند.

متن گزارش کامل مرکز پژوهش‌های مجلس را از اینجا مشاهده کنید.

انتهای پیام/