تجربه تلخ عربستان در استفاده از "آب‌های ژرف"/سعودی‌ها بزرگترین واردکننده گندم می‌شوند
از اواخر سال ۲۰۱۶ به علت کاهش شدید آب‌های ژرف در شمال عربستان دیگر اجازه برداشت از این منابع داده نشد. در حال حاضر بیشتر چاه‌های آب ژرف در عربستان خشک شده و تقریبا تمام مزارع به شنزار تبدیل شده‌اند.
به گزارش خبرنگار محیط زیست باشگاه خبرنگاران پویا؛ کشاورزی در عربستان سعودی در 3 دهه گذشته پیشرفت چشمگیری داشته است و این کشور با وجود اقلیم خشک و بیابانی و متوسط بارش 59 میلی‌متر در سال که عربستان را به یکی از کم‌بارش‌ترین کشورها در جهان تبدیل می‌کند توانسته بود در تولید محصولاتی از جمله گندم، ذرت و یونجه پیشگام باشد و به یکی از بزرگترین صادرکنندگان گندم در دنیا تبدیل شود.
عربستان برای تامین آب مورد نیاز مزارع گندم از حدود سه دهه قبل به استحصال آب‌های ژرف روی آورده بود. تشکیل این آب‌ها به زمانی برمی‌گردد که این سرزمین اقلیمی متفاوت داشت و وضعیت بارندگی در آن مناسب بود. استحصال آب‌های ژرف برای استفاده کشاورزی، اشتباهی بود که عربستان چند سال پس از سر دادن شعار خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی و رسیدن به صادرات در مورد بعضی محصولات، به آن اعتراف کرد.
وزیر آب عربستان در مصاحبه‌ای با نیویورک تایمز ضمن اعتراف به اشتباه این کشور در رسیدن به خودکفایی و صادرات در صنعت کشاورزی گفته بود: "چشمه‌های پرآبی که از زمان کودکی من در کشور وجود داشته اکنون همگی آن‌ها به دنبال سیاست‌های نادرست ما خشک شده است."
استفاده از آب‌های ژرف به جهت آسیب دیدن این ذخایر چندهزار ساله که تعادل زمین را حفظ می‌کنند و همچنین به دلیل هزینه‌بر بودن فرآیند این آب برای تصفیه و مورد استفاده قرار گرفتن در کشاورزی و شرب مورد مخالفت بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه آب است.
دولت عربستان امروز دیگر پیگیر این ماجرا نیست و به عنوان یک کار اشتباه از آن یاد می‌کند. گزارش‌های منتشر شده نشان می‌دهد عربستان برای تولید هر تن گندم 1200 دلار برای تأمین آب هزینه کرده است که با احتساب این مبلغ قیمت تمام شده گندم برای این کشور بسیار بالا بوده و با قیمت جهانی گندم فاصله معناداری داشت. تصاویر و اطلاعاتی که امروز در مورد این نوع از کشاورزی در عربستان وجود دارد مربوط به دوران پیش از بیان اشتباهات است و اطلاعات جدید این است که این سیاست‌ها در عربستان تغییر کرده است.
مزارع کشاورزی عربستان سال 1998
مزارع کشاورزی عربستان سال 2019
از اواخر سال 2016 به علت کاهش شدید آب‌های ژرف در مناطق شمالی عربستان دیگر اجازه برداشت از منابع زیرزمینی داده نشد و کشت گندم در عربستان برای آخرین‌بار در این سال صورت گرفت. در حال حاضر بیشتر چاه‌های آب ژرف در عربستان خشک شده و تقریبا تمام مزارع تبدیل به شنزار شده‌اند. عربستان در سال 1990 به‌طور متوسط 5 میلیارد گالن آب در سال استخراج می‌کرد که برداشت این مقدار آب می‌تواند در طول 25 سال دریاچه‌ای به وسعت 25 هزار و 744 کیلومتر مربع را به طور کامل خشک کند.
سیاست دولت عربستان در خودکفایی و صادرات محصولات کشاورزی در حد وسیعی طبقه حاکم را ثروتمند کرد و در نتیجه به خالی شدن تقریباً کامل سفره‌های آب ژرف منجر شد. حال با توجه به ممنوعیت کشت محصولات علوفه‌ای در این کشور عربستان تمام گندم خود را از راه واردات تامین می‌کند و پیش‌بینی می‌شود که در سال 2023 این کشور به بزرگترین واردکننده گندم تبدیل شود.
تجربه شکست خورده عربستان در استفاده از آب‌های ژرف باید مدنظر مدیران کشور قرار گیرد تا بدون فراهم کردن زیرساخت‌ها و محاسبه هزینه‌های بهره‌برداری از این آب‌ها دست به استخراج بی‌رویه این منابع چند هزارساله نزنند و ملاحظات زیست محیطی را در استفاده از این منابع در تامین آب شرب, کشاورزی و صنعت در نظر بگیرند.
