آخرین تحولات از جدال بزرگ اردوغان و مخالفین

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، جدال سیاسی بین دو ائتلاف اصلی جمهور و ملت در ترکیه همچنان ادامه دارد. با آن که قرار نیست فعلاً شاهد وزن کشی و انتخابات بین احزاب سیاسی ترکیه باشیم، اما حال و هوای این کشور به گونه ای است که گویی قرار است همین امروز و فردا، مردم پای صندوق رای بروند! به عبارتی روشن، میزان اختلاف و تنش، در یک سطح عادی و مرسوم نیست.

در همه کشورهای جهان، احزاب مخالف یا اپوزیسیون، همواره در برابر دولت و حزب حاکم، ساز مخالف می نوازند اما در ترکیه، کار از بیان انتقادات تند گذشته و رهبران احزاب مخالف اردوغان، به طور شبانه روزی و همواره، بر این موضوع پافشاری می کنند که شیرازه امور از دست حزب عدالت و توسعه و دولت برآمده از آن خارج شده و این دولت باید هر چه زودتر با اراده مردم، کنار نهاده شود.

در این میان، بحران اقتصادی نیز کار را برای اردوغان و شریک او دولت باغچلی دشوارتر کرده و روز به روز به شمار منتقدین و مخالفین، افزوده می شود.

انتخابات نداریم؛ نقطه ته خط

بر اساس تقویم رسمی «نهاد  عالی انتخابات» (YSK)، نزدیک ترین انتخابات سراسری و ریاست جمهوری ترکیه باید در ماه ششم سال 2023 میلادی برگزار شود. اما سران جبهه گسترده ائتلافی مخالفین اردوغان، بر این باورند که ترکیه در شرایط غیرعادی قرار گرفته و دولت فعلی، نباید بیش از این بر سر قدرت بماند.

در نتیجه به طور مداوم، بر طبل ضرورت برگزاری انتخابات پیش از موعد می کوبند. اما رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه و رئیس جمهور ترکیه، دو روز پیش و پس از آن که به شکلی موقت، آب بر آتش دلار ریخت، در مورد انتخابات، چنین جمله ای به کار برد:«با تمام توان و قدرت در مسیر تحقق اهداف سند چشم انداز 2023 قدم بر می داریم و تا سال 2023 میلادی و زمان رسمی اعلام شده، انتخاباتی در کار نخواهد بود. من همین جا به این بحث پایان داده و نقطه می گذارم.»

مخالفت رئیس جمهور ترکیه با برگزاری انتخابات پیش از موعد، عملاً یک فرصت 18 ماهه در اختیار دولت فعلی گذاشته که اوضاع خود را سر و سامان دهد.

چرا اردوغان با انتخابات مخالف است؟

در ساختار سیاسی ترکیه، حفظ قدرت برای مدت زمانی طولانی و ممانعت از به قدرت رسیدن احزاب مخالف، بسیار دشوار است.

از سال 1960 میلادی و کودتای منجر به اعدام عدنان مندرس بدین سو، دست به دست شدن قدرت در ترکیه، روند پرشتابی داشته است. سیاستمداران قدرتمند و مشهوری همچون سلیمان دمیرل، نجم الدین اربکان، مسعود ییلماز، بلنت اجویت، تانسو چیللر و ده ها چهره دیگر، هر کدام همچون ستاره ای درخشان و پرتلالو، برای مدتی قدرت را در دست داشتند. اما هیچکدام از آنها، نتوانستند بدون گسست و وقفه، حتی بدون نیمی از دوران زمامداری اردوغان، بر سریر قدرت بمانند.

علاوه بر دینامیسم و تحرک کم نظیر ساختار سیاسی، حزبی و اجتماعی ترکیه، بروز بحران های اقتصادی و امنیتی نیز در این ماجرا دخیل بوده و هر سیاستمداری در یک مقطع خاص، چنان از عرش بر فرش افتاده که دیگر نتوانسته کمر راست کند و دوباره به تشک کشتی برگردد.

بنابراین، رجب طیب اردوغان از این نظر، حائز یک رکورد خاص و بی مانند است و علاوه بر این، موفق شده که در سال 2016 میلادی، یک کودتای بزرگ و بسیار مهم را بی فرجام کرده و اغلب مسببین آن را یکایک به زندان بیندازد.

با این حال، شواهد نشان می دهد که در سه سال اخیر و از روزی که نظام و ساختار سیاسی و اجرایی ترکیه از پارلمانی به ریاستی تغییر یافته، سال به سال از محبوبیت اردوغان کاسته شده و حزب عدالت و توسعه، بخش مهمی از جایگاه اجتماعی خود را از دست داده است.

زمامداری اردوغان، شرایط زندگی را حتی برای هواداران او نیز بسیار دشوار کرده است. در نتیجه در این حال و هوای اقتصادی و به دنبال طرح مکرر انتقادات مشترک مخالفین، محبوبیت او روز به روز کاهش می یابد و نظرسنجی ها حاکی از آن است که اگر انتخابات پیش از موعد برگزار شود، اردوغان به راحتی در برابر رقبا شکست می خورد.

نتایج تازه ترین نظرسنجی شرکت اوراسیا نشان می دهد که اکرم امام اوغلو می تواند با اختلاف 12 درصد، اردوغان را شکست دهد و منصور یواش شهردار آنکارا و کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق نیز، می توانند اردوغان را شکست دهند و تنها باباجان است که در انتخابات، یکی دو درصد، کمتر از اردوغان رای خواهد گرفت.

با چنین شرایطی، اردوغان از ورود به میدان رقابت انتخابات پیش از موعد هراس دارد و در تلاش است تا در فرصت باقیمانده تا انتخابات یعنی در 18 ماه آتی، اوضاع را به نفع خود، تغییر دهد.

اصلی ترین انتقادات مخالفین به اردوغان

منتقدین بر این باورند که از دست رفتن امکان نظارت و برچیده شدن سیستم نظارت و اعتدال یا چک بالانس و سپردن اختیارات نامحدود به اردوغان، از او رهبری ساخته که با تصمیمات و اقدامات اشتباهی و تکروانه خود، از اقتصاد گرفته تا سیاست خارجی و دیگر حوزه ها، معضلات و بحران های بزرگی آفریده و با این حال، در برابر هیچ نهاد و احد الناسی، پاسخگو نیست.

سران احزاب مخالف اردوغان، در بیان انتقادات خود از اردوغان، بر روی این چند موضوع متفق القول هستند:

1.اردوغان، در میدان عمل، به چیزی به نام اصل تفکیک قوا پایبند نیست و علاوه بر آن که پارلمان یا قوه قضائیه را اسیر خواسته های خود کرده، اختیار دادستان ها و قضات را نیز در دست گرفته و قوه قضائیه را به حیاط خلوت خود تبدیل کرده است. در عین حال، در قوه مجریه نیز، نه تنها معاون رئیس جمهور، بلکه وزرا و معاونین آنها نیز اختیاراتی ندارند و همه چیز در دست رئیس جمهور است.

2.رئیس جمهور اردوغان، برخلاف عبدالله گل و دیگر اسلاف پیشین، با تمام مسائل سیاسی، امنیتی و اجتماعی کشور، مواجهه ای کاملاً حزبی و جانبدارانه دارد و دوقطبی شدید و بی مانندی در جامعه ترکیه به وجود آورده است.

3.رانت های اقتصادی بزرگ، فساد مالی و خویشاوندسالاری در دوران ریاست جمهوری اردوغان به اوج رسیده است.

4.هیچ نهادی نمی تواند استقلال خود را حفظ کند و مصداق روشن آن، از دست رفتن استقلال بانک مرکزی و تبعات و پیامدهای گران دخالت رئیس جمهور در تعیین سیاست های پولی و مالی است.

5.در دوران ریاست جمهوری اردوغان، عملاً چیزی به نام صلاحدید وزیر امور خارجه و مشاورین و سفرای او در میان نیست و دستگاه دیپلماسی به طور کامل، به مجری سرسپرده و خاموش رئیس جمهور تبدیل شده و مواضع تند و افراطی اردوغان، بلایی بر سر سیاست خارجی ترکیه آورده که علاوه بر منزوی شدن این کشور در هر دو محور شرق و غرب، سرمایه گذاران خارجی را نیز فراری داده است.

6.آزادی بیان و مطبوعات از ترکیه رخت بربسته و حتی فضای مجازی نیز به میدان قدرت نمایی صدها هزار اکانت و لشکر سایبری حامیان حزب حاکم، تبدیل شده است.

توافق نخست مخالفین، تغییر مجدد نظام

دیروز (پنجشنبه) 6 حزب مخالف اردوغان اعلام کردند که پس از چند نشست کارشناسی در پارلمان ترکیه، برای تغییر مجدد نظام سیاسی و اجرایی ترکیه به توافق رسیده اند و به محض این که قدرت را در اختیار بگیرند، نظام کشور را به پارلمانی باز می گردانند.

آنان نام نظام جدید را «پارلمانی تقویت شده» گذاشته اند. این احزاب عبارتند از:

1.حزب جمهوری خلق به رهبری کمال کلیچدار اوغلو.

2.حزب خوب به رهبری مرال آکشنر.

3.حزب سعادت به رهبری تمل کاراملا اوغلو.

4.حزب آینده به رهبری احمد داود اوغلو.

5.حزب جهش و دموکراسی به رهبری علی باباجان.

6.حزب دموکرات به رهبری گلتکین اویسال.

در پایان باید گفت، در شرایط کنونی، جبهه گسترده و مشترکی از احزاب مخالف، علیه اردوغان و باغچلی شکل گرفته است. با این حال، نباید از توجه به این دو اصل مهم غافل بود که اولاً، مخالفین هنوز هم برای معرفی یک نامزد مشترک، به اجماع نظر نرسیده و اختلاف داخلی دارند.

دوم این که با وجود کاهش محبوبیت اردوغان و حزب عدالت و توسعه، هنوز هم زمینه آن وجود دارد که او با برخی اصلاحات گذرا، شتابان و نمایشی، بخشی از قهرکردگان را به اردوگاه آکپارتی بازگرداند. در نتیجه انتخابات آتی، برای حزب حاکم ترکیه، متضمن نتایجی در حد حیات و ممات خواهد بود.

انتهای پیام/