پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در کشور ضعف اساسی دارد

به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ ماهان مدون در یک گفت‌و‌گوی رادیویی ضمن احصای انواع سه‌گانه گردشگری و سیر تکوین آن نسبت به عدم اهتمام لازم مسئولان دولتی در زمینه حراست از آثار ملموس و ناملموس فرهنگی کشور و برخی از کارشکنی‌ها در این راستا انتقاد کرد و در این باره توضیحاتی داد.

 وی با تبیین سیر تکاملی نوع گردشگری در جهان گفت: نسل اول گردشگری در جهان که بر پایه تفریح در سواحل و جنگل‌ها و اماکن تفریحی شکل گرفته، به عنوان گردشگری انبوه تلقی می‌شود. این نوع از گردشگری سرمایه‌گذاری در سطح کلان و صرف وقت و انرژی زیادی را می‌طلبد؛ در حقیقت این نوع از گردشگری همواره مورد استقبال بسیاری از کشورها قرار گرفته است و سود قابل توجهی نیز در پرتو خود برای اقتصاد کشورها به همراه داشته است.

این فعال حوزه میراث فرهنگی نسل دوم گردشگری یا گردشگری فرهنگی را در واقع مبتنی بر ارزش‌گذاری بر مقوله فرهنگی و خصوصاً موزه‌ها دانست و ادامه داد: در حقیقت باید گفت این نوع از گردشگری با تمرکز بر میراث فرهنگی ملموس هر کشور روایتگر فرهنگ و تمدن کشور مربوطه است. این نوع از گردشگری که نیاز به سرمایه‌گذاری در سطح کلان ندارد به سرعت مورد استقبال و حمایت کشورهای مختلف قرار گرفت و توانست مخاطبان زیادی را با خود همراه سازد.

به اعتقاد مدون، نسل سوم گردشگری یا گردشگری خلاق که تمرکز اصلی آن بر اقدامات میدانی و حضور در محیط‌های فرهنگی است تلاش می‌کند ضمن تعریف و تبیین میراث فرهنگی ناملموس برای مخاطب خود، ابزار و بستر لازم برای تبلیغات و فروش بسته سفر علاقمندان به گردشگری را در یک منطقه خاص فراهم سازد. 

این فعال حوزه گردشگری توضیح داد: این نسل از گردشگری که در بردارنده انواع میراث فرهنگی ناملموس شامل انواع آیین‌ها و رسوم متعلق به هر قوم و قبیله ، غذاهای محلی و ... است، تلاش می‌کند تا با ایجاد یک حس خوشایند در گردشگر از طریق کسب تجربه ادراکی درباره سفر به منطقه خاص مدنظر موجب تشویق و ترغیب وی برای انجام دوباره سفر به همان منطقه شود.

بنا به گفته وی، لازم است متولیان امر در راستای تحقق سفر هدفمند به منظور شناساندن هر چه بیشتر فرهنگ و هنر عظیم و غنی این سرزمین به گردشگران داخلی و خارجی، ضمن تعریف و معرفی میراث فرهنگی ملموس و ناملموس توسط متخصصین و کارشناسان این حوزه، زمینه‌های لازم جهت بازدید از این رویدادها را در برنامه ویژه تورهای خود جانمایی کنند. قطعاً تحقق این امر علاوه بر ایجاد جذابیت سفر برای مخاطبان، باعث افزایش غنای فرهنگی و پاسداری از آن نیز خواهد شد.

این فعال حوزه میراث فرهنگی، ضمن گلایه از دولت و متولیان دولتی به جهت اهمال در امر پاسداری از میراث فرهنگی ملموس و ناملموس کشورمان تصریح کرد: چندی پیش و بنا بر مسئولیت سابق خود، پس از برنامه‌ریزی‌های لازم از طریق تعریف پروژ‌ه‌ای مبنی بر "احیای سنت نوروز دریایی" که متعلق به ساکنین حوزه خلیج فارس و دریای عمان بود، سعی در معرفی و پاسداری هرچه بیشتر از یک میراث فرهنگی ناملموس بومی با هدف جذب گردشگران داخلی و خارجی در تابستان کردیم.

مدون همچنین اظهار کرد: بنا بود در این پروژه که مقرر شده بود بر بستر لنج سنتی موجود در خلیج فارس که به تازگی احیا و تبدیل به یک لنج بادبانی واقعی شده بود، اجرایی شود، به کمک کارشناسان میراث فرهنگی، آیین رسوم‌های خاص متعلق به آن منطقه و همچنین غذاهای محلی و دریایی برای مخاطبان به نمایش گذاشته شود.

این فعال حوزه گردشگری با اشاره به این موضوع که در صدد بودیم تا از طریق این پروژه لنج سنتی ایرانی با نام "بوم ایرانی" (که آذر ماه سال 90 "دانش سنتی لنج‌سازی و دریانوردی" با لنج مذکور در خلیج فارس در "فهرست آثار در خطر" به تصویب سازمان جهانی یونسکو رسیده بود) را به نوعی قابل بهره‌برداری کنیم، یادآور شد: اما در کمال تأسف سازمان بنادر و دریانوردی مجوز تردد مربوطه را در آن سال برای لنج مذکور صادر نکرد و در نتیجه علی‌رغم تمامی تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌های خوب صورت گرفته، این پروژه با شکست مواجه شد.

وی ادامه داد: به دنبال آن نیز دولت با تصویب طرح امحا لنج‌های سنتی و فایبرگلاس و جایگزینی آن با شناورهای مدرن و جدید در سال 1399 که موجب آن شناورهای سنتی و چوبی که دانش و مهارت ساخت آنها در فهرست میراث ناملموس یونسکو به ثبت رسیده بود؛ باید تا 5 سال آینده امحا شوند، باعث شد تا طرح استفاده و بهره‌برداری از بوم ایرانی عملاً منتفی شده و ابتر بماند. 

این فعال حوزه میراث فرهنگی این در حالی دانست که هنر لنج‌سازی و دریانوردی ایرانی نزد سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسیده و تمام کشورهای جهان به داشتن چنین اثری در تاریخ بشریت افتخار می‌کنند، اما متأسفانه شاهد هستیم در سایه ناآگاهی و عدم درک صحیح برخی از مسئولان دولتی گذشته نسبت به چگونگی پاسداری از آثار فرهنگی و تمدنی ایران‌زمین، این مفاخر در معرض فراموشی و حتی بعضاً زوال و نابودی قرار گرفته‌اند.

مدون همچنین ضمن تأکید بر لزوم شناخت و آگاهی صحیح نسبت به معنای پاسداری از میراث فرهنگی کشورمان در هر دو بعد ملموس و ناملموس اذعان کرد: متأسفانه تا کنون برنامه‌ریزی و اقدام شایسته و خاصی در زمینه آموزش تخصصی و چگونگی محافظت از میراث فرهنگی برای آن دسته از نهادها و دستگاه‌های اجرایی که به نوعی در ارتباط با این مقوله هستند و متولی حفظ و حراست از این آثار محسوب می‌شوند، صورت نپذیرفته است.

این فعال حوزه گردشگری در پایان خاطرنشان کرد: در سایه برنامه‌ریزی لازم می‌توان از این نقطه کور و بن‌بستی که در واقع عامل اصلی ایجادکننده مشکلات مرتبط در زمینه حراست از آثار فرهنگی کشور است، عبور کنیم.

انتهای پیام/