پرونده ویژه| واقعیت سراب خوشبختی آمریکا در افغانستان پس از ۲۰ سال

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، آمریکا با شعار مبارزه با تروریسم، برقراری نظام دموکراتیک، آوردن صلح و ثبات و از بین بردن کشت مواد مخدر و فساد اداری در افغانستان با تعدادی انبوه از نیروهای نظامی سال 2001 به افغانستان حمله کرد.

سرانجام پس از 20 سال اشغال و علاوه بر 2 تریلیون دلار هزینه و کشته شدن هزاران نظامی و غیرنظامی در افغانستان، آمریکا بدون داشتن هیچ چیزی برای افتخار، با شکست فجیع افغانستان را ترک کرد و مردم این کشور را با مشکلات فراوان و ویرانی‌های بسیار تنها گذاشت.

در ادامه نگاه کلی به اقدامات و پیامدهای 20 سال اشغال آمریکا شده است:  

 تشکیل دولت وابسته به غرب

پیش از این بارها، «اشرف غنی» ادامه کار دولت خویش را به پشتیبانی مالی و نظامی واشنگتن وابسته اعلام کرده بود؛ وی همواره تصریح کرده بود که ارتش افغانستان بدون کمک‌های آمریکا حتی 6 ماه دوام نخواهد آورد.

 فساد ادرای

 «رحمت‌الله نبیل» رئیس سابق امنیت ملی افغانستان سال گذشته در اظهاراتی رئیس‌جمهور این کشور را به عدم اقدام علیه فساد اداری و منسوب کردن اختلاس‌گران و فاسدان مالی به کرسی‌های بلند دولتی متهم کرد.

نبیل در توئیتی نوشت: «در سال 2014 پس از تشکیل حکومت وحدت ملی 180 پرونده اختلاس/فسادهای بزرگ مقامات دولت قبلی را به اشرف غنی سپردم؛ اما پس از مدتی، همان پرونده‌داران به منصب‌های بالا ارتقا یافتند و برخی از آن‌ها تاکنون نیز از مقربین دربار هستند!».

پیش از این نیز دفتر سربازرس ویژه آمریکا در امور بازسازی افغانستان (سیگار) نیز عملکرد دولت افغانستان در مبارزه با فساد را در حد «برگزاری جلسات» و «روی کاغذ» خوانده شده بود.

پیش از این  نیز سازمان «گزارش‌دهی جرایم سازمان‌یافته و فساد اداری»، نام «اشرف غنی» رئیس جمهور سابق افغانستان را کنار چند تن از سران سیاسی دیگر کشورها در فهرست فاسدترین سیاستمداران سال 2021 قرار داده است.

 اشاعه فرهنگ ابتذال

1- رسانه: یکی از مهمترین محورهایی که غرب به مدیریت آمریکایی‌ها در افغانستان در زمینه تهاجم فرهنگی دنبال می‌کردند، رسانه بوده است. آنها رسانه‌های مختلفی در افغانستانی که بیشتر مردم از نعمت برق محروم هستند را فعال کردند. فیلم و سریال‌هایی را تولید کردند که هدف آنها تحکیم خانواده را نشانه رفته بود. در این رسانه‌ها به نحوه پوشش زنان افغانستان اهتمام خاصی شده بود و علاوه بر آن نیز تلاش برای سبک زندگی غربی نیز ترویج می‌شد.

2- نظام آموزشی: با توجه به تاثیری که نظام آموزشی در بحث تربیت نسل آینده دارد، آمریکایی‌ها در این عرصه فعالانه حضور پیدا کردند. آنها سر فصل دروس را در مدارس ابتدایی به بهانه اینکه سر فصل مبتنی بر ترویج خشونت و فعالیت جهادی است، تغییر دادند و سر فصل‌ها را به سمت عرفی سازی، سکولاریسم، ترویج انگاره‌های غربی بویژه در علوم انسانی و افزایش احساس حقارت در برابر پیشرفت‌های مادی و معنوی تکنولوژی غرب هدایت کردند. یعنی در واقع کتاب‌ها و آموزش‌ها در این کشور کاملا رنگ و بوی غربی به خود گرفت.

3- مد و لباس: غربی‌ها با کمک مراکز طراحی لباس غربی بویژه فرانسوی‌ها که عمدتا در این حوزه شاخص هستند، به حوزه مد و لباس ورود پیدا کردند. هدف ترویج و اشاعه طراحی‌های غربی و سوء استفاده از جامعه زنان افغانی بود.

4- گسترش گروه‌های فمینیستی: افغانستان طی 20 سال گذشته شاهد رشد گروه‌های فمینیسیی بوده است. برخی گروههای افراطی مذهبی نیز دستاویزی برای ترویج این جریان‌های فمینیستی شده‌اند.

کشورهای اروپایی و آمریکا از این جریان‌های فمینیستی حمایت رسانه‌ای می‌کنند. همچنین سفارتخانه‌های کشورهای اروپایی در افغانستان دوره های آموزشی برای فعالان این جریان برگزار کرده‌اند و کتاب‌های فمینسیستی را نیز در اختیار آنها قرار دادند. در واقع آنها به دنبال الگو سازی از این جریانات هستند تا آنها را به عنوان نماد حقوق زن در افغانستان مطرح کنند.

5- برنامه‌های فرهنگی: برنامه‌های فرهنگی سفارتخانه‌های‌ خارجی (آمریکا، انگلیس و فرانسه) مستقر در افغانستان نیازهای آموزشی مردم این کشور مد نظر نیست، بلکه این برنامه‌ها شامل آموزش رقص، موسیقی‌های رپ و راک و مد و لباس به سبک غربی بوده است.

6- ورود تکنوکرات‌های افغان: ورد تکنو کرات‌های افغان و دادن پست‌های کلیدی به این افراد یکی دیگر از محورهای تهاجم فرهنگی غرب در این کشور است. در چند سال اخیر بویژه در اواخر حکومت کرزی با توجه به اینکه شرایط افغانستان اندکی به ثبات نسبی رسید، بسیاری از تکنوکرات‌های افغان که در دوران جنگ و جهاد و زمانی که کشور در معرض خطر بود افغانستان را ترک کرده بودند. وقتی اوضاع این کشور کمی آرام شد، آنها بازگشتند.

 عدم آموزش صحیح ارتش افغانستان

با گذشت حدود 20 سال از حمله نظامی آمریکا و هم‌پیمانانش به افغانستان، بسیاری از وعده‌های آمریکا به مقامات افغان برای تجهیز و آموزش نیروهای این کشور بویژه نیروی هوایی افغانستان عملی نشد.

از سویی نیز آمریکا با جایگزینی ناوگان هوایی افغانستان با بالگردهای ساخت خود و خروج از افغانستان بدون آنکه نیروهای افغان را برای تعمیر و نگهداری این بالگردها آموزش دهد عملاً نشان داد که هرگز به‌دنبال ایجاد یک نیروی هوایی مستقل و قدرتمند در افغانستان نبوده است.

کشتار غیر نظامیان

مرکز تحقیقاتی «انیستیتو واتسن» سال گذشته میلادی در آماری اعلام کرد که از زمان یورش ائتلاف نظامی به رهبری آمریکا به افغانستان تا نوامبر سال 2019 میلادی تاکنون بیش از 157 هزار نفر بر اثر جنگ در افغانستان کشته شدند.

گزارش می‌افزاید که در این مدت، 43 هزار غیرنظامی، 64 هزار نظامی و 42 هزار نفر از مخالفان مسلح دولت افغانستان کشته شدند.

دفتر نمایندگی سازمان ملل در افغانستان موسوم به «یوناما» نیز پیش از این در گزارشی اعلام کرده بود؛ از زمانی که این نهاد آمار مربوط به تلفات غیرنظامیان افغان را در سال 2009 میلادی آغاز کرده است به طور متوسط سالانه 10 هزار نفر در افغانستان کشته و زخمی می‌شوند.

یوناما همچنین چندی قبل نیز در گزارشی اعلام کرد که بر اثر درگیری‌ها و منازعات مسلحانه در سال 2020 میلادی 3 هزار و 35 غیرنظامی افغان کشته و 5 هزار و 785 تن نیز زخمی شدند.

حمایت از گروهای تروریستی

«وحید مژده» کارشناس فقید افغانستان در آن زمان گفته بود: هرچه در شمال افغانستان روی می‌دهد آمریکایی‌ها از آن به صورت دقیق اطلاع دارند و باید به مردم افغانستان پاسخ دهند.

این کارشناس افغان بعد‌ها در حمله افراد مسلح ناشناس جان باخت و عاملان ترور وی نیز دستگیر نشدند.

اما اینکه آمریکا از داعش سازی در شمال افغانستان چه هدفی را دنبال می‌کند، «عباس ابراهیم زاده» نماینده مردم بلخ در مجلس نمایندگان در دولت اشرف غنی معتقد بود: آمریکا با هدف نا امن کردن آسیای مرکزی «داعش سازی» می‌کند.

حامد کرزی رئیس جمهور سابق هم بارها گفته که طرح ترویج و گسترش افراط گرایی بخشی از سیاست جنگ سرد است که آمریکا در چارچوب ایجاد حلقه‌های بحران در اطراف شوروی سابق به اجرا درآورد و افغانستان هنوز قربانی این سیاست جنگ سرد آمریکا است. کشتار دانش آموزان مدرسه سید الشهداء کابل و (انتقال) داعش نیز ناشی از سیاست ترویج افراط گرایی آمریکا در افغانستان است.

اکنون آمریکا از افغانستان فرار کرده، اما همچنان از گسترش داعش در افغانستان می‌گوید موضوعی که از آن به عنوان پروژه جدید آمریکا در این‌کشور یاد می‌شود.

ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان هم در کابل پیش از این تاکید کرده بود که اسنادی از همکاری آمریکا با داعش وجود دارد.

افزایش سرسام آور تولید مواد مخدر

میزان کاشت، تولید و قاچاق موادمخدر نیز در سایه حضور نیروهای خارجی در افغانستان سیر صعودی شگفت‌انگیزی داشته است. دفتر جرایم و مواد مخدر سازمان ملل با انتشار گزارشی اعلام کرده بود که که زمین‌های زیر کشت مواد مخدر در افغانستان در زمان حمله آمریکا 7 هزار هکتار بود.

اما این میزان در سال 2017 میلادی باوجود شعارهای آمریکا برای مبارزه با موادمخدر با افزایش بیش از 46 برابری به 328 هزار هکتار افزایش یافت.

باوجود کاهش نسبی زمین‌های زیرکشت خشخاش در سال‌های 2018 و 2019 میلادی، میزان تولید تریاک در این سال‌ها ثابت ماند و دلیل کاهش مزارع خشخاش نیز خشکسالی بود.

کارشناسان بر این باورند که دولت آمریکا همواره از مواد مخدر در افغانستان به عنوان منبعی پر در آمد برای پیشبرد اهداف پنهانی خود در منطقه استفاده کرده و دولت آمریکا نیز در پوشش مبارزه با مواد مخدر تلاش کرده بود تا قاچاق و تولید مواد مخدر در این کشور را به شیوه جدیدی مدیریت کند.

چپاول معادن و منابع طبیعی

در سال 1397 ، «نرگس نهان» وزیر معادن افغانستان با سفر به واشنگتن قرارداد استخراج معادن طلا و مس این کشور در ولایت‌های بدخشان و سرپل را با یک شرکت آمریکایی به صورت مخفیانه به امضا رساند.

این اقدام وزیر معادن افغانستان واکنش‌ تند دیدبان شفافیت افغانستان و سنای این کشور را نیز در پی داشت.

دیدبان شفافیت افغانستان پیش از این گفته بود که شرکت‌های آمریکایی با اعمال فشار از طریق سفارت آمریکا و انگلیس در کابل به دنبال سلطه بر معادن غنی این کشور هستند.

شبکه نظارت بر منابع طبیعی افغانستان نیز پیش از این امضای قرار داد استخراج معادن این کشور با شرکت‌های آمریکایی را تاراج و دزدی قانونی معادن این کشور عنوان کرده بود.

سنای افغانستان نیز خواستار توضیح دولت افغانستان درباره واگذاری مخفیانه قرارداد استخراج معادن این کشور به شرکت‌های آمریکایی شده بود.

با این حال، اعتراضات به جایی نرسید و روند استخراج بزرگترین معدن مس افغانستان در شهرستان بلخاب از سوی شرکت آمریکایی موسوم به «سنتر» انجام شد.

عدم تحقق شعار بازسازی افغانستان

اداره بازرسی آمریکا در امور بازسازی افغانستان موسوم به «سیگار» در گزارشی گفته بود که از سال 2002 میلادی تا 31 دسامبر سال 2019 کنگره آمریکا حدود 134میلیارد دلار را برای بازسازی افغانستان اختصاص داده است که از این میزان، با ارزیابی 63میلیارد دریافته که حدود 19میلیارد آن یعنی 30درصد از میزان بررسی شده هدر رفته است.

در این گزارش آمده بود که این مبلغ به‌دلیل مصرف بیهوده، کلاهبرداری و سوءاستفاده هدر رفته است.

«جان سپکو» سربازرس ویژه این اداره گفته بود که سیگار تنها مأموریت بررسی بودجه اختصاص‌یافته توسط کنگره برای بازسازی افغانستان را به‌عهده دارد و میزان مبالغ هدر رفته بیش از این مقدار است.

ایجاد اقتصاد بیمار وابسته به آمریکا

طبق گزارش بانک جهانی، افغانستان وابسته به کمک های بین المللی است که 22 درصد درآمد ناخالص ملی آن را تشکیل می‌دهد. در شرایط فعلی که طالبان کنترل کامل این کشور را در دست گرفته، این حمایت به شدت کاهش پیدا می‌کند.

طی 20 سال  بی‌ثباتی سیاسی و ناامنی به معنای عدم توسعه بخش خصوصی در افغانستان است. اقتصاد غیرقانونی افغانستان که شامل تولید تریاک، قاچاق و معدن‌کاری غیرقانونی می شود، سهم قابل توجهی از صادرات و اشتغال در این کشور را تشکیل می‌دهد.

مهاجرت افغان ها

سال گذشته وزارت امور مهاجرین افغانستان اعلام کرد که حدود 6.5 میلیون افغان در 70 کشور جهان مهاجر هستند که بیشتر آن‌ها در کشورهای پاکستان و ایران زندگی می‌کنند.

براساس گزارش این وزارت خانه، بیش از 4 میلیون نفر نیز در نتیجه جنگ‌های داخلی و افزایش خشونت‌ها مجبور به ترک خانه و مناطق اصلی‌ سکونت خود شده‌اند و احتمال می‌رود که این تعداد در سالجاری افزایش یابد.

مشکلات اقتصادی و افزایش کشتارها ، از دیگر عواملی است که در تشدید مهاجرت از افغانستان و افزایش آوارگان داخلی نقش داشته‌اند.

  زندان‌های بگرام و گوانتانامو

 ژوئن 2021، بیست سال سلطه آمریکا بر پایگاه نظامی بگرام پایان یافت. پایگاهی هوایی که یادگار سلطه ارتش سرخ شوروی بر این کشور بود. بعد از پیروزی مجاهدین این پایگاه به دست آنها افتاد و بعد طالبان در آنجا خیمه زد تا اینکه با حمله آمریکا  و اشغال افغانستان توسط ناتو این فرودگاه به دست آمریکا بازسازی شد.

البته بگرام تنها یک پایگاه نظامی نبوده، بلکه زندان آنجا دست کمی از گوانتانامو نداشته است اما کمتر اطلاعی از زندان آن در دست است.  زندان گوانتانامو و زندان ابوغریب، دو زندانی بود که تصاویر منتشر شده از آن اوج وحشی‌گری ارتش آمریکا را مشخص کرد.

در زندان گوانتانامو که بعد از سال 2001در  خلیج گوانتانامو تاسیس شد و برخی افراد طالبان در آن نگهداری می‌شدند، از روش‌هایی همچون غرق مصنوعی، شکنجه‌های جنسی، اعدام ساختگی، خوراندن دارو و استفاده از سگ برای ارعاب استفاده می‌شد.

اکنون پس از دو دهه از جنگ افغانستان، کمک‌ها کاهش یافته است، شعارهای خارجی‌ها رنگ باخته‌اند و غیرنظامیان زیادی کشته، زخمی و معلول شده‌اند، بیش از یک میلیون نفر خانه‌های خود را ترک کرده‌اند و در داخل افغانستان آواره شده‌اند و یا در چادرها زندگی می‌کنند. سرمایه‌گذاران تردید دارند. تقاضای پناهندگی در کشورهای دیگر سرسام‌آور رشد دارد و پس از 20 سال به نظر می‌رسد واقعیت سراب خوشبختی آمریکا برای مردم افغانستان خود را آشکار می‌کند.

انتهای پیام/.