مطهری‌نژاد: نیاز به امام حیّ را باید در جامعه احیاء کنیم / بهروزی لک: پذیرش تأییدات امام در امور جزئی آسیب‌زا است
نشست مجازی "حسینیه معرفت" به ضرورت نیاز به امام عصر عجل الله تعالی فرجه در عرصه‌های مدیریتی و سیاست‌گذاری‌های کلان و چالش‌های این عرصه اختصاص یافت.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سلسله نشست‌های مجازی "حسینیه معرفت" در این هفته مجدد میزبان ارائه مجدد حجت‌الاسلام غلامرضا بهروزی لک، استاد تمام گروه مطالعات سیاسی دانشگاه باقر العلوم (ع) با عنوان "فلسفه غیبت و تمدن‌سازی معطوف به ولایت عظمای مهدوی" و سید مجید مطهری نژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام و دبیر نشست بود.
حجت‌الاسلام بهروزی لک در ابتدای این نشست رفتارهای امام را در چهار ساحت معرفی کرد و گفت: در ساحت اول، باید بپذیریم امام وجود دارد و واسطه فیض خداوند است. دوم اینکه به حضور ایشان و نظارتی که بر اعمال و رفتارهای فردی و اجتماعی دارد ایمان داشته باشیم. در سومین لایه، امام به صورت تکوینی عالم را به سمت مقصد الهی هدایت می‌کند. در این بین ممکن است افرادی ادعای رؤیت کنند و انتفاع خود را در حد ارتباط با امام بدانند. در حدیث آمده است که باید چنین فردی را تکذیب کرد. لایه چهارم، تدخلات امام و ورود ایشان به مسائل است. خیلی اوقات ایشان به مشکلات جامعه شیعیان ورود کرده و مشکل را برطرف کرده است، اما برای عوام ملموس نیست. این مسائل را هر زمان امام صلاح بدانند ورود می‌کنند.
مطهری‌نژاد: نقش مدیریت امام در عرصه سیاستگذاری کلان را نادیده می‌گیریم
مطهری‌نژاد با طرح این سؤال که آیا راهکاری وجود دارد بتوانیم از این ساحت‌های مختلفِ انتفاع، درک بیشتری در راستای نظام تمدنی داشته باشیم، گفت: امروز ما در حوزه سیاستگذاری و در حوزه نیازهای کلان اجتماعی احساس نیاز به امام حی نداریم. وقتی رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند ما رزق خود را در ایام فاطمیه می‌گیریم، برای ما حجت است. اگر این نوع تفکر در نظام سیاسی و نظام حکمرانی ما بنشیند و جایگاه خود را پیدا کند، ثمرات بهتری خواهیم داشت. سوگوارانه همواره در عرصه سیاستگذاری خود این لایه را نادیده می‌انگاریم. گویی ما خودمان باید مسیری را حرکت کنیم و هر جایی که خراب کردیم، امام اصلاح کند. این زاویه‌نگاه مهم است که جامعه چشمش به امام باشد، دستگاه حکمرانی ما نگاهش به امام عالم باشد. در موضوع سند مهدویت چه مقدار توانستیم وارد این لایه‌ها شویم؟
بهروزی لک: پذیرش مداخله‌گری امام در امور مدیریتی آسیب‌زاست
حجت‌الاسلام بهروزی لک در واکنش به پرسش دبیر نشست گفت: اگر مداخله‌گری امام در امورات اجرایی و مدیریتی جامعه را بپذیریم، بحری عمیق و آسیب‌خیز است. اگر به دنبال اثبات این مسئله باشیم که فلان موضوع مورد تأیید امام است، دشوار و در معرض آسیب‌های جدی است. انتصاب دادن امری به امام علیه‌السلام ادعای سختی است.
مطهری‌نژاد: نباید نقش امام را به دلیل آسیب‌زا بودن عرصه مهدویت نادیده گرفت
مطهری‌نژاد ادامه داد: ما دنبال این وجه نیستیم که بگوییم هر کاری انجام می‌دهیم، امام تأیید کرده است، بلکه غرض اصلی، فضای نیاز و باور به فعل امام است؛ مثلاً رهبر معظم انقلاب درباره اربعین می‌فرماید آیه عظمای الهی. وقتی اربعین را به عنوان فعل امام حی فهم کنیم، نوع برخوردمان با آن ارتقاء می‌یابد. یا تعابیری که امام خمینی (ره) درباره انقلاب اسلامی و جایگاه آن به کار می‌برند و آن را تداخل دست خدا و فعل امام معرفی می‌کنند، به این منظور است که تمام جهت‌دهی سیاسی و اجتماعی و حتی نظامی ما باید منطبق با همین هدف باشد. با این منظر است که امام اینچنین هشدار می‌دهند " انقلاب مردم ایران نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام به پرچمداری حضرت حجت - ارواحنافداه - است که خداوند بر همه مسلمانان و جهانیان منت نهد و ظهور و فرجش را در عصر حاضر قرار دهد. مسائل اقتصادی و مادی اگر لحظه‌ای مسئولین را از وظیفه‌ای که بر عهده دارند منصرف کند، خطری بزرگ و خیانتی سهمگین را به دنبال دارد."
نیاز به امام حیّ را باید در جامعه احیاء کنیم
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام افزود: اگر انقلاب را از این منظر مطالعه می‌کردیم، حتماً نتایج دیگری در پی داشت. این لایه در تمام مطالعات ما فراموش شده است و صرفاً به عنوان جملاتی نگاه می‌کنیم که گویا به درد دپو و آرشیو می‌خورد. متأسفانه این نوع تحلیل، در نظام ادراک ما و نظام نیاز ما و نیاز اجتماعی ما وارد نشده است. ما نباید به دلیل اینکه مسئله‌ای آسیب‌زاست، کل مسئله را کنار بگذاریم. ما باید بتوانیم لایه‌های آسیب‌خیر را کنار بگذاریم و لایه‌های صحیحی که نیاز به امام را ارتقاء می‌دهد، در جامعه‌مان و در نظام سیاستی خود تقویت کنیم. پاک کردن صورت‌مسئله به همان اندازه آسیب‌خیز بودن نگرش مهدویت اشتباه است.
بهروزی لک: تأییدات الهی را نمی‌توان مصداقی و جزئی اثبات کرد / اصل عنایت امام قابل اثبات است
حجت‌الاسلام بهروزی لک با تصریح مجدد بر آسیب‌خیز بودن نگاه نشانه‌شناسانه به افعال امام گفت: نظر بنده همین است که ما نباید به دلیل این آسیب‌خیزی وارد این قلمرو شویم، اما یک راهبرد مناسب، تقویت ایمان است. اکنون در مسئله توحید ربوبی چطور می‌اندیشیم؟ وقتی قرآن می‌فرماید «وَ ما رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَ لکِنَّ اللّهَ رَمی»، تأییدات الهی را چگونه می‌توانیم در امور جامعه اثبات کنیم؟ اگر چنین مسائلی مطرح شود، هرکسی هر کاری انجام دهد، مدعی می‌شود خدا این کار را انجام داد. واقعیت این است که غیر از اعتماد به اینکه خداوند مؤید است و نصرت خود را جریان می‌دهد، ما نمی‌توانیم مصداقی و جزئی آن را اثبات کنیم، وگرنه می‌شود معرکه آراء. امام مهدی عجل الله تعالی فرجه در توقیعی می‌فرماید «اِنّا غَیْرُ مُهْمِلینَ لِمُراعاتِکُمْ وَلا ناسینَ لِذَکْرِکُمْ.» یعنی ما نسبت به امور شما اهمال‌کاری نداریم و یاد شما را فراموش نمی‌کنیم که اگر غیر از این بود، بسیاری از مشکلات بر شما نازل می‌شد. غیر از اعتقاد و اعتماد به اصل عنایت امام، واقعاً نمی‌توان جزئیات را ثابت کرد؛ لذا در عمل مکلف به شریعت هستیم؛ یعنی تبیینی که علمای 250 سال از کتاب و سنت نبوی به ما تعلیم دادند، انجام دهیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقر العلوم (ع) افزود: ما در دوران غیبت به لحاظ اینکه بتوانیم تمدنی را بسازیم، بهره‌مندی ما به جز عنایات و فیوضاتی که امام مهدی (عج) نیست. در هر صورت ما بایدبه تعلیم معصوم بازگردیم؛ بنابراین جامعه عصر غیبت، جامعه‌ای مستقل نیست بلکه جامعه پیرو و تابع است و آنکه رئیس این جامعه خودگردان شود، نمی‌تواند به خود فرا بخواند و باید حتماً به دین کامل و امام موجود دعوت کند، هرچند ظاهر نباشد.
مطهری‌نژاد: امام (ره) انقلاب را برنامه خدا و فعل امام حی دانست
مطهری‌نژاد با تأیید آسیب‌زا بودن برخی عرصه‌های مهدویت، بر ضرورت پیگیری برنامه‌های خدا و نگاه نشانه‌شناسانه بر امور جاری در جامعه بشری تأکید کرد و گفت: این مسئله صحیح است که عرصه‌های مهدویت آسیب‌خیز است و ممکن است هرکسی در این فضای غبارآلود ادعایی داشته باشد و به این ترتیب موجبات تزلزل ایمان اجتماعی نسبت به امام را فراهم آورد، اما عرض بنده یک لایه دیگری است. اگر ما باور داریم که هدایت تکوینی امام در تمام عرصه‌های اجتماعی، حکمرانی و تمدنی ما جاری است، چگونه قابل اثبات است؟ از سویی دیگر باورمان این است که ما در این فضای خودگردانی، خودمان هرچه خواستیم انجام دهیم و امام نیز هر کاری خواست انجام می‌دهد و بالاخره ما صرفاً به لحاظ احکامی و رفتاری سعی می‌کنیم مقید باشیم تا به موقعیت ظهور برسیم تا در آنجا امر امام را مطیع باشیم. این یک تصویر است؛ اما تصویر دیگر این است که وقتی امام هدایت‌های تکوینی خود را انجام می‌دهد، این هدایت برای حرکت جامعه به‌سوی ظهور مبتنی بر نظام و برنامه‌ای دارد سامان می‌گیرد. چرا انقلاب در این دوران پیروز می‌شود و امام رحمت الله علیه آن را برنامه خدا و محبت خدا می‌داند؟ چرا در فضایی که تمام اراده جبهه باطل برای اطفای نورالله است و از کنار آن، داعش را وارد میدان می‌کند، اربعین شکل می‌گیرد و به تعبیر رهبر معظم انقلاب به عنوان آیه و نشانه الهی شناخته می‌شود؟ خب طرح این مسائل از سوی امامین انقلاب چه آسیبی می‌تواند در پی داشته باشد؟
وی افزود: آیا این هدایت تکوینی نباید به این سرانجام برسد که ما مبتنی بر مفاهیم قرآنی و روایی، برنامه‌های امام برای حرکت جامعه بشری به سمت مهدویت را فهم کنیم و بر این اساس بدانیم در چه موقعیتی قرار گرفتیم و امام عالم برای ما چه آیات و نشانه‌هایی را قرار داده است؟ پس عرض من این نیست که با امام و مفهوم مهدویت حی، به دنبال تأیید اعمال خودمان باشیم.
حجت‌الاسلام بهروزی لک در این باره ادامه داد: اگر ما بخواهیم از برنامه خاص امام مهدی عجل الله تعالی فرجه به شکل برنامه‌ای و جدای از سنت الهی یاد کنیم، اثباتش سخت است؛ یعنی بگوییم امام تدبیری اندیشیده که انقلاب اسلامی در فلان تاریخ اتفاق بیفتد. اثبات این موضوع دشوار است. اما به جای این سخن بهتر است بگوییم در امر تحقق جامعه موعود، سه رکن وجود دارد که علامه حلی در کتاب "کشف‌المراد" آنها را تبیین کرده است. ایشان سه وظیفه را بر می‌شمارد: اول اینکه وظیفه‌ای بر خداست که امام را تایید کند. دوم، امام این مسئولیت را قبول کند و سوم، مردم همراه شوند. چرا جامعه ظهور نزدیک عصر غیبت صغری اتفاق نیفتاد؟ آیا به خداوند و امام باز می‌گردد و یا به میزان کسب آمادگی مردم باز می‌گردد؟ خداوند که نمی‌خواهد همه را خود هدایت کند.
وی افزود: خداوند در قرآن هم می‌فرماید اگر میخواستم، همه را هدایت می‌کردم؛ اما خداوند منطقی را برای خلقت انسان قرار داده است؛ به این صورت که خداوند راه هدایت را عرضه می‌کند و از انسانها می‌خواهد اسلام و ایمان بیاورند. از سوی دیگر سنت الله را جاری می‌کند؛ در هر صورت انتخاب را بر عهده خود انسان قرار می‌دهد. سنت تغییر را خداوند اینگونه در قرآن مطرح می‌کند: «إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ.»؛ یعنی خداوند تا خودمان را تغییر ندهیم، تغییری ایجاد نمی‌کند. این مسئله تابع آمادگی مردم است. وقتی تاریخ غیبت را مرور می‌کنیم، پس از عصر غیبت کبری در سال 329 هنوز جامعه شیعی استقرار ندارد. آل‌بویه استقلال و عزتی به شیعه می‌دهد وگرنه تحت تعقیب بودند. اما جامعه شیعه با وقوع انقلاب اسلامی تازه برای پذیرش حکومت نایب آماده می‌شود. پس این سنت الهی است که انسانها رشد یابند و آماده جامعه موعود شوند. گاهی اوقات به اشتباه تصور می‌کنیم همه چیز در گروی تربیت 313 نفر یار امام است، در حالی که باید آمادگی جهانی بشر اتفاق بیفتد. آمادگی فکری، سیاسی اجتماعی و آمادگی تکنولوژی و فنی نیاز است.
انتهای‌پیام/