خوانش تاریخی و منصفانه از هنر انقلاب؛ آثاری که ۴۰ سال دیده نشدند

به گزارش خبرگزاری تسنیم، نمایشگاه «آینه در آینه» به عنوان یکی از بخش‌های چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، با حضور محمود سالاری معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، هادی مظفری، مدیر کل هنرهای تجسمی، محمد مهدی دادمان رییس حوزه هنری و جمعی از هنرمندان و علاقه مندان در موزه هنرهای معاصر تهران آغاز شد.

در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه احسان آقایی، رییس موزه هنرهای معاصر تهران گفت: از سه سال قبل موضوع برگزاری یک نمایشگاه پژوهشی درباره هنر انقلاب مطرح شده بود ولی با توجه به سختی کار، اجرای آن به طول انجامید. امسال با توجه به نگاهی که در جشنواره هنرهای تجسمی فجر وجود دارد موقعیتی فراهم شد تا این نمایشگاه به عنوان بخش جنبی جشنواره مورد حمایت قرار گرفته و به مرحله اجرا برسد. نمایشگاه‌ آینه در آینه حاصل هم‌افزایی مجموعه‌های مختلف است و از مجموعه‌داران متشکرم که این آثار را در اختیار ما گذاشتند. این آثار در یک پروسه زمانی چندماهه جمع‌آوری شده اما مطالعات آن از مدت‌ها پیش شروع شده بوده و بعضی از این آثار پیش از این نمایش داده نشده است.

در ادامه سید عباس میر هاشمی دبیر کل چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر گفت: امروز به نوعی افتتاحیه چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر هم محسوب می‌شود چون یکی از بخش‌های جدیدی که به جشنواره اضافه شد، همین نمایشگاه «آینه در آینه» است. جشنواره امسال را با دو رویکرد بسیار جدی دنبال کردیم که اولی توجه به مباحث پژوهشی و رویکرد دوم توجه به گستره جغرافیایی هنرهای تجسمی در کشور است.

میرهاشمی ادامه داد: با توجه به نگاه پژوهش محوری که موردنظر بود، قرار بر این شد که نمایشگاه آینه در آینه که دوستان از قبل زحمت آن را کشیده بودند مورد حمایت و پشتیبانی قرار بگیرد. در گستره جغرافیایی نیز سعی شده است تمامی استان‌های کشور هم‌زمان با جشنواره فجر یک نمایشگاه با نگاه به آثار هنرمندان همان منطقه برگزار کنند و این کار باعث می‌شود در دوره‌های بعد یک رشد جدی را در هنرهای تجسمی شاهد باشیم و بتوانیم با این رویه فضاهای ارائه هنرهای تجسمی را بالا ببریم.

کیانوش معتقدی، کیوریتور نمایشگاه «آینه در آینه» در ادامه مراسم گفت: ایده اصلی این نمایشگاه یک بررسی تاریخ‌نگارانه از مقطع مهمی از تاریخ هنر ایران است. شکل‌گیری هنر نقاشی اعتراضی که پیش از انقلاب نمونه‌هایی از آن در آثار هنرمندان مختلف دیده می‌شود و تحولاتی که در کار هنرمندان نقاش اتفاق می‌افتد، در این مجموعه قابل‌بررسی است. هنر اعتراضی که زیرمجموعه‌ای از هنر اجتماعی است در جریان یک رویداد مهم تاریخی، تبدیل به جنبش هنر انقلاب می‌شود و بیشتر هنرمندان در عرصه‌های مختلف با تلاش خود سعی می‌کنند این تحول عظیم را در آثار خود بازتاب ‌دهند. ایده نقاشی انقلابی تا یکی دو سال بعد ادامه پیدا می‌کند و با توجه به اینکه بلافاصله وارد جنگ تحمیلی می‌شویم، تبدیل به گفتمان جنگ می‌شود. این یک مقطع مهم از تاریخ هنر ایران است که سعی کردیم گزینشی از مهم‌ترین آثار آن انجام دهیم و این نمایش شامل مهم‌ترین آثاری است که از این دوره تاریخی به جامانده است.

معتقدی افزود: یکی از نقاط قوت این نمایشگاه که به آن افتخار می‌کنم وجود آثاری است که شاید بیش از 40 سال دیده نشده است. سال 58 پس از بازگشایی موزه هنرهای معاصر تهران، نمایشگاهی از آثار هنرمندان در آن مقطع برگزار شد و سپس آثار به گنجینه رفت و دیگر دیده نشد. دیدن این آثار و کیفیت بیان هنری، نوع نگاه و اکسپرسیو روایی آن‌ها می‌تواند برای نسل امروز بسیار جالب باشد. خوانش ما مبتنی بر مسیر تاریخ هنر و با ارائه اسناد تاریخی است و به این دلیل سعی شد در کنار نقاشی‌ها از رسانه‌های دیگری مثل عکاسی، پوستر و حتی موسیقی انقلاب استفاده شود تا یک تصویر نسبتاً جامع از اتفاقات و رویدادها و ارتباط آن با هنر ارائه شود.

کیوریتور نمایشگاه آینه در آینه افزود: سعی شده است این خوانش بر اساس یک روایت منصفانه ارائه شود، اما طبیعی است که خوانش های دیگری هم می‌تواند وجود داشته باشد. در این مجموعه به بخشی از آثار نادیده نیم قرن اخیر پرداخته شده است و امیدوارم مخاطبان پس از دیدن این نمایشگاه یک تصویر جذاب از این تحولات هنری در ذهن خود داشته باشند.

در ادامه این مراسم با توجه به پخش قطعاتی از آلبوم‌های چاووش در فضای نمایشگاه، هادی منتظری، نوازنده کمانچه و از اعضای گروه شیدا و چاووش به بیان خاطراتی درباره شکل‌گیری این آلبوم‌های موسیقی پرداخت.

پس از آن محمود سالاری، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: به عنوان کسی که در عرصه هنر تحصیل کرده و معلمی کردم، خوشحالم که می‌توانم یک دوره تاریخی را در این نمایشگاه به تماشا بنشینم؛ دوره هنر اعتراض، دوره هنر حرف و کلام و بیان هوشمندانه. این مقطع تاریخی را مقطع بسیار حساسی می‌دانم زیرا موقعی است که گفتمان تغییر می‌کند و تجلیات گفتمان‌ها در منظومه‌های فکری و تجلیات منظومه‌های فکری در اصطلاحات و تصاویر است.

سالاری ادامه داد: نشانه‌شناسی این تصاویر، نشانه‌شناسی گفتمان است. به همین دلیل بسیاری از نشانه‌هایی که ما در دوره بعد از مشروطیت به عنوان آغاز هنر اعتراضی می‌بینیم در مقطع 53 تا 63 نیز به چشم می‌آید. این نشانه‌ها کم‌کم از ادبیات به تصویر و به المان‌های تجسمی وارد می‌شود و بعد به تئاتر و... می‌رسد و یک جریان مکتب ساز را ایجاد می‌کند. مکتب به معنی منظومه‌ای که تئاتر، ادبیات، موسیقی و تجسمی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و گفتمان تولید می‌کند. امیدوارم این نمایشگاه آغازی باشد برای جریان شناسی تا بفهمیم در مقطع 53 تا 63 چه اتفاقی افتاده و بعد مقاطع تاریخی دیگر را نیز به عنوان پله‌هایی که هنر ما در این دوره‌ها طی کرده است، بررسی کنیم.

در مراسم افتتاح این نمایشگاه هنرمندانی همچون محمد علی رجبی، عباش مشهدی‌زاده، کاظم چلیپا، سهراب هادی، رضا بانگیز، محمد حسین نیرومند، طاهر شیخ الحکمایی، واحد خاکدان، جوادنوبهار، مسعود شجاعی طباطبایی، جعفرنجیبی، کامبیز صبری، هادی منتظری، مرتضی گودرزی دیباج، حسین نوروزی، سیدمحمد فدوی، محمد حسین حلیمی، محمد رضا فیروزی‌ای، ایرج میرزاعلیخانی، عباس مجیدی، محسن راستانی و ... حضور داشتند.

این نمایشگاه مروری بر تحولات هنر ایران در سال های 1363-1353 است و آثار هنرمندانی از جمله اردشیر محصص، بهمن محصص، علی اکبر صادقی، هانیبال الخاص، مرتضی کاتوزیان، بهرام دبیری، پرویز ایزدپناه، قاسم حاجی زاده، لیلی متین دفتری، پروانه اعتمادی، حسین خسروجردی، کاظم چلیپا، ایرج اسکندری، حبیب الله صادقی، مصطفی گودرزی، مرتضی اسدی، رحیم ناژفر، منوچهر صفرزاده، حسین محجوبی، محمدعلی ترقی جاه، سیروس مقدم و.. به نمایش گذاشته شده است.
نمایشگاه آینه در آینه تا 8  اسفند ماه در موزه هنرهای معاصر تهران برپاست.

انتهای پیام/