چرا انقلاب اسلامی به‌خلاف تصور مبارزان زود به نتیجه رسید؟/ گفتگو با جواد منصوری
جواد منصوری از مبارزان پیش از انقلاب اسلامی می‌گوید از ابتدای روی کار آمدن پهلوی قیام‌های متعددی در سرتاسر کشور به وقوع پیوست و آن چیزی که موجب سرعت یافتن تحولات انقلاب به‌خلاف تصور رهبران و مبارزان شد، نارضایتی شدید مردم از ظلم و فساد پهلوی بود.
"جواد منصوری" از مبارزان پیش از انقلاب اسلامی در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: چهار سؤال مهم در خصوص انقلاب اسلامی وجود دارد و هرساله به‌مناسبت دهه فجر و سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی باید بدان پاسخ داد.
وی اولین سؤال را چرایی وقوع انقلاب اسلامی دانست و گفت: پهلوی‌ها با کودتا روی کار آمدند و با دستگیری، تبعید و اعدام تا سال 57 حکومت کردند، این وضعیت در دوران پهلوی اول (رضاشاه) بیشتر به‌شکل سرکوب بود و در دوران پهلوی دوم (محمدرضاشاه) کمی متفاوت‌تر بود. مردم ایران چه در دوران پهلوی اول و چه در دوران پهلوی دوم از رژیم ناراضی بودند، اگر مردم راضی بودند آن‌همه قیام و اعتراضات شکل نمی‌گرفت.
رضاخان اولین کسی بود که با مداخله خارجی‌ها در ایران به قدرت رسید. انگلیسی‌ها که از افزایش نهضت‌های آزادی‌خواه و همچنین گسترش اندیشه کمونیسم در ایران در هراس بودند، تصمیم گرفتند زمام امور را به‌عهده افرادی بسپارند که سرسپردگی‌شان به انگلستان به اثبات رسیده بود، لذا با انتخاب سید ضیاء طباطبایی به‌عنوان رهبر سیاسی و رضاخان میرپنج به‌عنوان فرمانده نظامی، کودتایی را برای تصرف تهران کلید زدند.
منصوری ادامه داد: در دوران پهلوی قیام‌های متعددی در سرتاسر کشور صورت گرفت، اما تمامی قیام‌ها با سرکوب‌های شدید و خونین روبه‌رو شد که به‌طور نمونه می‌توان به قیام مردم مشهد در مسجد گوهرشاد اشاره کرد، بنابراین مردم از ابتدا مخالف رژیم پهلوی بودند، اما لوازم برای سقوط آن رژیم فراهم نمی‌شد، در نهایت قیام 15 خرداد 42 توانست زمینه را به وجود آورد.
این مبارز دوران انقلاب خاطرنشان کرد: قیام 15 خرداد، آغاز حرکتی برای شکل‌گیری حکومت اسلامی بود و این‌گونه نبود که در سال 57 به‌یک‌باره انقلابی صورت بگیرد، بنابراین از ابتدای دوره پهلوی، نارضایتی‌های بسیاری وجود داشت و قیام‌هایی هم صورت گرفت و در نهایت 15 خرداد 42 توانست نقطه آغاز و مبدأ انقلاب اسلامی باشد.
وی عنوان کرد: در 15 خرداد سه عنصر با یکدیگر ترکیب شدند و یک نیروی جدید خلق شد که در فرهنگ سیاسی، مبارزات و انقلاب‌های دنیا وجود نداشت، این عناصر عبارتند از؛ مردم مؤمن و آگاه، اسلام سیاسی و انقلابی که عاشورا و شهادت دارد و مرجعیت سیاسی و رهبری دینی. امام فرمود تا این عناصر باشد، انقلاب تداوم خواهد داشت.
منصوری بیان داشت: انقلاب که به پیروزی رسید، رئیس سازمان سیا گفت "انقلاب ایران عجیب بود. ما به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده بودیم که برای همیشه در ایران بمانیم". آمریکا نمی‌خواست از ایران برود و کاپیتولاسیون را به همین دلیل تصویب کردند. ویلیام سالیوان آخرین سفیر آمریکا در ایران در خاطراتش نوشت که "ما به شاه گفتیم «هر کاری می‌خواهی انجام بده، ما حمایت می‌کنیم؛ حتی اگر می‌خواهی یک‌میلیون نفر را بکش.»"، ژنرال هایزر نیز با همین هدف به ایران آمد، اما آمریکا سلاحی برای مبارزه با مردم شهادت‌طلب ایران نداشت و به همین دلیل به موفقیت نرسید.
ویلیام سولیوان آخرین سفیر آمریکا در ایران بود که پس از پیروزی انقلاب و بازگشت به آمریکا خاطراتش را نگاشت و منتشر کرد. آن خاطرات در ایران ترجمه و در کتابی با عنوان «مأموریت در ایران» منتشر شده است.
منصوری اظهار داشت: در سال 1364 سازمان‌های اطلاعاتی و جاسوسی آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه نشستی برگزار کردند تا با انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران مقابله کنند. در آن نشست به این نتیجه رسیدند که باید بین مردم، رهبری و اسلام سیاسی فاصله ایجاد کنند، ازاین‌رو امام در وصیت‌نامه‌اش فرمود تا وقتی که این سه در کنار هم باشند، انقلاب تداوم خواهد داشت.
** تصور نمی‌کردیم انقلاب به این زودی‌ها به پیروزی برسد
وی در پاسخ به این سؤال که "ایده کلی رهبران انقلاب اسلامی چه بود؟" گفت: رهبران و مبارزان انقلاب اسلامی به‌دنبال برقراری عدالت و حکومت اسلامی بودند، اما مهمترین مانع در این مسیر رژیم پهلوی بود. آن رژیم به‌دلیل ظلم‌ها و بی‌عدالتی‌هایی که کرد مسیر را هموارتر ساخت. ما تصور نمی‌کردیم که انقلاب در سال 57 به پیروزی برسد، ظلم رژیم و شدت نارضایتی موجب شد انقلاب خیلی زودتر از آنچه فکر می‌کردیم به پیروزی برسد.
منصوری عنوان کرد: سرعت تحولات انقلاب در سال 57 موجب شد شاه در آبان ماه آن سال در تلویزیون بیاید و بگوید که "مردم! صدای انقلاب شما را شنیدم. من در کنار شما هستم."، این سخنان اعتراف به شکست رژیم پهلوی بود. شاه در ادامه می‌گوید که "ما ظلم و فساد کردیم و وابسته بودیم و قول می‌دهیم در ادامه حکومت برمبنای قانون و اراده ملی اداره شود."، اما دیگر کار از کار گذشته بود.
شاه در سخنانی گفت: من آگاهم که به نام جلوگیری از آشوب و هرج‌ومرج این امکان وجود دارد که اشتباهات گذشته و فشار و اختناق تکرار شود. من آگاهم که ممکن است بعضی احساس کنند که به نام مصالح ملی و پیشرفت مملکت و با ایجاد فشار این خطر وجود دارد که سازش نامقدس فساد مالی و فساد سیاسی تکرار شود، اما من به نام پادشاه شما بار دیگر در برابر ملت ایران سوگند خود را تکرار می‌کنم و متعهد می‌شوم که خطاهای گذشته، بی‌قانونی، ظلم و فساد دیگر تکرار نشود.
این مبارز پیش از انقلاب ابراز کرد: مردم و مبارزان ریشه اصلی نابسامانی‌های کشور را سلطه خارجی می‌دانستند و بر "استقلال" تأکید ویژه داشتند، این اولین شعار انقلابی‌ها بود، شعار "آزادی" نیز به‌معنای نفی دیکتاتوری موجود بود.
منصوری بیان کرد: ایده انقلابی‌ها برای فردای پس از انقلاب، برپایی نظام جمهوری اسلامی بود، عینیت آن هم در قانون اساسی که پس از انقلاب تدوین شد، نمود پیدا کرد، البته سرعت تحولات موجب شد فرصت کادرسازی و تدوین اجزای نظام جمهوری اسلامی فراهم نشود. شهید مطهری می‌گفت "مرداد 57 در مشهد بودیم که در جمعی گفتم «این‌گونه که امام علیه رژیم پهلوی سخن می‌گوید، می‌ترسم چهار پنج سال دیگر انقلاب به پیروزی برسد و ما هنوز کادرسازی نکرده و برنامه‌ای ننوشته باشیم.»"، ما نیز تصور نمی‌کردیم که روزی از زندان آزاد شویم.
انتهای پیام/+
