"باغ گیاه‌شناسی ایران" ثبت ملی بدون حریم اختصاصی/میراث فرهنگی: مطالعات تعیین حریم در حال انجام است!
مدیرکل دفتر ثبت آثار وزارت میراث فرهنگی گفت: از اداره میراث فرهنگی استان تهران درخواست کرده‌ایم که با استفاده از کمسیون ماده ۵، برای تعدیل ساخت و ساز در اطراف باغ گیاه‌شناسی اقدام کند که در غیر این صورت فرآیند تعیین حریم در دستور کار قرار خواهد گرفت.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، حدود دو ماه پیش بود که یک تعاونی مسکن فرآیند ساخت‌وساز 22 برج 27 طبقه را در منتهی‌الیه شمالی باغ گیاه‌شناسی ملی ایران در منطقه 22 تهران آغاز کرد؛ این اقدام که البته به نظر می‌رسد وارد فاز عملیاتی شده، موجی از انتقادات و نگرانی‌ها را در میان دوستداران محیط زیست و میراث فرهنگی به وجود آورده است.
به دنبال انتشار این خبر سید احمد علوی از اعضای شورای شهر تهران، با اشاره به اهمیت فضای باغ ملی گیاه‌شناسی به عنوان سرمایه ملی کشور و ارزش بالای آن در سطح بین‌المللی برای تهران و همچنین تأثیر مؤثر این باغ در تلطیف فضای زیست محیطی تهران، خواستار تجدیدنظر در خصوص ساخت‌وسازهای اطراف حریم این باغ و انجام اقدامات لازم برای جلوگیری از تعرض به حریم و عرصه این اثر ثبت شده ملی توسط متولیان وزارت میراث فرهنگی کشور شد.
باغ گیاه‌شناسی تهران یکی از 20 باغ گیاه‌شناسی برتر جهان بوده و بزرگ‌ترین باغ گیاه‌شناسی خاورمیانه محسوب می‌شود که قدمتی بالغ بر 48 سال دارد و به شماره ثبت 365 در مورخ 1395/12/10 در فهرست میراث طبیعی کشور ثبت ملی شده است.
برابر قانون در صورت ثبت یک اثر ملی، هرگونه تجاوز به حریم تعیین شده برای آن اثر، جرم بوده و علاوه بر مجازات مربوطه پیگرد قانونی نیز دارد.
پیش از این معاون میراث فرهنگی استان تهران در خصوص عرصه حریم باغ گیاه‌شناسی تهران به تسنیم گفته بود که با عنایت به اینکه باغ ملی گیاه‌شناسی به عنوان یک اثر طبیعی ثبت ملی شده است، مشمول ضابطه اختصاصی نمی‌شود؛ بر همین اساس تعیین و تدوین عرصه و حریم این باغ، در شورای کارشناسی و شورای ملی ثبت و حریم وزارت میراث فرهنگی بررسی خواهد شد و با اجماع نظر کارشناسان، نتیجه نهایی و محدوده عرصه و حریم این اثر مشخص می‌شود.
به گفته این مقام مسئول، تعیین ضابطه اختصاصی پس از مطالعه عرصه و حریم یک اثر تاریخی صورت می‌گیرد که بر اساس آن چارچوب مدنظر در قالب یک نقشه با امضاء و تأیید مقامات عالی میراث فرهنگی به تمام دستگاه‌های سطح استان از استانداری تا شهرداری ابلاغ و ضمن ثبت این نقشه در سامانه طرح تمثیلی شهرداری، تمام عملکرد دستگاه‌ها در خصوص صدور مجوز و ساخت ساز نیز متعاقباً بر مبنای آن صورت می‌گیرد.
همه این‌ها در حالی است که تصاویر و فیلم‌های منتشر شده در فضای مجازی حاکی از ادامه فرآیند ساخت و ساز برج در حریم این باغ است و گویا در حال حاضر این پروژه در مرحله خاکبرداری قرار دارد.از سوی دیگر شهرداری تهران نیز صدور مجوزهای نهایی و رسمی برای این پروژه را به صورت مشخص تأیید نمی‌کند.
وی با اشاره به این موضوع که کارشناسان میراث طبیعی تأکید دارند که ضروری است با تعدیل ارتفاع پروژه واقع در حریم باغ گیاه شناسی ملی از بروز مشکلات احتمالی در پایداری اکولوژیکی این اثر طبیعی جلوگیری به عمل آید، بیان کرد: انتظار هم این است که با همکاری همه نهادهای ذی‌ربط به ویژه متولیان این پروژه تلاش شود تعدیل ارتفاع اتفاق بیوفتد.
بنا بر صحبت‌های این مقام مسئول، مقرر شده است چنانچه اداره کل میراث فرهنگی استان تهران از این طریق موفق به انجام اقدام مدنظر برای محدودیت در ساخت و ساز این پروژه نشود و توفیقی بدست نیاورد، فرآیند تعیین حریم مطابق الزامات مقرراتی در دستور کار آن اداره کل و متعاقباً وزارت میراث فرهنگی قرار بگیرد. البته هم اکنون نیز مطالعات تعیین حریم این اثر ملی توسط چند تن از اساتید حوزه میراث طبیعی با همکاری اداره کل استان تهران در حال انجام است.
پورعلی همچنین تصریح کرد: عموماً از زمان ثبت یک اثر به عنوان اثر ملی تا تعیین حریم آن تأخیر زمانی وجود دارد و اولویت بندی تعیین حریم آثار ملی با توجه به وضعیت حفاظتی یک اثر اتفاق می‌افتد، لذا امیدواریم که تعیین حریم این اثر ملی در سریع‌ترین زمان ممکن نهایی شود.
حالا اما پرسش اساسی و در خور تأمل این است که چرا بلافاصله پس از ثبت ملی یک اثر اقدامات لازم به منظور تعیین عرصه و حریم اثر مربوطه با هدف جلوگیری از ورود صدمات و آسیب‌های احتمالی در آینده انجام نمی‌شود که در نهایت شاهد انجام چنین تخلفاتی باشیم؟
به نظر می‌رسد در این خصوص الزام قانونی و مقرراتی مشخصی با ضمانت اجرای مناسب وجود نداشته و به همین دلیل معمولاً تعیین حریم یک اثر به تعویق می‌افتد و حتی ممکن است تا مدت‌ها بعد از ثبت ملی یک اثر نیز پیگیری نشود که ضروری است این موضوع توسط وزارت میراث فرهنگی در تنقیح، اصلاح و پیشنهاد قوانین و مقررات بالادستی مدنظر قرار بگیرد؛ به گونه‌ای که موضوع تعیین حریم یک اثر از الزامات و ضروریات پیش از ثبت آن اثر باشد.
آنچه در پایان شایان ذکر است، انجام پروژه عظیم ساخت‌وساز در حریم این باغ که البته برای مجریان و مالکان نهایی این پروژه‌های مسکونی از جذابیت‌های بالایی برخوردار است، قطعاً نه تنها موجب آلودگی بصری خواهد شد بلکه استقرار جمعیتی بالغ بر ده‌ها هزار نفر در این منطقه موجب ایجاد مشکلات اکولوژی و کمبود منابع آبی در دراز مدت می‌شود که بیم آن می رود بیش از پیش فضای طبیعی شهر تهران به ویژه حریم باغ گیاه شناسی را با چالش‌های زیست محیطی و زمین شناسی رو به رو کند.
انتهای پیام/
