سند تحول قضائی در گام اجرا / فرآیند رسیدگی به انحصار وراثت کاهش یافت

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم به نقل از مرکز رسانه قوه قضائیه؛ با ابلاغ «دستورالعمل ساماندهی و تسریع  فرایند رسیدگی به انحصار ورثه و تحریر ترکه» از سوی حجت‌الاسلام محمد مصدق، معاون اول قوه قضائیه در راستای اجرای مأموریت نخست سند تحول قضائی و رفع اطاله در فرآیند رسیدگی و اصلاح فرآیندهای زمان‌بر و با هدف ارائه مطلوب‌تر خدمات به عموم مردم تسهیلات جدیدی در مسیر انحصار وراثت ایجاد شده است.

بر این اساس، فرآیند چندگانه و گسترده انحصار ورثه که زمان طولانی را از وراث را تلف کرده و موجب ایراد صدمات به وقت و مال مردم می‌شد، با اجرای این دستور العمل به سرعت کاهش یافته و تسهیل خواهد شد.

بر پایه این‌ دستورالعمل مرکز توسعه حل اختلاف، معاونت حقوقی و امور مجلس قوه قضائیه، مرکز آمار و فناوری اطلاعات و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، مکلف شده‌اند که با استفاده حداکثری از دادرسی الکترونیک، حذف مراحل غیر ضروری و اصلاح و تکمیل فرآیند صدور گواهی انحصار ورثه و تحریر ترکه، به تسهیل جدی فرآیندهای زمان بر برای مردم اقدام کرده و همه امور در تمامی مراحل به اطلاع کلیه وراث و ذی نفعان برسد.

بر اساس این دستورالعمل که هم اکنون فرآیند اجرایی آن آغاز شده است؛ پس از ثبت درخواست صدور گواهی انحصار ورثه، مراتب شروع فرآیند نشر آگهی به اطلاع کلیه وراث و دیگر ذی‌نفعان قابل شناسایی می‌رسد. همچنین با صدور این گواهی و یا قرار تحریر ترکه، تصویر آن برای همین اشخاص ارسال می‌شود.

استفاده از سامانه‌های ثبت احوال در فرآیند انحصار وراثت

همچنین  برای احراز رابطه وراثت، از اطلاعات ثبت شده در سازمان ثبت احوال استفاده می‌شود. در صورت نقص اطلاعات یا عدم دسترسی به آنها و چنانچه اخذ گواهی گواهان برای احراز رابطه وراثتی لازم باشد، تنظیم استشهادیه الکترونیک کافی و معتبر است؛ مگر این که مقام قضائی استماع گواهی را لازم تشخیص دهد.

بر پایه ماده 4 این ابلاغیه رسیدگی در شوراهای حل اختلاف تا حد ممکن به صورت الکترونیکی و بدون تشکیل جلسه حضوری به عمل می‌آید؛ مگر در موارد ضروری که با تنظیم صورت جلسه و توجیه ضرورت، اقدام خواهد شد.

همچنین در مواردی که ارائه اظهارنامه مالیاتی بر ارث الزامی است، نسخه الکترونیکی آن و یا دریافت اظهارنامه از سامانه‌های سازمان امور مالیاتی معتبر است.

ضمن آنکه پس از صدور گواهی انحصار ورثه، فهرست اموال و دیون شناسایی شده و دعاوی حقوقی و کیفری مطرح شده له یا علیه متوفی که دارای بار مالی است، به صورت خودکار به اطلاع وراث قانونی، وصی، امین، قیّم و در موارد لازم، دادستان می‌رسد. همچنین مسئولیت‌های قانونی مرتبط با دیون متوفی از قبیل موارد مذکور در مواد (248) و (250) قانون امور حسبی و ماده 606 قانون مدنی به وراث اطلاع‌رسانی می‌شود.

استعلام الکترونیک وصیت‌نامه فرد متوفی

در این دستور‌العمل همچنین تأکید شده است که مرکز آمار و فناوری اطلاعات مکلف است بستر احراز اصالت اوراق قضائی به صورت الکترونیک را برای کلیه اشخاص فراهم کند.

همچنین زیرساخت لازم برای استعلام الکترونیکی وصیت‌نامه رسمی متوفی از سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و اعلام فرزندخواندگی در استعلامات الکترونیکی ثبت احوال فراهم خواهد شد.

در این بین مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه موظف شده است تا به منظور تسهیل در رسیدگی به پرونده‌های موضوع این دستورالعمل امکان استعلامات به صورت الکترونیکی را برای مراجع رسیدگی کننده به امور حصر ورثه و تحریر ترکه و همچنین دفاتر قضائی فراهم کند.

همچنین نرم‌افزارهای مورد نیاز برای انجام خودکار تنظیم متون پیش‌نویس، محاسبات و تعیین سهم‌الارث، تنظیم و صدور آگهی، ارزیابی و دیگر اموری که امکان انجام آن به صورت هوشمند فراهم است تهیه خواهد شد.

همچنین باید سامانه‌های قضائی به نحوی ایجاد یا توسعه یابند که با ارتباط به بانک‌های اطلاعاتی و سامانه‌های دستگاه‌های اجرایی، اطلاعات مورد نیاز جهت رسیدگی به امور موضوع این دستورالعمل به صورت خودکار، برخط و آنی دریافت شود.

از سویی دیگر، امکان سابقه‌یابی و استخراج اطلاعات هویتی اشخاصی که اطلاع از مشخصات سجلّی آنان برای امور انحصار ورثه و تحریر ترکه ضرورت دارد، با همکاری سازمان ثبت احوال کشور و دیگر دستگاه‌های اجرایی فراهم شود.

هوش مصنوعی به کمک تسریع فرآیند انحصار وراثت می‌آید

ضمن آنکه مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه موظف شده تا با هوشمندسازی، خودکار کردن و الکترونیکی کردن فرآیندهای قضائی، احتمال خطای انسانی را در رسیدگی و تصمیمات قضائی، به حداقل ممکن کاهش دهد. و همچنین با استفاده از قابلیت هوش مصنوعی، سامانه‌های مربوط را به نحوی اصلاح کند که انتشار آگهی‌های قانونی درباره امور راجع به ترکه و انحصار ورثه به کلیه ذی‌نفعان قابل شناسایی اطلاع‌رسانی شود.

ضمن آنکه این مرکز مکلف شده تا امکان دسترسی مراجع رسیدگی‌کننده به قوانین و مقررات مربوط، آرای وحدت رویه و نظریه‌های مشورتی اداره‌کل حقوقی قوه قضائیه و آرای مشابه را از طریق درگاه ملی فراهم کند.

در ماده 9 این ابلاغیه نیز تأکید شده که در اجرای مواد 367 و 368 قانون امور حسبی گواهی انحصار ورثه مربوط به افراد بلاوارث، محجور و غایب به طور خودکار به دادستان مربوطه ابلاغ می‌شود.

در آخرین ماده این ابلاغیه نیز آمده است که در زمان ثبت درخواست تحریر ترکه، گواهی‌های فوت مورث و انحصار ورثه به صورت خودکار از پایگاه‌های داده قوه قضائیه فراخوانی شده، به همراه اموال و دیون ارائه شده توسط وراث یا نمایندگان قانونی آنها، پیوست دادخواست می‌شود.

همچنین لازم است؛ امکان استعلام برخط صورت اموال و دیون قابل شناسایی متوفی جهت استفاده در روند رسیدگی به درخواست تحریر ترکه، برای شوراهای حل اختلاف ایجاد شود.

بر مبنای این دستورالعمل، مراکز مختلف مکلف شده در آن، موظف شده‌اند تا در مدت زمان‌های مشخص تعیین شده برای هریک از دستگاه‌ها، زمینه‌های اجرایی شدن این ابلاغیه را در موعد قانونی فراهم سازند.

انتهای پیام/