جای خالی رودوزی‌های قزوین در اقتصاد صنایع دستی / چرا دوخت‌های الحاقی تجاری‌سازی نشدند؟
گروه استانها- با وجود تلاش‌هایی جسته و گریخته‌ای که برای تجاری‌سازی صنایع‌دستی در استان قزوین اتفاق افتاده، هنر رودوزی سنتی یا الحاقی‌بافی از این قافله جا مانده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قزوین، یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم دیار مینودری به ویژه در روزهای عید نوروز هنرهای سنتی و صنایع دستی مرتبط با پوشش و لباس است که در این میان بدون شک رودوزی‌های الحاقی یا سنتی جلوه‌گری بیشتری دارند. استان قزوین به واسطه پیشینه تاریخی خود از دیرباز در هنر رودوزی‌های سنتی پیشرو بوده و با وجود ایجاد مشکلات اقتصادی و بحران کرونا که به ویژه در 3 سال اخیر ضربه زیادی به اقتصاد صنایع دستی قزوین وارد کرده، اما هنر رودوزی سنتی یا الحاقی‌بافی با پایمردی برخی استادان این رشته پایدار مانده است؛ اما این هنر هم به مانند سایر هنرهای دستی و سنتی از تبلیغات کم و ضعف در تجاری‌سازی رنج می‌برد.
نم‌نم‌دوزی رودوزی اصیل قزوینی‌هاست
یک کارشناس دوخت‌های سنتی با یادآوری این که از رودوزی‌های سنتی قزوین تنها یک نوع دوخت ریشه تاریخی دارد، اظهار داشت: این دوخت که اسمش «نم‌نم‌دوزی» یا «ملیله‌دوزی» است، از پیشینه طولانی در قزوین برخوردار بوده و نمونه‌هایی از آن در موزه قزوین هم دیده می‌شود.
ماهرخ روحی با نام بردن از ابریشم‌دوزی به عنوان گونه رایجی از رودوزی در قزوین گفت: اگر چه این دوخت مختص قزوین نیست، ولی نسبت به جاهای دیگر ایران قزوینی‌ها با تبحر بیشتری آن را انجام می‌دهند و این نوع بافت بسته به این که با چه نوع نخی انجام شود، نام‌های گوناگونی دارد که رایج‌ترین آن گل‌دوزی است.
وی با بیان اینکه برخی از دوخت‌های سنتی قزوین با نخ پشمی و بعضی دیگر با نخ‌هایی از جنس‌های نامتعارف و یا مواد و مصالحی متفاوت صورت می‌گیرند، افزود: در نم‌نم‌دوزی از شیشه‌های رنگی خیلی کوچکی استفاده شده و نقش و طرح با همین شیشه‌های ریز که میلیله یا منجوق نامیده می‌شوند، بافته و پدید می‌آیند و ایجاد نقش روی پارچه با همین ریزه‌های درخشنده به ثمر می‌نشیند.
روحی سرمه‌دوزی را دوختی صرفاً تزیینی دانست و ادامه داد: این نوع دوخت با بهره‌گیری از گونه‌ای نخ فلزی که به صورت فنردرآمده و به قطعات مختلف تقسیم شده، انجام می‌شود که در گذشته سرمه‌ها از نخ‌های طلا و نقره درست می‌شدند، ولی امروز مصنوعی شده و از فلزات بی‌ارزش ساخته می‌شوند که اگر جنس مرغوبی داشته باشند، مانند انواع قدیمی که نقره‌ای یا طلا بودند، کمتر تغییر رنگ می‌دهند.
کاربردی‌تر شدن رودوزی‌های الحاقی
این هنرمند قزوینی در توضیح کارکردهای دیروز و امروز رودوزی‌های سنتی گفت: در گذشته از رودوزی برای تزیین لباس و متعلقات آن مثل کلاه، شال و سربند استفاده می‌شده، ولی امروز که زندگی‌ها تجملی‌تر شده، برای ساختن و تزیین وسایلی مانند رومیزی، روتختی، روبالشی، پشتی، آباجور، ساعت و کوسن از انواع رودوزی مانند پته‌دوزی بهره گرفته می‌شود.
وی با بیان این که برخی دوخت‌ها و رودوزی‌ها به علت رسانه‌ای شدن، مورد اقبال و توجه مردم قزوین قرار گرفته‌اند، عنوان کرد: بانوان قزوینی خیلی هنرمندند و وقتی وارد فروشگاه ما می‌شوند و دوخت‌ها را به دقت می‌بینند، اعلام می‌کنند که بیشتر رودوزی‌ها را می‌دانند و دست کم در مورد خانم‌های مسن قزوینی این قضیه صادق است.
احیای هنر رودوزی سنتی مغفول مانده است
یک مدرس رشته طراحی دوخت هم با اشاره به برپایی کارگاه بافت و دوخت پارچه در یکی از دانشگاه‌های قزوین گفت: این کارگاه بیشتر برای احیای سوزن‌دوزی‌های سنتی است و در آن کمتر به هنر رودوزی بها داده می‌شود.
معصومه مرتضوی با بیان اینکه گرایش دانشجویان رشته طراحی دوخت به رودوزی‌های سنتی زیاد است، اضافه کرد: این دانشجویان دختر که ابتدا کار با پشم را سخت احساس می‌کنند، پس از گذشت زمان کم‌کم آن قدر به رودوزی و سوزن‌دوزی علاقه‌مند می‌شوند که نمی‌توانند این کار را کنار بگذارند.
وی با اشاره به نوع نامگذاری رودوزی‌های سنتی ادامه داد: این رودوزی‌ها با توجه به منطقه و شهرستانی که در آن استفاده می‌شوند، نام‌های گوناگونی مانند: رشتی‌دوزی، تفرشی‌دوزی و بلوچ‌دوزی به خود می‌گیرند که این 3 گونه با توجه به استفاده‌ای زیادی که از آنها در تزیین منسوجات شده، بخشی از گونه‌های رودوزی الحاقی امروز قزوین شده‌اند.
لزوم کار رسانه‌ای قوی برای ترویج هنر رودوزی
یک بافنده قزوینی به ضرورت تبلیغ رودوزی‌ها و دوخت‌های سنتی قزوین در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد و گفت: از آنجا که هر کسی پیش از خرید این رودوزی‌ها یا سوزن‌دوزی‌ها باید با شکل و گونه‌های متفاوت آن آشنا شود، پس لازم است در قالب یک‌سری فعالیت‌های رسانه‌ای اثرگذار این هنر اصیل رودوزی قزوین به نسل نوی مردم استان شناسانده شود.
راضیه عظیمی به لزوم تلفیق رودوزی‌های سنتی با چرم‌کاری تأکید کرد و افزود: رودوزی سنتی به صرف کاربردهای ویژه‌ای مانند استفاده به عنوان رومیزی و روتختی بازار مناسبی ندارد و آنچه که در قزوین مشاهده کرده‌ام، حکایت از آن دارد که اکثر افراد مراجعه‌کننده قزوینی بیشتر مایلند این هنر را یاد بگیرند تا بخرند و به همین علت بیشتر خریداران آثارمان مسافران و گردشگران ایرانی و خارجی در ایام نوروز و تعطیلات آخر هفته هستند.
وی ادامه داد: گونه‌هایی همچون رودوزی با چرم، پته‌دوزی روی آینه و آینه‌دوزی که در اصل متعلق به سیستان و بلوچستان است، از انواع تلفیقی دوخت‌های سنتی و رودوزی‌های الحاقی هستند که به تازگی باب شده‌اند.
به گزارش تسنیم، آنچه که می تواند سبب رشد هنر رودوزی‌های الحاقی شود، کاربردی‌تر کردن بیشتر این رودوزی‌ها و استفاده از آن در تزیین البسه و پوشاک روزمره افراد است که می‌تواند نقش بزرگی در ترویج مُدهای ایرانی و اسلامی داشته باشد. در عین حال استفاده از این هنر در تزیین سایر محصولات صنایع دستی هم می‌تواند ارزش افزوده جدیدی به این مصنوعات بدهد.
انتهای پیام/ش