چالش «کم‌آبی و سرمازدگی» در بخش کشاورزی استان سمنان/ چگونه می‌توان بر این مشکلات فائق آمد؟
گروه استانها- سمنان یکی از استان‌هایی است که بخش کشاورزی آن ظرفیت‌های بالقوه بسیار مطلوبی دارد؛ اما اگر برای معضلات «کم‌آبی» و «سرمازدگی» آن چاره‌اندیشی شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان، خشک‌سالی‌های پیاپی در سالهای اخیر زخمی کهنه بر پیکر حوزه کشاورزی در استان سمنان است؛ به‌گونه‌ای که «کم‌آبی» به یکی از اصلی‌ترین چالش‌های این حوزه بدل شده است.
اگر به این موضوع سرمازدگی‌های بهاره باغات به‌ویژه در شرق استان سمنان اضافه شود؛ می‌توان از «کم‌آبی و سرمازدگی» به‌عنوان چالش دوگانه پیش روی توسعه تولیدات بخش کشاورزی در استان پهناور سمنان نام برد.
اما آیا باید با توجه به این معضلات اساسی، کلاً حوزه کشاورزی در استان سمنان را رها کرده و به دیگر مزیت‌های توسعه‌ای در این استان پرداخت؟ شاید در نگاه نخست این موضوع منطقی به نظر برسد؛ اما اگر بدانیم که سمنان ششمین استان پهناور کشور و به‌عنوان استانی چهارفصل در کشور مطرح بوده و سهم بسیار مهمی در تأمین برخی نیازهای محصولات باغی، زراعی و دامی کشور دارد؛ نظرتان تغییر می‌کند.
راه چاره چیست؟
اما راه چاره چیست؟ چگونه می‌توان بر این مشکلات فائق آمد؟
واقعیت این است که گویا در سالهای گذشته برای رفع برخی از این مشکلات و معضلات مانند «سرمازدگی دیررس بهاره در باغات» اقدام چندانی صورت نگرفته و آن‌گونه که سرپرست جدید سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان مدعی شده است؛ مدیران پیشین این سازمان به جمع‌آوری آمار در این خصوص بسنده کرده‌اند.
محمدرضا قاسمی البته برای حل این مشکلات راهکار هم ارائه داد و توجه جدی و عملی به شعار سال و استفاده از ظرفیت محققان و شرکت‌های فعال دانش‌بنیان در بخش کشاورزی را راه مقابله از این چالش‌های مهم برشمرد.
وی ضمن دعوت از محققان حوزه کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان برای ورود در راستای رفع چالش‌های اساسی این بخش در شهرستان‌های مختلف این استان به اهمیت و جایگاه تحقیقات در بخش کشاورزی اشاره کرد و اظهار داشت: رویکرد دولت سیزدهم و وزیر جهاد کشاورزی در حوزه تحقیقات و آموزش در بخش کشاورزی، رفع مسائل پیش روی این بخش و کاربردی‌تر شدن تحقیقات در این حوزه است.
وی افزود: در دولت سیزدهم به‌ویژه با رویکرد مقام عالی وزارت جهاد کشاورزی، توجه و نگاه ویژه‌تری به حوزه تحقیقات و ترویج داده‌شده و رویکرد در این حوزه به سمت توجه به نیازهای اصلی و اساسی بخش کشاورزی در حوزه اجرا معطوف است.
سرپرست سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان با بیان اینکه که حوزه تحقیقات بخش کشاورزی استان سمنان شرایط خوبی را در کشور داشته و وجود مراکز تحقیقاتی در مرکز و شرق این استان و همچنین مرکز آموزشی حضرت رسول اکرم (ص) دامغان، نشان‌دهنده ظرفیت و قابلیت‌های بسیار خوب استان سمنان در این زمینه است اضافه کرد: در دوره جدید مدیریت بخش کشاورزی، این انتظار از مجموعه‌های آموزشی، ترویجی و تحقیقاتی استان سمنان وجود دارد که ظرفیت بالای تحقیقاتی و پژوهشی موجود باید در راستای منفعت بهره‌برداران در مزارع نمود بیشتری پیدا کند. البته این موضوع نافی تلاش‌ها زحمات و اقدامات سنوات گذشته فعالان در این عرصه نیست.
قاسمی با بیان اینکه در حوزه تحقیقات آموزش و ترویج باید رویکرد نوین و فراتر از آنچه در نظام عالی ترویج دیده‌شده گام برداریم خاطرنشان کرد: در مورد اجرا باید به موضوعات اصلی و اساسی و مسائل جدی که بخش کشاورزی مبتلابه آن بوده و معضلات اساسی که این بخش با آن مواجه است پرداخته شود و این مهم نیازمند استفاده از دانش و توانمندی فنی و کارشناسی محققان و اعضای هیئت‌علمی بخش کشاورزی است.
وی خشک‌سالی‌های پیاپی و تأمین منابع آبی را چالش بسیار مهم بخش کشاورزی در استان سمنان عنوان و تصریح کرد: باید در مورد تغییرات اقلیمی و نوسانات آب و هوایی که به‌شدت وجود داشته و در سالهای اخیر در استان سمنان بیشتر خود را نشان داده است؛ به راهکاری از طرف محققان در این زمینه رسیده و بتوانیم تاب‌آوری کشاورزان و بهره‌برداران این حوزه را در این شرایط سخت در برابر عوامل بیرونی و مخاطرات قهری افزایش دهیم.
سرپرست سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان با بیان اینکه این استان در چند سال اخیر با پدیده خشکسالی مواجه بوده و برای یک دوره چندین ساله دیگر نیز با آن مواجه خواهد بود تأکید کرد: رسالت فعالان مراکز تحقیقاتی است که در این زمینه برنامه داشته باشند و به‌طور مثال باید برنامه علمی و عملی ارائه دهند که در ارتباط با مراتع، چه اقداماتی می‌توان انجام داد که منجر به کاهش فرسایش بادی و خاکی و عوامل متعدد دیگری شود و اقلیم موجود را تحت تأثیر قرار دهد.
قاسمی با بیان اینکه سرمازدگی یکی از معضلات جدی بخش کشاورزی و به‌ویژه باغی در استان سمنان بوده و سرمای دیررس بهاره در سالهای اخیر همواره موجب وارد شدن خسارت سنگین به این بخش بوده است گفت: باید ببینیم که به چه نحوی می‌توانیم برای کاهش معضلات این بخش و افزایش مقاومت محصولات کشاورزی به‌ویژه محصولات باغی در برابر سرمای دیررس بهاره انجام دهیم.
وی با انتقاد از برخی کم‌توجهی‌های صورت گرفته نسبت به این موضوع در سالهای گذشته تصریح کرد: متأسفانه در سالهای گذشته ما همواره در برابر سرمازدگی باغات تماشاچی بوده‌ایم و فقط آمار و ارقام را جمع‌بندی و به مراجع مربوطه ارائه کرده‌ایم.
سرپرست سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان عنوان کرد: امروز این وظیفه حوزه تحقیقات بخش کشاورزی است که به‌عنوان دیده‌بان این بخش و رصد کننده حوزه تولید محصولات کشاورزی، افق بعدی را ببیند و سنوات و دوره‌های بعدی شامل دوره 10 یا 20 ساله بعدی برنامه داشته و افق چشم‌انداز را دیده و برای آن نسخه‌ای حمایت گر از تولیدکننده ارائه دهد.
قاسمی با تأکید بر لزوم افزایش بهره‌وری در مصرف آب در بخش کشاورزی تصریح کرد: بحث افزایش بهره‌وری و ارتقای راندمان تولید به‌ویژه در حوزه آب از موضوعات بسیار جدی و چالش‌برانگیز بخش کشاورزی در استان سمنان است که این توقع و انتظار را بیش از گذشته داریم تا موردتوجه قرار بگیرد.
وی با بیان اینکه هیئت دولت آیین‌نامه حمایت از دانش‌بنیان‌ها در بخش کشاورزی و منابع طبیعی را به تصویب رسانده و این آیین‌نامه به دستگاه‌ها ابلاغ‌شده است اظهار داشت: در این آیین‌نامه نیز وظایف بسیار شفاف و مشخصی را برای مجموعه آموزش و ترویج و بخش تحقیقات کشاورزی تعیین کرده است.
سرپرست سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان افزود: در آیین‌نامه حمایت از دانش‌بنیان‌ها در حوزه کشاورزی، به‌ویژه درباره مزارع نوآورانه و مزارع الگویی تأکید زیادی شده است که ما نیازمند اقدامات جدی‌تری در مراکز تحقیقاتی و ترویجی در استان سمنان هستیم.
قاسمی عنوان کرد: باید از امکانات موجود و منابع آب و زمین و تجهیزات و به‌ویژه سرمایه انسانی موجود برای رفع نیازهای اساسی این بخش به‌ویژه افزایش راندمان تولید در تأمین کالاهای اساسی مانند دانه‌های روغنی، تولید نهاده‌های دامی -که آسیب زیادی در این زمینه‌داریم- به‌صورت ویژه‌تر استفاده و به این ظرفیت‌ها برای افزایش بهره‌وری توجه شود.
تعریف کشت‌های جدید و سازگار با اقلیم و شرایط آب و هوایی استان سمنان برای رفع نیازهای اساسی غذایی کشور و نهاده‌های دامی در راستای تأمین چرخه پروتئینی کشور از دیگر خواسته‌های سرپرست سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان از محققان این بخش است.
به‌هرروی، به نظر می‌رسد اتخاذ موضع انفعالی و بی‌عملی دردی از معضلات عمیق موجود در بخش کشاورزی استان سمنان دوا نمی‌کند و شعار امسال فرصتی طلایی برای برون‌رفت بخش کشاورزی این استان از وضعیت و مشکلات کنونی است.
انتهای پیام/363/ش