کودکان مشغول کارند؛ بهزیستی هم!

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ در هیاهوی روزهای پایانی سال 1400 و شب‌های سرد پایتخت، گزارشی با عنوان "گزارش خبرنگاران تسنیم از 20 ساعت همراهی با رمز و رازهای کودکان کار/ کودکان کار چگونه استثمار و سازماندهی می‌شوند؟ " روی خروجی خبرگزاری قرار گرفت که در این گزارش به جستجو و تحقیق از گروه‌های سازمان یافته در سوء‌استفاده از کودکان خیابانی پرداخته شد.

در بخشی از این گزارش آمده بود:

"بالغ بر 15 نفر از کودکان بین سنین 5 تا 12 سال توسط یک پراید مشکی رنگ و با راننده‌ای مسن و معتاد بارها از  میدان جهاد، بلوار کشاورز  به سمت میدان شوش، اطراف خیابان شهرزاد منتقل می‌شدند و اینکار در طی ساعاتی از شب در چند مرحله انجام می‌شد؛ کودکانی که برخی از آنها با هم نسبت هم داشتند و در هنگام پیدا شدن می‌بایستی کارکرد روزانه خود را به راننده پراید می‌دادند و خودرو را ترک‌ می‌کردند..."

در این گزارش به سازمان یافته بود فعالیت سرکرده‌های کودکان خیابانی اشاره شد؛ سوء‌استفاده از کودکان توسط برخی از افراد در قالب گروه‌های سازمان یافته موضوع تازه‌ای نیست و در این باب باید دستگاه‌ها و سازمان‌ها به وظایف خود در امر شناسایی و برخورد آنها عمل کنند.

بر اساس قانون، دستگاه‌های از جمله بهزیستی، شهرداری، نیروی انتظامی، دادستانی و... وظایفی را به عهده دارند و باید هر یک از دستگاه‌ها به وظایف خود عمل ‌کنند.

در همین ارتباط،  سردار حسین رحیمی؛ رئیس پلیس تهران پیش از این درباره مسئله "کودکان کار" و تیم‌های سازمان‌یافته‌‌ای که اقدام به توزیع و هدایت این کودکان در میادین و تقاطع‌های اصلی تهران می‌کنند به تسنیم گفته بود: «اینکه بسیاری از "کودکان کار" سازماندهی می‌شوند را تأیید می‌کنیم البته این سازماندهی مربوط به تمام کودکان کار نیست اما اغلب آن‌ها سازماندهی می‌شوند یعنی یک نفر این کودکان را صبح به معابر و چهارراه‌ها آورده و ظهر یا غروب آن‌ها را مجدد جمع‌آوری می‌کند.

برای پلیس کاری ندارد افرادی را که اقدام به سازماندهی کودکان کار می‌کنند، شناسایی یا اینکه کودکان کار را از سر چهارراه‌ها جمع‌آوری کند کما اینکه این کار را با کمک شهرداری پیش از عید آغاز کردیم اما بعد از عید تاکنون اقدام خاص و جدیدی در این رابطه نداشتیم زیرا هم با تعطیلات نوروزی و مأموریت‌های پلیس مواجه شدیم و دوستان نیز مطالبه جدیدی از پلیس نداشتند و  به نظر می‌رسد باید سه رکن پلیس، شهرداری و دستگاه قضائی با جدیت بیشتر در این رابطه ورود پیدا کنند؛ همچنین سازمان بهزیستی نیز می‌تواند عضو این کارگروه باشد؛ حتماً شهرداری و بهزیستی در این رابطه متولی اصلی هستند و ما در این حوزه کمک‌کننده هستیم.»

اما در ادامه پیگیری‌های خود درباره نهادهای مسئول در حوزه کودکان کار و برخورد با سرحلقه‌های سوء‌استفاده از این کودکان با محمد علی‌گو؛ سرپرست کل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور نیز گفت‌وگویی داشتیم؛ وی در این باره به تسنیم گفت: بر اساس قانون حمایت از اطفال و نوجوانان و آیین‌نامه ماده 6 این قانون، آیین‌نامه ساماندهی کودکان کار و خیابانی سال 1384 و همچنین مصوبه 133 شورای اجتماعی کشور، مسئله ساماندهی کودکان خیابانی، جزء وظایف سازمان بهزیستی است.

وی تصریح کرد: سازمان بهزیستی در همین ارتباط برنامه‌ای تحت عنوان برنامه " اقدام و عمل" تدوین کرده است که حمایت‌های اجتماعی از کودکان کار و خیابانی در قالب این برنامه با مشارکت سازمان بهزیستی، سازمان‌های مردم‌نهاد، گروه‌های داوطلب و جهادی و همکاری مراکز غیردولتی دارای مجوز از سازمان بهزیستی در یک چرخه 8 بخشی ارائه می‌شود.

سرپرست کل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی تصریح کرد: برنامه‌های فرهنگسازی، آموزشی، اقدامات شناسایی، جذب و ساماندهی، نگهداری و اقدامات مرتبط با حوزه توانمندسازی و در نهایت ترخیص و پیگیری‌های پس از آن مواردی است که بهزیستی برای این افراد دنبال می‌کند؛ در همین راستا سازمان بهزیستی در سال قبل بیش از 3 هزار و 500 کودک را در کشور  در مراکز نگهداری ساماندهی و بالغ بر 10 هزار کودک را نیز در قالب خانواده‌هایشان ساماندهی کرده است و  به این افراد خدمات اجتماعی و روانی، مالی و موردی ارائه کرده است.

علی‌گو تصریح کرد: از جمله چالش‌هایی که در حوزه کودکان کار و خیابانی وجود دارد، می‌توان به کودکان اتباع اشاره کرد که در این حوزه ما با اداره کل اتباع استانداری‌ها و وزارت کشور در تعامل هستیم که متاسفانه این تعامل منجر به نتیجه نشده است! ما در مجموعه سازمان بهزیستی و وزارت کار دو مرتبه نامه‌نگاری داشته‌ایم که موضوع کودکان اتباع توسط اداره کل اتباع پیگیری شود و موافقتنامه سه جانبه عملیاتی شود اما هنوز در این خصوص به نتیجه مطلوب نرسیده‌ایم.

وی یادآور شد: از دیگر مجموعه‌هایی که در حوزه کودکان خیابانی و کار باید همکاری داشته باشند تا به نتیجه مطلوب دست یابیم، مجموعه‌های درمانی و تحت پوشش وزارت بهداشت است که با معرفی سازمان بهزیستی باید به صورت رایگان کودکان را درمان کنند؛ این در حالیست که کودکان دارای اختلال مصرف مواد این درمان رایگان را ندارند و بابت این کودکان از بهزیستی مبلغ درمانی اخذ می‌شود و این رقم هم بسیار قابل توجه است.

سرپرست کل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی با اشاره به فعالیت 67 مرکز غیردولتی فعال در حوزه کودکان خیابانی در کشور متذکر شد: دواطبان در این مراکز به‌صورت مستمر و روزانه با حضور در معابر و چهارراه‌ها کودکان و خانواده آنها را شناسایی و تلاش می‌کنند که کودکان در دامن خانواده و به تحصیل مشغول باشند.

علی‌گو درباره فعالیت سازمان یافته برخی از کودکان خیابانی نیز گفت: بیش از 60 درصد از کودکان خیابانی به صورتی باندی نیستند و به صورت خانوادگی هستند و تعداد افرادی که به صورت باندی فعالیت می‌کنند در این حوزه کمتر هستند؛ در حوزه کودکان باید بین کودکان زباله‌گرد، کودکان خیابانی و کار تفکیک قائل باشیم چون مسائل و مخاطره این سه گروه متفاوت است و مدل‌ها و فرایندهای مداخله‌ای آنها نیز متفاوت است.

سرپرست کل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با تاکید بر اینکه کودکان خیابانی کمتر به‌صورت باندی فعالیت می‌کنند، یادآور شد: مسئولیت برخورد با باندهای سازمان یافته در حوزه کودکان کار به عهده دستگاه قضایی و نیروی انتظامی است و در جلسات متعدد، سازمان بهزیستی خواستار این برخورد بوده است اما گزارشی در خصوص نحوه مداخلات قضایی و انتظامی با باندها به سازمان بهزیستی داده نشده است.

علی‌گو با اشاره به همکاری دستگاه‌ها و سازمان‌ها با بهزیستی در مسئله کودکان خیابانی گفت: شهرداری‌ها در این بخش با بهزیستی همکاری دارند و از اصلی‌ترین مجموعه‌ها هستند همچنین سیستم قضایی و انتظامی نیز در این زمینه همکاری دارند؛ شهرداری‌ها در مسئله کودکان خیابانی، موظف به کمک، جذب و شناسایی کودکان همچنین تخصیص مکان برای نگهداری این کودکان است.

وی ادامه داد: شهرداری تهران دو مرکز را برای کودکان خیابانی راه‌اندازی کرده است که ظرفیت این دو مرکز کمتر از حدود 60 تا 70 نفر کودک است؛ این عدد ظرفیت جذب و ساماندهی تهران را پاسخگو نیست و درخواست ما از شهرداری تهران ایجاد ظرفیت‌های جدید برای این موضوع است.

سرپرست کل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور اظهار کرد: به مسئله کودکان خیابانی نباید به صورت پروژه‌ای و مقطعی نگاه شود و این یک فرایند، دائمی است چرا که مددکاری یک کار پروژه‌ای و ضربتی نیست و نسبت به موضوع باید کار دقیقی انجام شود تا کودک از آن وضعیت آسیب نبیند؛ به همین دلیل ما از به‌کار بردن کلماتی چون جمع‌آوری پرهیز داریم و معتقدیم که باید کار دقیقی انجام و خانواده شناسایی شود.

علی‌گو گفت: سازمان بهزیستی در موضوع اتباع با فرآیند شناسایی والدین با مشکل مواجه است چرا که اسناد هویتی ندارند و کار برای تحویل کودکان به این افراد سخت و دشوار است و به همین دلیل در بسیاری از مواقع، کودکان در مجموعه بهزیستی باقی می‌مانند تا مدتهای مدیدی بیش از دو تا سه سال در مراکز هستند حتی در برخی از مواقع به مراکز دائم ما منتقل می‌شوند و ما مسئله اتباع را موضوع ابرچالش کودکان خیابانی می‌دانیم و این ابرچالش در حوزه زباله‌گردی و کودکان کار هم وجود دارد.

انتهای پیام/