روایت اسماعیل باستانی از شیوه عجیب و غریب یک برنده نوبل برای نویسندگی+ فیلم

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌ حادثه اتمی چرنوبیل، حادثه هسته‌ای فاجعه‌باری بود که در روز 6 اردیبهشت 1365 (26 آوریل 1986) در نیروگاه چرنوبیل در اوکراین رخ داد. انفجار و آتش‌سوزی در در رآکتور شماره 4 نیروگاه چرنوبیل باعث پخش مواد رادیواکتیو در بخش بزرگی از غرب شوروی و اروپا شد.

تصویر رسانه‌ای بازتاب داده شده از این حادثه هیچ‌گاه حتی پس از گذشت سال‌ها از این حادثه کامل نبود و نتوانست عمق فاجعه رخ داده را به نمایش بگذارد. داستانی که رسانه‌ها و دولت وقت از این حادثه روایت کردند با داستانی که شاهدان عینی ماجرا امروز روایت می‌کنند‌، بسیار متفاوت است،‌ در آن زمان کمتر کسی از میان مردم می‌دانست چه خبر است. مقامات دولتی در تلاش برای حفاظت از خود مردم را فریب دادند. آنها به مردم اطمینان دادند همه‌چیز تحت کنترل است و هیچ خطری آنها را تهدید نمی‌کند.با این حال تاکنون آثار مختلفی درباره این حادثه منتشر شده است،‌ یکی از مهمترین آن‌ها «زمزمه‌هایی از چرنوبیل»‌ نام دارد کتابی که نویسنده بلاروسی آن سوتلانا الکسیویچ  از سوی آکادمی سوئد برنده جایزه ادبی نوبل 2015 اعلام شد.

الکسیویچ بیش از 10 سال با بیش از 500 شاهد این فاجعه، از جمله آتش‏نشانان، مهــارکنندگـان، سیاستمـداران، پزشکـان، فیزیک‏دانان و برخی دیگر از شهروندان مصاحبه کرد. او در سال 2015 به دلیل «آثار چندصدایی و خاطرات رنج و شجاعت زمان ما» موفق به دریافت جایزه نوبل ادبی برای کتاب «زمزمه‏های چرنوبیل» شد.  این کتاب شرح غم‌‏انگیز روحی و جسمی افرادی است که تحت تاثیر فاجعه اتمی چرنوبیل قرار گرفتند و به نوعی تاریخ شفاهی واقعه چرنوبیل محسوب می‌شود.

انتشارات نیستان این رمان الکسیویچ، را با ترجمه شهرام همت‌زاده (عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی) از روسی به فارسی منتشر کرده است.

دیگر کتاب این نویسنده بلاروسی که انتشارات نیستان آن را منتشر کرده است،‌ «زمان دست دوم» نام دارد،‌ «زمان دست‌دوم» داستان فروپاشی چند نسل از مردم است؛ مردمی که در نظام زیستی سوسیالیستی باورهای خود را بر آب رفته دیدند و پس از آن در نظام دموکراتیک جمهوری فدراتیو شاهد حلول دیگرگونه نمادها و متفکران و مدیران شکل‌دهنده به ساختار زیستی سوسیالیستی در قامتی دیگر بودند.آلکسیویچ برای نوشتن این کتاب هشت سال دست به سفر زد. به شهرهای مختلف روسیه سفر کرد و مردم را دید و پای صحبت آنها نشست تا سرانجام در قالب این کتاب به روایتی رنج‌نامه‌گون از زندگی و زیست آنها دست پیدا کرد.

نگاه انسانی حاکم بر این اثر چنان تأثیرگذار است که آن را در زمره آثاری از این نویسنده قرار داده است که به زبان‌های مختلفی از جمله انگلیسی فرانسه و آلمانی ترجمه شده است و جوایز ادبی بسیاری را نیز برای وی به ارمغان آورده است. دریافت جایزه نوبل ادبیات در سال 2015 این فرصت را برای این نویسنده و آثارش فراهم آورد تا بار دیگر روایتی تازه از دردها و رنج های انسان در چهارچوب بسترهای دست‌ساز خودش برای حکومت باشد؛ روایت اضمحلال انسان با دست‌های خود.

اسماعیل باستانی، نویسنده و تهیه‌کننده رادیو، در ویدئویی به معرفی این دو کتاب نیستان پرداخته است. او ترجمه از زبان روسی به فارسی را یکی از ویژگی‌های مهم نسخه منتشر شده توسط نیستان می‌داند و می‌گوید:‌ ترجمه از زبان‌هایی غیر از مبدا در انتقال مفهوم ناموفق‌تر از ترجمه از زبان مبدا است.

باستانی درباره نویسنده نیز می‌گوید:‌ الکسویچ روزنامه‌نگار است، عادت به روایت‌های چند صدایی دارد و شکل و شمایل نگارشش چیز عجیبی است. این ویدئو در ادامه قابل مشاهده است:

انتهای پیام/