خزانه‌‌گیری برنج در تب تند کم آبی استان لرستان + تصاویر
گروه استانها- افزایش قیمت برنج در شرایط اقتصادی و بحران کم آبی کنونی سبب افزایش تمایل کشاورزان لرستانی به کشت این محصول با وجود اعلام ممنوعیت کاشت آن در استان شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، آب همواره یکی از عوامل مهم در بخش کشاورزی بوده و در سال‌های اخیر با توجه به عدم بارندگی‌های مناسب و خشکسالی‌های مداوم به عنوان محدود کننده‌ترین عامل تولید در این بخش نیز مطرح شده است.
وجود شرایط بحرانی آب در کشور و هشدارهای کارشناسان درباره لزوم عدم کشت برنج و محصولات آبدوست سبب شد سال گذشته وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو در جلسه‌ای مشترک بخشنامه‌ای را تصویب کنند که تحت هر شرایطی کاشت شالی در کل کشور به‌غیر از استان‌های شمالی یعنی گیلان و مازندران ممنوع باشد.
بی‌شک مزیت اقتصادی کشت برنج مهمترین موضوعی است که سبب شده بسیاری از کشاورزان از جمله کشاورزان برنج کار لرستانی همچنان اولویت اصلی خود را کشت این محصول قرار دهند و چندان روی خوش به کشت‌های جایگزین نشان ندهند.
مصرف 4 برابری آب با کشت برنج
برای هر هکتار برنج معادل 4 برابر دیگر محصولات کشاورزی آب نیاز است و براساس بررسی‌های انجام شده برای هر هکتار برنج 25 هزار متر مربع آب مصرف می‌شود.
در استان لرستان به دلیل کمبود بارش طی سال‌های اخیر، نگرانی نسبت به چگونگی تامین آب مورد نیاز افزایش یافته که یکی از راهکار‌های مطرح شده کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی با اجرای ایده‌های جدید است.
در بیش از یک دهه اخیر ما شاهد کاهش سطح نزولات جوی و کم شدن برف و باران در استان هستیم و این روند چند سالی است زنگ خطر کم آبی و بی آبی و همچنین تداوم خشکسالی و کاهش نزولات جوی را برای ما به صدا درآورده است.
کاهش بارش باران، نگرانی در مورد تامین آب شرب، آب کشاورزی و ذخایر آبی موجب تشدید مدیریت‌ها در بخش تأمین آب شده و براساس مصوبات شورای حفاظت از منابع آب، کاشت برخی از محصولات پر آب‌بر مانند برنج در استان ممنوع اعلام شده با این حال از هم اکنون شاهد ایجاد خزانه‌های کشاورزان برنج کار در مناطقی از استان برای کاشت برنج در لرستان هستیم.
بالا رفتن ارزش آب با کمبود بارش‌ها
حسین خدیش مسئول دفتر مطالعات آب و کشاورزی اتاق بازرگانی لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با بیان اینکه استان لرستان در یک منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده است، اظهار داشت: بهترین عملکرد بارندگی استان در سال‌های ترسالی بین 550 تا 600 میلیمتر بوده و در سال‌های خشکسالی حتی به زیر 300 میلیمتر هم رسیده است.
وی با اشاره به کاهش محسوس بارندگی‌ها، افزود: این امر سبب شده که ارزش آب به شدت بالا برود. وقتی که قرار است از منابع آب چه به صورت سطحی و چه به صورت زیرزمینی استفاده کنیم باید به کشت‌هایی اختصاص یابد که غذای اصلی و قوت غالب مردم در استان و کشور باشد.
مسئول دفتر مطالعات آب و کشاورزی اتاق بازرگانی تصریح کرد: متاسفانه کشاورزان استان‌های دیگر که در مناطق خود با کم آبی و بی آبی مواجه شده‌اند و آب ارزش بالایی برای آنها پیدا کرده است به سمت اجاره کردن اراضی کشاورزی استان ما روی آورده‌اند و با صرف آب فراوان، کشت‌های آب بر تولید می‌کنند.
وی با اشاره به محدودیت کشت برنج در استان و اختصاص این کشت به استان‌های شمالی، افزود: در چنین مواردی ما باید درآمد اقتصادی زراع را از طریق‌های دیگر فراهم کنیم و سپس کشت آن را ممنوع اعلام کنیم بنابرانی نمی‌توانیم به زارع اعلام ممنوعیت کنیم اما اقتصاد او را تامین نکنیم.
افزایش قیمت برنج و تمایل کشاورزان به کاشت آن
خدیش تصریح کرد: زارعان ما در تولید محصولات کشاورزی مختلف و برنج از دو نوع کود پرحجم ازت و فسفر استفاده می‌کنند در حالی که در کنار اینها برای افزایش حجم دانه برنج و سلامت آن از مواد میکرو هم استفاده کنیم.
وی بیان کرد: کشاورزان ما باید آموزش‌های لازم را ببینند تا بدانند در کنار عناصر پرحجم باید از عناصر کم حجم هم استفاده کنند تا کیفیت و کمیت محصولات تولیدی افزایش یابد.
مسئول دفتر مطالعات آب و کشاورزی اتاق بازرگانی با اشاره به حرکت دنیا به سمت تولید محصولات ارگانیک، عنوان کرد: این امر منجر به افزایش سلامت غذا و پایداری آن می‌شود و انبارداری بهتری در این شرایط نیز خواهیم داشت.
وی با بیان اینکه کشاورز به دنبال منفعت اقتصادی است، عنوان کرد: سال گذشته در اوایل برداشت، برنجی که دارای شکستگی هم بود و کیفیت مطلوبی نیز نداشت در مزارع استان هر کیلوگرم کمتر از 45 هزار تومان به فروش نمی‌رسید و اکنون نیز با افزایش قیمت‌ها، قیمت این محصول نیز در بازار بسیار افزایش یافته و همین افزایش قیمت موجب تمایل کشاورزان به تولید این محصول می‌شود.
حرکت به سمت کشت محصولات استراتژیک و کم آب بر
خدیش گفت: وقتی به صراحت کشاورز را از کاشت محصول خاصی منع می‌کنیم باید محصول جایگزینی را معرفی کنیم که منافع اقتصادی کشاورز را تامین کند.
مجتبی میر معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی لرستان با تاکید بر نقش هدایتی، حمایتی سازمان جهادکشاورزی، عنوان کرد: کارشناسان جهاد کشاورزی از سال گذشته با توجه به بحران کم آبی موجود در کشور به روش‌های مختلف از طریق برگزاری جلسات، کلاس‌های آموزشی، کارگاه‌های آموزشی، دیدار با معتمدان و توجیه شوراهای روستاها سعی در هدایت کشاورزان به سمت کشت محصولات استراتژیک و کم آب بر و موردنیاز جامعه داشته‌اند.
وی با اشاره به قطع خدمات حمایتی سازمان از کشاورزان برنج کار استان، بیان کرد: در این راستا با توجه به بحران کم آبی، هیچگونه کود، سم، گازوئیل و خدمات فنی به کشاورزان برنج کار ارائه نمی‌شود بنابراین اقدامات سازمان جهاد کشاورزی در جهت جلوگیری از کشت برنج در بالاترین سطح ممکن است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی لرستان با اشاره به برگزاری جلسات توجیهی برای کشاورزان برنج کار، تصریح کرد: متاسفانه درآمد اقتصادی کشت برنج با سایر محصولات قابل قیاس نیست و همین امر سبب شده که کشاورزان عدم کشت این محصول را به راحتی نپذیرند.
لزوم توجیه کشاورزان برای جلوگیری از کشت برنج
وی اظهارداشت متاسفانه تعدادی از کشاورزان نمی خواهند موضوع را درک کرده و همکاری لازم را در این رابطه با سازمان جهاد کشاورزی داشته باشند.
میر گفت: در راستای اجرای مصوبات شورای حفاظت از منابع آب استان کشاورزانی که در جلوگیری از کاشت برنج همکاری لازم را نداشته اند شناسایی و مشخصات آنها برای فرمانداران به عنوان روسای شورای حفاظت از منابع آب شهرستان‌ها ارسال شده تا امور آب نسبت به قطع آب برداشتی آنها و قطع برق چاه‌ها اقدام کنند.
میر با اشاره به اینکه هنوز کشتی به روی زمین‌های اصلی نرفته و برنج استان به صورت خزانه است، عنوان کرد: باید با توجیه مناسب کشاورزان به سمتی حرکت کنیم که کشاورزان به صورت خودجوش اقدام به از بین بردن خزانه‌های ایجاد شده خود کنند.
وی با اشاره به موفق عمل کردن چند شهرستان از استان در بحث جلوگیری از کشت برنج، عنوان کرد: هم اکنون شهرستان‌های سلسله و دلفان در این زمینه خوب عمل کرده‌اند البته سطح زیر کشت این شهرستان‌ها در مقایسه با سایر شهرستان‌ها همچون بروجرد و دورود بسیار کمتر است.
وابسته شدن اقتصاد برخی کشاورزان به کاشت برنج
وی افزود: شهرستان‌های بروجرد و دورود در سال‌های گذشته حدود پنج تا شش هزار هکتار کشت برنج داشته‌اند و اقتصاد کشاورزان بیشتری از این شهرستان‌ها وابسته به کشت برنج است و طبیعتا سختی کار در این دو شهرستان بیشتر است.
میر گفت: همکاران ما در جهادکشاورزی این شهرستان‌ها در تلاش هستند که کشاورزان را به عدم کشت برنج ترغیب کنند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی لرستان با اشاره به اینکه بیشترین آمار چاه غیر مجاز شهرستان متعلق به شهرستان دورود است، افزود: آمارها نشان می‌دهد که بیش از 500 حلقه چاه غیرمجاز در این شهرستان وجود دارد و این امر فرونشست زمین در این مناطق را در پی دارد.
وی با اشاره به توجیه پذیر بودن کشت حبوبات به جای کشت برنج در استان، تصریح کرد: صرف نظر از عادت کشاورزان برنج کار به کشت این محصول، یکسری صنایع شالیکاری نیز در کنار آن ایجاد شده که باعث مقاومت کشاورزان شده است.
زمان بر بودن تغییر ساختار و نگرش کشاورزان نسبت به کشت برنج
میر اظهارداشت: بخشی از اقتصاد کشاورزان دورود و بروجرد حول برنج کاری شکل گرفته و تغییر ساختار آنها قطعا فرآیند سخت و زمان بری است و عملیاتی نیست که انتظار داشته باشیم طی یک سال و آنی به نتایج مطلوبی در این رابطه دست یابیم.
وی تصریح کرد: این فرآیند را همکاران ما در سازمان جهادکشاورزی از دو سال پیش آغاز کرده و در یک سال اخیر با شدت بیشتری ادامه داده‌اند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی لرستان با بیان اینکه در برخی مناطق آب موجود جوابگوی کشت برنج نیست، عنوان کرد: در بیرانشهر آبهای جاری کاملا خشک شده‌اند و کشاورزانی که اقدام به خزانه کرده‌اند آبی برای کشت در اختیار ندارند.
وی بیان کرد: سال گذشته در مناطقی از جنوب خرم‌آباد بی آبی سبب شد که حدود 40 هکتار از کشت‌های برنج خشک شود.
ذرت علوفه‌ای جایگزینی مناسب برای کشت برنج
میر با تشویق کشاورزان به کاشت ذرت علوفه‌ای، اظهار داشت: با توجه به کم آبی موجود و نبود ذرت علوفه‌ای برای دام‌ها، ساختار کشت قراردادی را برای کشاورزان ایجاد کرده‌ایم و چنانچه کشاورزی اقدام به کاشت ذرت علوفه‌ای و به ویژه سورگوم علوفه‌ای کنند، شرکت طرف قرارداد تا مرحله برداشت کشاورز را حمایت می‌کند.
وی با اشاره به صحبت‌های لازم با کشاورزان در بحث مزایای این کشت، بیان کرد: کشت برنج به دلیل عدم بارش‌های سال‌های اخیر در سطح ملی سبب شد که مصوبه‌ای در سال 96 تصویب شود که مطابق آن کشت برنج بجز در دو استان گیلان و مازنداران در سایر استانها ممنوع شود چون منابع آب کشور پاسخگو نیست.
میر با اشاره به افزایش فرونشست‌ها در کشور، تصریح کرد: در شرایط بحرانی موجود و کمبود غذا در دنیا باید هوشمندانه غذاهای پایدار و موردنیاز جامعه را تولید کنیم.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی لرستان با اشاره به گزارش فرونشست از مناطقی از اشترینان توسط آب منطقه ای، عنوان کرد: این امر سبب می‌شود که به تدریج لایه‌هایی از زمین که آب را در خود ذخیره می‌کنند تخریب شده و در سال‌های آینده حتی به شرط پربارشی، تجدیدناپذیر باشند و تولیدات کشاورزیمان ناپایدار شود.
لزوم همکاری و تعامل مردم در جلوگیری از کشت برنج
میر با اشاره به کشت حدود 8 هزار هکتار برنج در لرستان در سال گذشته، خاطرنشان کرد: با توجه به اقدامات صورت گرفته امیدواریم که امسال کشت این محصول در راستای حفاظت از منابع آبی کاهش یابد.
وی با تاکید بر اینکه ما در حال از دست دادن اراضی آبی مان نیز هستیم گفت: ما اقدامات موثری را که باید در این رابطه با توان مضاعف صورت داده‌ایم و امیدواریم که مردم هم در این راه همکاری و تعامل خوبی با مسئولان داشته باشند.
بی تردید کشت ارقام متناسب و سودده به جای محصول آبدوست برنج و توجیه مناسب کشاورزان و آگاهی بخشی به آنها در شرایط کم آبی موجود، می‌تواند یکی از گام‌های موثر جهت استفاده مطلوب و بهینه از منابع آب موجود در استان باشد.
انتهای پیام/641/ی
