نویسندگان توجه چندانی به مفاد قراردادهای نشر ندارند/ کتابی از زریاب خویی که هیچ‌گاه منتشر نشد
سیدعلی آل داود با اشاره به تعطیلی دفتر مشورتی حمایت از حقوق اهل قلم، از عدم توجه نویسندگان به مفاد قراردادهای نشر سخن گفت.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، تابستان 1393 دفتر مشورتی حمایت از حقوق اهل قلم با مدیریت سیدعلی آل‌داود در خانه کتاب و ادبیات ایران راه‌اندازی شد تا به ناشران، مولفان، ویراستاران، مترجمان و سایر حلقه‌های نشر مشورت حقوقی دهد. این دفتربا هدف پیگیری امور حقوقی نویسندگان و اهل قلم و ارائه مشورت‌های حقوقی به این قشر از اهل فرهنگ چند سالی در دوره مدیریت مجید جلیسه بر خانه کتاب فعال بود و در دوره مدیریت نیکنام حسین‌پور مدیرعامل اسبق خانه کتاب تعطیل شد.
سیدعلی آل داوود در آن سال‌ها بیشترین مسائل را متوجه اختلافات میان مؤلفان و ناشران، بررسی قراردهای نشر، سرقت آثار هنری، درگذشت یک ناشر و تمدید پروانه نشر از سوی ورثه، پیش‌نویس قراردادها، بیمه اهل قلم، شرکت در امر نشر و شروع کار انتشارات، تجدید چاپ آثار و انتقال حق نشر از یک ناشر به ناشر دیگر دانسته بود.
وی حالا پس از چند سال تعطیلی این دفتر در گفت‌وگو با تسنیم همچنان بر عدم آگاهی مؤلفان، مترجمان و ویراستاران از حقوق خود تأکید کرد و گفت: پس از راه‌اندازی دفتر مشورتی حقوقی، عده زیادی از ناشران، نویسندگان، ویراستاران، طراحان کتاب و همه افرادی که به نوعی در آماده سازی کتاب مشارکت دارند، مراجعه کرده و ابهامات حقوقی خود را مطرح کردند، آن زمان بود که متوجه شدیم اطلاعات حقوقی در صنف نشر چقدر اندک است.
وی ادامه داد: هنوز هم که سه تا چهار سال از تعطیلی دفتر مشورتی می‌گذرد، عده زیادی از مولفان و مترجمان با بنده تماس می‌گیرند و درگیر مشکلات حقوقی هستند. مشاوره حقوقی در امر کتاب مانند هر مشاره حقوقی دیگر امری جاری است و با پیش‌آمدن مسائل تازه رنگ و بوی تازه‌ای نیز به خود می‌گیرد.
این نویسنده تصریح کرد: مؤلفان اطلاعات زیادی درباره تنظیم قرارداد نشر ندارند، سریع امضا می‌کنند، بدون اینکه به مفاد قرارداد توجه داشته باشند، در وهله نخست هر نویسنده‌ای دوست دارد که کتابش زودتر منتشر شود، بنابراین کمتر توجه ساختاری به قراردادها دارند.
وی ادامه داد: یکی از مفادی که نویسنده می‌تواند در قرارداد نشر وارد کند، این است که اگر ناشر کتاب را ظرف مدت مشخص پس از تحویل گرفتن منتشر نکرد، قرارداد منقضی شده و مؤلف یا مترجم می‌تواند کتاب را با ناشر دیگری منتشر کند. چون به این بند در قرارداد توجه نمی‌شود و اصولا این بند درج نمی‌شود، اگر تا 10 سال هم کتاب منتشر نشود، مولف حق ندارد با ناشر دیگری قرارداد ببندد وگرنه با پیگیری‌های حقوقی ناشر مواجه می‌شود.
آل‌داود اضافه کرد: بهتر است برای شما مثالی بزنم، کتاب مسائل بنیادین فلسفه در سال 1360 توسط مرحوم زریاب خویی ترجمه شد، انتشارات خوارزمی این کتاب را تا سال 1373 که مرحوم زریاب فوت کرد، منتشر نکرد؛ حتی تاکنون نیز این کتاب منتشر نشده است. مرحوم زریاب در اواخر عمرش از این موضوع بسیار ناراحت و عصبانی بود، با وجود اینکه بسیار خوش‌رو و خوش‌خنده بود. یک روز با عصبانیت گفت که من این کتاب را به جای دیگری می‌دهم تا چاپ کنند، اما چون در قرارداد به اینکه ناشر موظف است کتاب را ظرف چند روز چاپ کند، اشاره نشده بود، اگر به ناشر دیگری واسپاری می‌کرد، احتمال شکایت ناشر از او وجود داشت.
آل‌داوود گفت: از همین روست که دقت کردن به نکات ظریف در قراردادها می‌تواند حقوق نویسندگان و ناشران را تأمین کند. نداشتن قرارداد درست با ناشران مهمترین مشکلی است که ناشران با آن مواجه هستند. متأسفانه ناشران وعده و وعیدهایی می‌دهند که به بیشتر آنها عمل نمی‌کنند، آن هم در شرایطی که اولاً بسیاری از قراردادها ناقص است و در ثانی قراردادهایی هم که نوشته شده و امضا می‌رسد، تمام و کمال مورد اجرا قرار نمی‌گیرد.
انتهای پیام/
