روابط ایران و عمان الگویی برای دیگر کشورها/ نمی‌شود از همسایه‌ای مثل ایران دوری کرد
یک تحلیلگر سیاسی عمانی با رد ادعاها و اتهامات خصمانه علیه جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد رابطه عمان و ایران رابطه‌ای مستحکم و پایدار است و هرگز تحت تأثیر فشارهای کسانی که خواهان چنین روابطی نیستند، قرار نخواهد گرفت.
گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، رضا مهری: جمهوری اسلامی ایران و سلطان‌نشین عمان سال‌هاست که به‌سبب داشتن روابط بسیار مستحکم و حسنه به الگویی در زمینه روابط پایدار و بادوام در زمینه‌های مختلف به‌ویژه سیاسی تبدیل شده‌اند، عمان هیچ‌گاه موضع خصمانه‌ای علیه ایران اتخاذ نکرده و تحت تأثیر قدرت‌های غربی و برخی کشورهای عربی که خود را رهبر جهان عرب می‌دانند، قرار نگرفته و روابط رو به گسترش خود با ایران را حفظ کرده است، در این زمینه با «حَمَد بن سالم» نویسنده و تحلیلگر مسائل سیاسی از عمان به گفتگو نشسته‌ایم که نظر خوانندگان گرامی را به آن جلب می‌کنیم:
تسنیم: جناب آقای «حمد بن سالم»، از شما به‌خاطر اینکه فرصت را در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار دادید تا در این گفتگو روابط حسنه و سازنده میان جمهوری اسلامی ایران و سلطان‌نشین عمان و همکاری مثبت دو کشور طی چهار دهه گذشته را بررسی کنیم، قدردانی می‌کنم، در واقع تمام منطقه طی این مدت از این همکاری بهره برده است، و حالا نیز ما شاهد تلاش‌های خوب سلطان‌نشین عمان در دوره جدید پس از روی کار آمدن سلطان هیثم بوده‌ایم، اگر اجازه دهید در گفتگو با جنابعالی سؤالاتی را مطرح کنیم تا توضیحات بیشتر جنابعالی را درباره سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی عمان بشنویم، به‌عنوان اولین سؤال، همان‌طور که می‌گویند عمان همواره نقش اطفای حریق را در منطقه برای مهار مسائل داغ و جنجالی و رفع تنشها ایفا کرده است، شما اهمیت نقش سلطان‌نشین عمان و جایگاه ژئوسیاسی آن را در منطقه و نیز در جهان چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حمد بن سالم: من هم خدمت شما سلام عرض می‌کنم، نکته قابل ملاحظه این است که سیاست سلطان‌نشین عمان از زمانی که مرحوم سلطان قابوس به قدرت رسید، سیاست ثابت و متوازنی بوده است و برای نزدیک شدن به دیگران و جلوگیری از تنش‌آفرینی در روابط با آنها تلاش کرده است، منادی حسن همسایگی و ثبات جهانی بوده است و با این رویکرد، سیاستی حکیمانه و خردمندانه را در منطقه پایه‌گذاری و تثبیت کرده است و همه با آن آشنا هستند و هرگاه امور پیچیده می‌شود، به عمان پناه می‌برند.
عمان همچنان بر این سیاست خود استوار است، زیرا تاریخی دارد که برای حل مشکلات خود و همسایگانش بر آن تکیه می‌کند. عمان در دوران حکومت سلطان قابوس، مشکلات خود را با همسایگان و نیز مشکلات مرزی حل کرده است، مشکلاتی که با دیگران، لاینحل بوده، اما با عمان لاینحل نبوده است، به‌طوری که تفاهم در تمام رویکردها چه با کشورهای عرب همسایه یا جمهوری اسلامی ایران یا حتی با پاکستان حاکم بوده است، شما می‌دانید که ما با پاکستان مرز (های آبی) داریم. سلطان‌نشین عمان تکیه‌گاه تمام سیاست‌های عقلانی و منطقی در تمام منطقه باقی خواهد ماند و جهان از این سیاست بهره می‌برد. عمان به الگویی برای ثبات و عقلانیت و اطمینان‌بخشی و اتخاذ مواضع متعادل و به‌دور از تنش و ضد و نقیض با همگان تبدیل شده است، این سیاست عمان است و سلطان هیثم هم همین سیاست را در پیش گرفته است و هنگامی که قدرت را در سلطان‌نشین عمان به‌دست گرفت بر آن تأکید کرد.
همان‌طور که اشاره کردید، سلطان‌نشین عمان در دوران حکومت سلطان قابوس سیاست حل منازعات منطقه‌ای را در پیش گرفت و نیز به‌نظر می‌رسد که این سیاست در دوران حکومت جدید سلطان هیثم هم تداوم یابد، شما همچنین در صحبت‌هایتان به سیاست گفتگو و تفاهم برای حل اختلافات و دوری از تنشها اشاره کردید، به‌نظر شما، سلطان‌نشین عمان چگونه توانسته است بر سازوکار تفاهم و گفتگو برای دور کردن منطقه از بحرانها تکیه کند، در حالی که برخی دیگر کشورهای منطقه نتوانسته‌اند از طریق گفتگو اختلافات خود را با دیگران حل‌وفصل کنند؟
حمد بن سالم: مسلماً سلطان‌نشین عمان، صداقت را در تعامل با دیگران در پیش گرفته است و این اصلی است که همواره به آن پایبند بوده است، عمان با تکیه بر این اصل و صداقت با دیگران توانسته است فضای مبتنی بر احترام میان خود و کشورهای دیگر را ایجاد کند. سلطان‌نشین عمان روابط مستحکمی با تمام کشورهای عربی دارد. در دوران حکومت سلطان قابوس هنگامی که ساختمان جدید وزارت خارجه را افتتاح کرد، گفت امیدوار است که پرچم سلطان‌نشین عمان در تمام کشورهای جهان به اهتزاز درآید و در عمل این‌گونه شده است. دیپلماسی عمان در جهان شناخته شده و مورد احترام همگان است، روابط با همسایگان، روابط متمایزی است، عمان محور میانه و پیونددهنده همه و به همه نزدیک است، این شیوه و رویکرد سلطان‌نشین است، رویکرد میانه‌روی که همه از آن رضایت دارند و عمان هم از آن راضی است، خدا را شکر روند امور تا کنون ثابت و باثبات بوده است.
ما می‌دانیم که روابط تاریخی میان ایران و سلطان‌نشین عمان به دهه‌های طولانی برمی‌گردد، طی این مدت شاهد همکاری مثبتی میان ایران و عمان بوده‌ایم و هیچ تنش و اختلافی میان دو کشور رخ نداده است و فضای مثبت و سازنده میان طرفین حاکم بوده است، چطور ایران و عمان توانسته‌اند به این سطح از روابط سازنده و مستحکم و قوی برسند و آن را حفظ کنند، در حالی که متأسفانه برخی دیگر کشورهای منطقه ایران را متهم به دخالت در امور خود می‌کنند و قادر نیستند به روابط مثبت با ایران دست یابند؟ چطور عمان توانسته است این فضا و روابط مبتنی بر همکاری بدون اختلافات را با ایران پایه‌ریزی کند، در حالی که برخی کشورها مدعی هستند رسیدن به چنین روابط محکم با ایران امکان‌پذیر نیست؟
حمد بن سالم: همان‌طور که می‌دانید کشورهای اصیل در تعامل با یکدیگر با هیچ‌گونه مشکل و دشواری روبه‌رو نمی‌شوند، ایران یا فارس امپراطوری بزرگی بوده است، عمان هم در برهه‌ای یک امپراطوری بوده است، تاریخ بر روابط باثبات و محکم میان این دو کشور گواهی می‌دهد، نه می‌توانی ایران را از همسایگی خود کنار بزنی و نیز نمی‌توانی عمان را از همسایگی ایران حذف کنی، فقط به‌خاطر اینکه، من سیاستی را که این کشور در پیش گرفته است، قبول ندارم. عمان سیاست عدم دخالت در امور دیگران را در پیش گرفته و به آن پایبند بوده است. ما از ایران گلایه و شکایتی نداریم، شاید دیگران از این حرف مبنی بر عدم دخالت ایران در امور داخلی ما، خوششان نیاید، دو طرف یعنی هم عمان و هم جمهوری اسلامی ایران بر این سیاست و احترام متقابل ثابت‌قدم مانده‌اند.
عمان به ایران صرف‌نظر از اینکه چه‌کسی حکومت می‌کند، احترام می‌گزارد، رابطه عمان با ایران در دوران قبل از انقلاب هم رابطه خوبی بود، ایران در کشور ما دخالت نکرده است، ایران زمانی که اعراب حاضر نشدند به ما کمک کنند، دست ما را گرفت و کمک کرد، هنگامی که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید، اولین وزیر خارجه عربی که به ایران سفر کرد، یوسف بن علوی وزیر خارجه عمان بود که به ایران سفر و با امام خمینی(ره) دیدار کرد، این در حالی است که برخی از این انقلاب می‌ترسند، در حالی که چرا باید از این انقلاب بترسند، انقلابی که در کشور همسایه در نتیجه شرایط مشخصی رخ داده است و این شرایط در جای دیگر نیست، بنابراین، مادامی که به سیاست همسایگی احترام بگزاری، قطعاً همسایه هم به سیاست تو احترام می‌گزارد، این عقل و منطق است که بر سیاست کشورها در تعامل با یکدیگر حاکم است و اگر عقل و منطق حاکم نباشد، جای آن را عواطف و احساسات می‌گیرد، به همین سبب می‌گوییم عقل و منطق بر روابط میان سلطان‌نشین عمان و جمهوری اسلامی ایران و تمام کشورها حاکم است.
سؤالات متعددی وجود دارد، بخشی از آن را مطرح می‌کنیم و سپس به روابط ایران و عمان برمی‌گردیم، دیدگاه سلطان‌نشین عمان برای حل بحران یمن چیست و چه‌نقشی برای پایان جنگ علیه ملت یمن ایفا کرده است و چه‌کاری برای خروج یمن از این جنگ و خلاص شدن ملت یمن از این جنگی که وارد هشتمین سال آن شده‌ایم، انجام داده است، جنگی که زیرساختهای یمن را ویران کرده است؟ دیدگاه شما برای خروج از این بحران چیست؟
حمد بن سالم: سلطان‌نشین عمان از همان آغاز جنگ به آن اعتراض کرد، زیرا همواره به تفاهم و راه‌حل‌های دیپلماتیک ایمان دارد، چرا که امکان حل مشکلات جز از راه‌های دیپلماتیک وجود ندارد، حتی اگر جنگ رخ دهد، جنگ ممکن است یک یا سه یا هفت سال طول کشد که اکنون شاهد آن هستیم، اما در نهایت به راهکارهای دیپلماتیکی بازمی‌گردند که سلطان‌نشین عمان از همان ابتدا به آن معتقد بود.
عمان نگاه یکسانی به تمام یمنی‌ها و احزاب دارد و با وجود همه تناقضات، یمن را کشور یکپارچه‌ای می‌داند و یمنی در نگاه همه عمانی‌ها یمنی است صرف‌نظر از وابستگی‌هایی که دارد، به همین سبب عمان از همه یمنی‌ها به یک اندازه استقبال کرده و هرگز از وابستگی‌های آنها سؤال نکرده است. تا کنون، عمان از یمنی‌ها خواسته است اولاً با هم تفاهم و مشکلات را بین خود حل کنند و اینکه بیگانگان در این زمینه دخالت نکنند. اگر یمنی‌ها مشکلاتشان را میان خود حل کنند، دیگران هم با آنها گفتگو خواهند کرد و هرگز دخالت نخواهند کرد. عمان امیدوار است که همسایه یمنی‌اش، مشکلات خود را داخل میان همه قبایل و طیف‌ها حل کند و در نهایت یمن در این زمینه پیروز خواهد بود، عمان در زمان حاضر تلاش می‌کند، اما آن را علنی نمی‌کند، عمان برای حل این مشکلات از طریق ارتباط میان طرف‌ها و همسایگان یمن تلاش می‌کند، خدا را شکر می‌توان گفت که تلاش‌های عمان موفقیت‌آمیز بوده و ما درباره این تلاش‌ها صحبت نخواهیم کرد و منتظریم نتایج آن به‌زودی مشخص شود، این در حالی است که کشورهای غربی به عمان اعتماد دارند، عمان میان همه میانجیگری می‌کند، و همگان از این رویکرد عمان سود می‌برند.
شکی نیست که سلطان‌نشین عمان در راستای حل بحران یمن و نیز به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا و نیز بسیاری از بحران‌های دیگر در منطقه تلاش‌های سازنده‌ای از خود نشان داده است، ولی با وجود همه این تلاش‌هایی که سلطان‌نشین عمان برای حل بحرانها به‌ویژه بحران یمن انجام می‌دهد، متأسفانه دخالت‌هایی صورت می‌گیرد که مانع از موفقیت این تلاش‌ها شده است، ما در هشتمین سال جنگ یمن هستیم، هشت سال زمان بسیار زیادی است، آیا گمان نمی‌کنید که بیگانگان نقش منفی ایفا کرده‌اند تا مانع از موفقیت میانجیگری عمان شوند؟
حمد بن سالم: قطعاً برخی دوست ندارند که عمان دخالت و در هر کاری مشارکت کند، به همین سبب عمان تلاش می‌کند به بهترین وجه برای نزدیک کردن طرف‌های معارض که با هم تفاهم ندارند، دخالت کند، ان‌شاءالله عمان در این تلاش‌های خود موفق خواهد شد. اکنون همه متقاعد شده‌اند که هیچ راهی برای حل این مشکل جز از طریق تفاهم میان طرف‌های داخلی و تفاهم با طرف‌های خارجی وجود ندارد، همه چیز از راه گفتگو و روابط دیپلماتیک ممکن است، برای کسانی که روابطی با دیگران دارند و به گفتگوی دیپلماتیک معتقدند، در زمان حاضر عموم یمنی‌ها متقاعد شده‌اند که باید مشکل را میان خودشان حل کنند و عمان هم برای ارتباط با همه طرف‌های خارجی که در یمن دخالت می‌کنند، تلاش می‌کند.
سؤال دیگری را مطرح می‌کنم، آیا سلطان‌نشین عمان تمایلی برای حل اختلافات میان ایران و عربستان سعودی دارد و آیا برای حل این اختلافات تلاش کرده است؟ و آیا عمان می‌تواند چنین نقشی را ایفا کند و در زمینه پایان یافتن اختلافات میان تهران و ریاض موفق شود؟
حمد بن سالم: مسلماً عمان برای حل اختلافات میان همسایگان تلاش می‌کند، همان‌طور که اکنون هم این کار را انجام می‌دهد، اما مسائلی وجود دارد که نمی‌توان در رسانه‌ها درباره آن حرف زد، با این حال عمان همواره با تکیه بر احترام متقابل و روابط حسنه در این راستا تلاش می‌کند، ما می‌دانیم که برادران در ایران به عمان احترام می‌گزارند و عمان هم برای آنها احترام قائل است، در حالی که دیگران برای دور شدن از راه‌حل‌ها تلاش می‌کنند، اما در نهایت هیچ گریزی از این راه‌حل‌ها نیست و دوری از همسایگی چاره کار نخواهد بود. ایران همسایه ما چه از نظر جغرافیایی و چه تاریخی است و این کشورهای همسایه ایران هم همان جایگاه را دارند و همین جایگاه را هم حفظ خواهند کرد و هیچ چیزی جز از راه تفاهم و گفتگو و سفرها و دیدارها حل نخواهد شد، اما این که بخواهیم به یکدیگر خیانت و دیگران را متهم کنیم، دیگران هم می‌توانند همین کار را انجام دهند، اما انسان باید آنچه را سبب نزدیک شدن به یکدیگر می‌شود، انجام دهد و کاری را که سبب دوری می‌شود، انجام ندهد.
اخیراً شاهد سفر آقای ابراهیم رئیسی رئیس جمهور اسلامی ایران به عمان بودیم، که دومین سفر وی به کشورهای عربی پس از قطر بود، دولت جدید ایران برنامه‌ای برای توسعه روابط با عمان در تمام زمینه‌ها به‌ویژه اقتصادی دارد، آیا زمینه برای توسعه روابط به‌ویژه مسائل اقتصادی میان دو کشور وجود دارد؟
حمد بن سالم: سفر جناب رئیس جمهور ایران به مسقط با هدف بهبود روابط انجام نشد، زیرا روابط حسنه میان دو کشور بیش از نیم قرن است که همچنان برقرار است، این سفر با هدف توسعه روابط و تأکید بر آن صورت گرفت، من معتقدم اگر دلیلی برای سفر به دوحه نبود، حتماً اولین مقصد سفر رئیس جمهور ایران، سلطان‌نشین عمان بود، ما این سفر را ارج می‌نهیم، سفر ایشان به عمان نتایج خوب زیادی خواهد داشت و قطعاً منجر به حل برخی مشکلات ارتباطی همچون ارتباط میان تجار خواهد شد، عمان برای ملت ایران احترام قائل است و آنها را دوست خود می‌داند و ملت ایران هم همین نگاه را به کشور و ملت ما دارند، ما وقتی از کشورمان به کشور شما می‌آییم، این نکته را احساس می‌کنیم که چگونه رفتار متمایزی با عمانی‌ها دارید که متفاوت از دیگران است، البته ما خوشحال می‌شویم که همه همسایگان چنین رفتاری با هم داشته باشند، همسایه وقتی به کشور همسایه می‌رود، به‌حکم همسایگی و نزدیکی جغرافیایی روابط متمایزی با هم دارند، روابط میان عمان و ایران، روابط مستحکم و استواری است و ما نیز می‌دانیم که ایرانی‌ها هم در اصول خود ثابت‌قدم هستند و آن را تغییر نمی‌دهند و از این روابط حمایت و بر آن تأکید می‌کنند.
عمان چگونه توانسته است استقلال خود را در تصمیم‌گیری برای برقراری روابط خوب با همسایگان از جمله ایران حفظ کند، در حالی که ما می‌دانیم آمریکا برای تخریب روابط ایران و کشورهای عربی علیه این کشورها فشار اعمال می‌کند، عمان چگونه توانسته است از این سیاست آمریکا خود را دور نگه دارد و استقلال خود را حفظ کند و روابط خوب خود را با ایران به‌دور از تأثیرگذاری آمریکا ادامه دهد؟
حمد بن سالم: ما این نکته را یادآوری می‌کنیم که آمریکا زمانی که عمان یک امپراطوری بود و قلمروی حکومت آن تا آفریقا هم امتداد داشت، به‌دنبال جلب دوستی عمان بود، ما نمی‌توانیم این جایگاه عمان را نادیده بگیریم، بر این اساس، جایگاه تاریخی عمان همین‌گونه باقی خواهد ماند، و بر آن تکیه می‌کنیم و نگاه مثبتی هم به آینده داریم، آنها می‌دانند که عمان کشوری مستقل است و مردم هم همراه دولت هستند و مادامی که مردم از دولت دفاع می‌کنند، دولت از هیچ تهدید خارجی نخواهد ترسید و تصمیم منحصراً تصمیم جامعه و حکومت عمان خواهد بود، ما در عمان، آزادی بیان را احساس می‌کنیم و میان کشورهای عربی پیشتاز هستیم، ما نظر خود را بیان می‌کنیم بدون اینکه به‌خاطر آن به زندان افکنده شویم، خدا را شکر، شهروند حرف خود را می‌زند، البته به‌دور از هرگونه تنشی و دولت هم به نظرش که دور از تنش بیان می‌شود، احترام می‌گزارد.
عمان به خود و تاریخ و عمق دولت خود اعتماد و اطمینان دارد و به همین سبب هرگز تحت تأثیر دیگران قرار نخواهد گرفت و دیگران باید به این ویژگی خاص عمان احترام بگزارند.
در پایان، از شما استاد حمد بن سالم نویسنده و تحلیلگر سیاسی از سلطان‌نشین عمان به‌خاطر اینکه این فرصت را در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار دادید، تشکر می‌کنم و آرزوی توفیق برای شما دارم.
حمد بن سالم: من هم از شما بسیار سپاسگزارم.
انتهای پیام/+
