سناریوهای ترکیه برای انتقال گاز ترکمنستان

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، ترکیه در صدد واردات گاز طبیعی از ترکمنستان است. فواد اوکتای معاون رئیس جمهور ترکیه پس از سفر به عشق آباد ترکمنستان و دیدار با سردار بردی محمد اف رئیس جمهور ترکمنستان، از توافق آنکارا – عشق آباد برای همکاری در حوزه انرژی خبر داد.

فواد اوکتای در ششمین نشست کمیسیون اقتصادی بین دولتی ترکمنستان و ترکیه که روز جمعه در عشق آباد برگزار شد، اظهار امیدواری کرد که به زودی، معاملات گازی ترکیه و ترکمنستان، به مراحل نهایی برسد. ما روابط بین دو کشور را در نشست کمیسیون بین دولتی ترکیه و ترکمنستان (HEK) در زمینه همکاری اقتصادی چارچوب بندی کردیم. نقشه راه ما بر اساس 72 مورد ترسیم شده است. هدف ما این است که روابط تجاری را که در حال حاضر 2 میلیارد دلار است تا پایان سال به 3 میلیارد دلار و پس از آن به 5 میلیارد دلار برسانیم، در فاز بعدی نیز، با تلاش های طرفین، این میزان باید به 10 میلیارد دلار برسد.»

اوکتای افزود: «معتقدم که دیدارهای وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه و همچنین مذاکرات شکرت بوتاش ترکیه و  ترکمن گاز در کوتاه مدت نتایج مثبتی را به همراه خواهد داشت. از همین حالا، شرکت‌های دولتی ترکیه آماده مشارکت در فعالیت‌های توسعه منابع میدان هیدروکربنی دوستی در دریای خزر هستند که ترکمنستان و آذربایجان در آن شریک هستند.»

کشور ترکیه که سالانه مجبور است بین 50 تا 60 میلیارد دلار از درآمدهای خود را صرف خرید نفت و گاز کند، توجه خود را به ذخایر دریای خزر معطوف کرده و حالا پس از جمهوری آذربایجان، سراغ ترکمنستان رفته است.

ترکیه برای گار ترکمنستان، دو هدف مهم دارد که فاز نخست آن، واردات گاز برای مصرف در داخل ترکیه و فاز بعدی نیز، انتقال گاز ترکمنستان به بازارهای اروپا است.

ترکیه و ترکمن های ثروتمند

فواد اوکتای معاون اردوغان در سفر به عشق آباد بر این تاکید کرده که تاریخچه 30 ساله روابط آنکارا – عشق آباد، سرشار از دوستی و برادری است و ترکیه نخستین کشوری است که استقلال ترکیه را به رسمیت شناخته و در این کشور، سفارت باز کرده است.  

اوکتای پس از بازدید از موزه ملی این کشور اعلام کرد: هر کسی که ترکمن زاده می شود، با شهروندان ترکیه نسبت برادری خون و استخوان دارد و تفاوتی بین مردم این کشورها نیست. البته در عکس ها و فیلم های منتشر شده از دیدارهای اوکتای با مقامات ترکمنستان، حضور مترجم جلب توجه می کند. این همان مساله ای است که در روابط ترکیه با کشورهای عضو «سازمان دولت های ترک» دیده می شود و به استثنای دیدارهای اردوغان – علی اف، در روابط مقامات ترکیه با کشورهایی همچون قرقیزستان، قزاقستان و ازبکستان حضور مترجم لازم است. اما تلاش برای افزایش میزان مبادلات تجاری و افزودن به نفوذ منطقه ای باعث شده که مقامات ترکیه به طور مداوم به این کشورها سفر کنند و حالا منابع انرژی نیز تبدیل به یک عامل انگیزه بخش مهم شده است.

نگاهی به آمار ذخایر بزرگترین دارندگان گاز جهان نشان می‌دهد که بیش از 50 درصد منابع ذخایر گازی در اختیار کشورهای حاشیه خزر است. روسیه با 35 تریلیون متر مکعب گاز بیش از 18 درصد از ذخایر گازی دنیا را در اختیار دارد.

بعد از روسیه ایران با 33 تریلیون ذخایر گازی کشف شده و سهمی 17.2 درصدی در رتبه دوم جای گرفته است. رتبه سوم مربوط به قطر با 24.9 تریلیون متر مکعب ذخایر گازی است که سهمی 12.9 درصدی از منابع گازی دنیا را در اختیار این کشور قرار داده است.

اما چهارمین کشور از حیث برخورداری از ذخایر گازی جهان ترکمنستان است. این کشور 19.5 تریلیون متر مکعب گاز دارد و صاحب سهمی 10.1 درصدی منابع جهان است. جالب اینجاست که منابع جمهوری آذربایجان اصلاً با ترکمنستان قابل مقایسه نیست و در رتبه بیست و ششم جهان جای گرفته  است.

بنابراین تنها 3 کشور روسیه، ایران و ترکمنستان در مجموع 45.5 درصد از ذخایر گاز همه دنیا را به خود اختصاص داده‌اند. همین کافی است تا مشخص شود، آینده بازار گاز در اختیار کشورهای حاشیه خزر خواهد بود.

سناریوهای ترکیه برای گاز ترکمنستان

ظاهراً ترکیه در یک هدف گذاری بلندپروازانه حساب ویژه ای روی تاناپ باز کرده است. TANAP یک خط لوله گاز طبیعی است که از خاک ترکیه می گذرد. این خط لوله بخشی از کریدور گاز جنوبی است که میدان گازی شاه دنیز آذربایجان را به اروپا متصل می کند.

معاون رئیس جمهوری ترکیه در سخنان خود در عشق آباد به مهمترین اهداف و سناریوهای ترکیه برای استفاده از منابع گاز ترکمنستان اشاره کرده است:

1. بر اساس بررسی های کارشناسان ما، امکان انتقال گاز طبیعی ترکمنستان به آناتولی از طریق خط لوله گاز طبیعی ترانس آناتولی (تاناپ) وجود دارد. در یک طرح مشارکتی با همکاری ترکیه، آذربایجان و ترکمنستان می توانیم گاز طبیعی ترکمنستان را از طریق تاناپ منتقل کنیم.

2.گزینه بعدی ترکیه و ترکمنستان استفاده از گزینه سوآپ است.

3.طرح سوم ترکیه نیز استفاده از یک روش هیبریدی یا ترکیبی است که در آن استفاده از هر دو روش انتقال با کشتی و سپس انتقال با لوله در دستور کار است.

معاون رئیس جمهور ترکیه گفته است:«سردار بردی محمداف رئیس جمهور ترکمنستان در ارتباط با این پروژه، حمایت جدی خود را اعلام کرده و هدف ما رسیدن به نتیجه فوری است. چرا که کریدور شمالی به دلیل بحران روسیه و اوکراین پرخطر شده است و این امر کریدور میانی را بسیار جذاب‌تر می‌کند. ما می‌خواهیم کریدور میانی را در بسیاری از زمینه‌ها فعال کنیم.»

احتیاج مبرم ترکیه به جمهوری آذربایجان

تحولات سیاسی پس از جنگ اخیر قره باغ، نشان می دهد که سطح روابط بین ترکیه و جمهوری آذربایجان تغییر کرده و حالا علاوه بر حوزه های اقتصادی، بخش های امنیتی و دفاعی را نیز در بر گرفته است.

ترکیه برای انتقال گاز طبیعی ترکمنستان، هم نیازمند جغرافیا و امکانات جمهوری آذربایجان است، هم به این احتیاج دارد که علی اف روابط خود را با عشق آباد، به شکلی مدیریت کند که برای استفاده از منابع میدان مشترک موسوم به میدان دوستی، اختلاف و مشکل جدی پیش نیاید.

ترکمنستان و آذربایجان، با تشویق ترکیه یادداشت تفاهمی امضا کردند که موضوع اختلاف مالکیت بر بلوک بزرگ نفت و گاز در دریای خزر را تا حدودی حل کرد. هر دو دولت باکو و عشق آباد، خود را مالک انحصاری این میدان هیدروکربنی می دانستند. دولت آذربایجان آن را کپز و دولت ترکمنستان آن را سردار  می نامید. اما دو کشور در جریان مذاکرات خود بر سر نام میدان به توافق رسیدند و تصمیم گرفتند نام «دوستی» (دوستلوک) را به کار ببرند.

دولت های باکو و عشق آباد توافق کردند که به طور مشترک فعالیت های اکتشافی و توسعه میدانی را در مرزهای دوستی که در مرز منطقه انحصاری اقتصادی دو کشور در دریای خزر قرار دارد، انجام دهند.

طرفین این قرارداد را در عشق آباد، پایتخت ترکمنستان امضا کردند. شواهد نشان دهنده این است که روابط دو کشور در چند سال اخیر گرمتر شده است. پس از سفر قربانقلی بردی محمداف رئیس جمهور سابق ترکمنستان به باکو، اوضاع بهتر شد و هر دو کشور تصمیم گرفتند در این بلوک مناقشه برانگیز، همکاری را جایگزین رقابت و تخاصم کنند.

در نتیجه ترکیه ناچار است به منظور استفاده از مواهب و منابع انرژی دریای خزر، به طور مداوم، ترکمنستان و آذربایجان را کنار هم نگه دارد.

انتهای پیام/