چمن طبیعی سلطانیه در حال نابودی/ راهکار مسئولان برای نجات چمن چیست؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان، چمن طبیعی سلطانیه که ثبت اثر ملی شده و قدمت چند صد ساله دارد به‌ عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری استان زنجان محسوب می‌شود، این چمن که در اطراف گنبد تاریخی سلطانیه قرار دارد و مملو از گیاهان طبیعی خودرو است در قرن‌های گذشته همواره مورد توجه پادشاهان قرار گرفته است، به طور مثال در زمان فتحعلی شاه قاجار این چمن، برای اسکان نیروهای نظامی شاه در زمان جنگ ایران و روسیه استفاده می‌شد.

در واقع دلیل خودرو بودن گیاهان این منطقه این است که در اطراف این چمن 40 چاه و قنات وجود دارد و به‌شکل خودکار آبیاری می‌شوند. از  سوی دیگر در عمق 20 متری این محدوده خاک سفید وجود دارد که مانع از نفوذ آب به اعماق زمین می‌شود و در نتیجه، عمل آبیاری چمن به گونه‌ای طبیعی و پیوسته انجام می‌شود.

حال با تمام این توصیفات، چند سالی است که وضعیت چمن طبیعی سلطانیه حال خوبی ندارد و هر ساله این وضعیت بدتر می‌شود. به عبارت دیگر فقط در دو ماه ابتدایی سال به خاطر بارش‌های بهاری این چمن سرسبز است و مابقی ایام سال این چمن کاملاً خشک است.

از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان معتقد هستند با ادامه این روند، قطعاً تا چند سال آینده کل ریشه گیاهان خودرو این چمن نابود می‌شود و حدود 750 تا 1000 هکتار اطراف شهر سلطانیه تبدیل به بیابانی می‌شود که با کوچکترین باد، سلطانیه و روستاهای اطراف آن زیر گرد و غبار فرو می‌روند.

محمدرضا براتی‌فرد فرماندار شهرستان سلطانیه در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: حدود سه ماهی که بنده در این شهرستان به عنوان فرماندار معارفه شدم چند جلسه کارشناسی با حضور اساتید و کارشناسان برای چگونگی احیای چمن سلطانیه برگزار کردم.

وی گفت: متاسفانه برخی دستگاه‌های مسئول در خواب بودند و در این مدت از این مسئولان برای ارائه راهکار در زمینه چگونگی احیای چمن سلطانیه مطالبه کردم.

فرماندار شهرستان سلطانیه گفت: خوشبختانه 300 میلیون تومان اعتبار برای مطالعات احیای چمن سلطانیه تخصیص یافت و اداره منابع طبیعی و دانشگاه زنجان موظف به مطالعه این طرح شدند. 

وی تاکید کرد: حتماً باید چمن سلطانیه احیا شود و اگر بخواهیم چمن را به حال خود رها کنیم پیامدهای خشکی آن بیشتر خواهد بود.

از سوی دیگر حجت‌الاسلام حسن شجاعی، نماینده مردم ابهر، خرمدره و سلطانیه در مجلس شورای اسلامی گفت: چند سالی است که موضوع احیای چمن سلطانیه را از مسئولان ذی‌ربط مطالبه کردم ولی متاسفانه مسئولان دولت قبل در خواب تشریف داشتند.

وی گفت: خوشبختانه با تغییر و تحولات مدیریتی که در استان و شهرستان سلطانیه رقم خورد ، موضوع بررسی احیای چمن سلطانیه جدی‌تر شده و مطالعات آن از سوی دانشگاه زنجان آغاز شده است.

نماینده مردم ابهر، خرمدره و سلطانیه در مجلس شورای اسلامی گفت: احیای چمن سلطانیه جزو مطالبات اصلی مردم منطقه است چرا که با ایجاد بیابان در این منطقه، زندگی تمام مردم در این منطقه مختل خواهد شد.

اما خلیل آقاجانلو مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری استان زنجان در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم مبنی بر برنامه‌های این اداره‌کل برای احیای چمن سلطانیه چیست، گفت: در چند دهه اخیر برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی افزایش یافته و همین موضوع پیامدهای زیست محیطی زیادی را برای کشور و استان ایجاد کرده است.

وی افزود: یکی از پیامدهای کمبود آب، تغییر رژیم بارندگی و برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی در استان زنجان ، خشک شدن "چمن سلطانیه" است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان تصریح کرد: چاه‌های زیادی در اطراف شهر سلطانیه و روستاهای مجاور حفر شده و همین موضوع سبب خشکی قنات‌ها و سفره‌های زیرزمینی شده است. از سوی دیگر هم بارندگی‌ها کاهش یافته و همین موضوع معضلات و بحران کم‌آبی را دو چندان کرده است.

وی گفت: خوشبختانه با پیگری‌های استاندار و مسئولان شهرستان سلطانیه، تامین اعتبار مطالعات برای احیای چمن سلطانیه آغاز شد و امیدواریم تا پایان سال به اتمام برسد.

آقاجانلو ادامه داد: اگر چمن سلطانیه احیا نشود، به مرور زمان گونه‌ها و ریشه‌های گیاهی این منطقه خشک می‌شود و در آینده نزدیک چمن سلطانیه تبدیل به بیابان خواهد شد.

وی در پایان ابراز کرد: باید کار مطالعات پایان یابد تا مشخص شود برای تامین آب آبیاری چمن باید از کدام منطقه استاده شود؛ تهدیدهای زیست محیطی خشکی چمن سلطانیه بالاست و چاره‌ای جز احیای آن نداریم.

با این تفاسیر باید منتظر ماند و نتیجه مطالعات احیای چمن سلطانیه از سوی دانشگاه سراسری زنجان مشخص شود تا ببینیم مسئولان استانی باید از کجا برای چمن سلطانیه آب تامین کنند. آن چیزی که مشخص است چاره‌ای جز احیای چمن سلطانیه نیست چرا که با خشک شدن چمن، حدود 700 تا یک هزار هکتار بیابان در اطراف سلطانیه ایجاد می‌شود که تهدید بزرگی برای استان زنجان و دیگر استان‌های همجوار از لحاظ گرد و غبار و پراکندکی ریزگردها ایجاد می‌شود.

از سوی دیگر از نهادهای نظارتی استان انتظار می‌رود ترک فعل مدیران وقت استان و شهرستان را در این زمینه بررسی کنند چرا که اگر در سال‌های قبل موضوع آب چمن سلطانیه مدیریت می‌شد امروزه وضعیت این اثر ملی اینگونه نمی‌شد.

انتهای پیام/ح