۴ عامل مهم برای اصلاح شدت مصرف انرژی در ایران

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، سعید مهذب ترابی، رئیس انجمن شرکت‌های خدمات انرژی ایران در نشستی خبری اظهار داشت: شرکت‌های خدمات انرژی که با عنوان ESCO مطرح می‌شوند، شرکت‌هایی هستند که در زمینه بهینه‌سازی مصرف انرژی سرمایه‌گذاری می‌کنند و از محل صرفه‌جویی ایجاد شده، سرمایه آنها بازگشت داده می‌شود.

وی افزود: با وجود آنکه ایده شکل‌گیری این شرکت‌ها در ایران از سالهای 90 و 91 شمسی اجرایی شد، اما در عمل شرکت‌های ارائه دهنده خدمات انرژی در ایران فعال نشده‌اند؛ این درحالی است که چنین شرکت‌هایی در اقصی نقاط جهان، فعالیتی مهم و موثر در بخش بهینه‌سازی مصرف انرژی در بخش‌های مختلف مصرفی کشور‌های مختلف ایفا می‌کنند و گردش مالی فعالیت این شرکت‌ها در کشورهای بزرک، بسیار زیاد است.

مهذب ترابی، مقایسه میزان مصرف انرژی در ایران و سایر کشورها را مقایسه‌ای نادرست دانست و گفت: مقایسه مصرف انرژی در اقلیم‌ها و فرهنگ‌های مختلف که شرایط متفاوتی نسبت به هم دارند، مقایسه درستی نیست و اینکه عنوان شود مصرف انرژی در ایران در مقایسه با کشوری مثل ترکیه یا آلمان چه شرایطی دارد، این مقایسه نمی‌تواند مقایسه‌ای منطقی و درست باشد، مگر اینکه در پارامترهای مشخصی، مثل مصرف انرژی در تولید فولاد و امثال آن، مقایسه صورت دهیم.

وی افزود: هیچ کشوری در جهان نیست که مشابه ایران، دو خط انرژی برق و گاز را به روستاها رسانده باشد و در واقع در دوردست‌ترین نقاط نیز، دو مسیر جداگانه تأمین انرژی تعبیه کرده باشد.

رئیس انجمن شرکت‌های خدمات انرژی ایران تصریح کرد: مفهوم شدت مصرف انرژی این است که چه‌میزان انرژی مصرف می‌کنیم تا یک‌واحد تولید ناخالص ملی افزایش یابد و با این تعریف، شدت مصرف انرژی در ایران منطقی نیست و میزان زیادی از انرژی کشور را در بخش‌های غیرمولد مصرف می‌کنیم.

وی ادامه داد: 4 عامل مهم در بخش شدت مصرف انرژی تأثیرگذار هستند و در واقع برای اصلاح روند شدت مصرف انرژی در کشور باید این 4 عامل با هم مورد توجه قرار گیرند.

مهذب ترابی عامل نخست را قانون‌گذاری دانست و گفت: در بحث قوانین، هیچ کمبود و کسری برای اصلاح روند شدت مصرف انرژی نداریم، اما متأسفانه قوانینی که داشته و داریم، اجرا نمی‌شوند؛ قوانین مهمی در این بخش از جمله قانون هدفمندی یارانه‌ها و قانون اصلاح الگوی مصرف داریم اما اجرایی نشده‌اند.

وی افزود: مقرر شده بود شدت مصرف انرژی در ایران تا پایان برنامه پنجم به دو سوم وضعیت جاری و تا پایان برنامه ششم به نصف کاهش یابد اما هیچ‌کدام از این هدف‌گذاری‌ها محقق نشد.

رئیس انجمن شرکت‌های خدمات انرژی ایران خاطرنشان کرد: تناقضات مربوط به مسائل انرژی در ساختار مدیریت کشور به بالارفتن شدت مصرف انرژی دامن می‌زند.

وی ادامه داد: دومین عامل در افزایش شدت مصرف انرژی و کنترل آن، بحث فرهنگ‌سازی و اطلاع رسانی است که می‌توانیم با اطمینان بگوییم که مردم نسبت به مصرف انرژی حساس شده‌اند و حتی اقداماتی نیز در جهت اصلاح مصرف داشته‌اند اما اینکه چرا عامل حساس شدن مردم به لزوم اصلاح مصرف، به اصلاح روند شدت مصرف انرژی منجر نشده، به عوامل دیگر بازمی‌گردد و اینکه اساسا تفاوت چندانی در زندگی افراد، بحث بهینه‌سازی مصرف و یا عدم بهینه‌سازی مصرف، ندارد.

مهذب ترابی سومین عامل را بحث قیمت فروش انرژی دانست و گفت: بحث قیمت در کنار دیگر عوامل می تواند به اصلاح شدت مصرف انرژی منجر شود، کسانی که می‌خواهند فقط با افزایش قیمت، شدت مصرف انرژی را اصلاح کنند، راه به ناکجاآباد خواهند برد؛ در واقع اصلاح روند شدت مصرف انرژی تنها با افزایش قیمت، امکان‌پذیر نیست.

وی افزود: چهارمین عامل، بحث تکنولوژی است؛ اگر 3 عامل قبلی برای اصلاح شدت مصرف انرژی پای کار باشد، اما تجهیزات ناکارآمدی در چرخه مصرف انرژی داشته باشیم، نمی‌توانیم از پس شدت مصرف انرژی برآییم.

رئیس انجمن شرکت‌های خدمات انرژی ایران اذعان داشت: سالی یک میلیون خودرو به چرخه حمل‌و نقل کشور افزوده می‌شود؛ سالی 800 هزار تا یک میلیون دستگاه یخچال تولید و عرضه می‌شود و سالی 1.5 میلیون کولر گازی وارد چرخه مصرف می‌شود، وقتی این تجهیزات پرمصرف باشند، رتبه پایینی در مصرف انرژی داشته باشند و حتی برخی فاقد رتبه باشند، نمی توان شدت مصرف انرژی را کاهش داد.

وی ادامه داد: راهکار این است که یک زمانِ صفر برای اصلاح تجهیزات انرژی بر از سوی دولت تعیین شود؛ مثلا می توان زمان 1403.1.1 را تعیین کرد که از این تاریخ، هیچ بخاری و کولر با کارآیی پایین انرژی در مدار بهره‌برداری کشور نباشد و در این 18 ماه، وزارت صمت، وزارت نیرو و وزارت نفت به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که این تاریخ صفر، آغاز روند اصلاح مصرف در بخش های پرمصرف خانگی باشد و این کار شدنی است؛ انجمن شرکت‌های خدمات انرژی آمادگی دارد که در صورت اعلام تمایل دولت، نقشه راه 18 ماهه را پیاده‌سازی و ارائه کند.

مهذب ترابی تصریح کرد: اگر زمانِ صفری برای اصلاح استفاده از تجهیزات با راندمان پایین و حذف آنها از چرخه مصرف تعیین نکنیم، این روند شدت بالای مصرف مثل یک سیکل معیوب ادامه خواهد داشت و 10 سال دیگر به این فکر می کنیم که ای کاش 10 سال پیش، چنین رویکردی را مدنظر قرار داده بودیم.

وی افزود: اگر 10 سال پیش، وضعیت کولرها اصلاح شده بود، امروز معضل کارآیی پایین انرژی مصرفی در 15 تا 20 میلیون کولر را نداشتیم و امروز وزارت نیرو با معضل سهم 30 درصدی وسایل سرمایشی در پیک مصرف تابستانه روبه‌رو نبود.

رئیس انجمن شرکت‌های خدمات انرژی ایران، ماده 12 قانون رفع موانع تولید را یک ماده طلایی و راهگشای قانونی دانست و گفت: اینکه بعد از گذشت 7-8 سال از تصویب و ابلاغ این ماده قانونی، هنوز اجرایی شدن آن را در بخش های مختلف شاهد نیستیم و با وجود چنین ماده قانونی که از محل صرفه‌جوییِ ایجاد شده می توان سرمایه‌گذاری در اصلاح شدت مصرف انرژی و بهبود شرایط مصرف را توجیه‌پذیر کرد، نتوانسته‌ایم شدت مصرف انرژی کشور را اصلاح کنیم، نیاز به بررسی و بازنگری در رویکردها دارد.

وی ادامه داد: یکی از دلایل عدم موفقیت ماده 12 قانون رفع موانع تولید، عدم اجرای تعهدات از سوی وزارت نفت است و اینکه وزارت  نفت از این ماده در جهت برنامه‌های توسعه‌گرایی خودش استفاده و طرح‌هایی که از سوی وزارت نیرو برای استفاده از این ماده به شورای اقتصاد ارائه می شود، مثل تعویض کولرهای گازی و تعویض لامپ‌های فلورسنت، در عمل با عدم اجرا مواجه می‌شوند.

مهذب ترابی خاطرنشان کرد: نحوه تضامین در اجرای ماده 12 قانون رفع موانع تولید مشخص نیست و در واقع ماده 12 قانون رفع موانع تولید، متولی واحدی در مقام اجرا ندارد.

انتهای پیام/