چرا نظامیان قطر در ترکیه مستقر شده‌اند؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، خبر موافقت با استقرار ارتش قطر در ترکیه بازتاب گسترده ای در رسانه های این کشور پیدا کرد. توافقنامه امضا شده بین ترکیه و قطر در دوم مارس پس از انتشار در روزنامه رسمی لازم الاجرا شد و بر اساس آن، بخشی از نیروی هوایی و زمینی قطر در خاک ترکیه مستقر می شوند. ظاهراً این توافقنامه در تاریخ 2 مارس امضا شده اما تاکنون اجرایی نشده بود.

در سندی که با امضای رجب طیب اردوغان در روزنامه رسمی ترکیه منتشر شده، این عبارات جای گرفته است:«مقررات فنی استقرار موقت هواپیماهای نظامی و پرسنل پشتیبانی قطر در قلمرو جمهوری ترکیه بین مقامات دولت جمهوری ترکیه و دولت قطر تصویب شد. این سند، در تاریخ 2 مارس 2021 در دوحه به امضاء رسیده و با قانون شماره 7386 نهایی شد و به موجب مواد 2 و 3 فرمان شماره 9 ریاست جمهوری مقرر شد که در خصوص استقرار موقت و استفاده از هواپیماها، پرسنل و تجهیزات نظامی قطر در مناطق مجاز، همکاری لازم صورت بگیرد.»

قرارداد توافق اولیه بین قطر و ترکیه توسط یاشار گولر رئیس ستاد کل ترکیه و رئیس ستاد کل قطر امضا شده و دو شرط مهم برای اعزام سربازان و افسران قطری به ترکیه در نظر گرفته شده است: نخست این که سربازان قطری که به ترکیه می آیند، سابقه کیفری نداشته و در هیچ جنایتی محکوم نشده باشند و دوم این که برای عدم افشای اطلاعات نظامی محرمانه، متعهد شوند.

36 هواپیما و 250 نفر نیرو

گزارش روزنامه حریت درباره جزئیات توافق نظامی ترکیه و قطر، نشان می دهد که بر اساس توافق مزبور، قطر می تواند 250 پرسنل نظامی از یگان های ویژه کماندویی و 36 فروند هواپیمای جنگی را برای آموزش در ترکیه نگه دارد.

البته علاوه بر یگان ویژه خلبانان جنگنده قطری در ترکیه آموزش خواهند دید. این توافق بر اساس توافقنامه همکاری نظامی قدیمی با قطر است که در 23 می 2007 امضا شده بود. هدف آن توسعه روابط نظامی دوجانبه مطابق با قوانین ملی و قواعد بین‌المللی بر اساس حاکمیت، برابری و احترام متقابل است.

با ترتیب فنی تهیه شده بر اساس اصل توسعه فعالیت های مبتنی بر دوستی و همکاری بین دو کشور، مقرر شده که خلبانان نظامی قطر بتوانند به طور موقت از حریم هوایی و فرودگاه های ترکیه استفاده کنند.

بر اساس این هماهنگی، تعداد پرسنل و هواپیماهای قطری توسط ترکیه با هماهنگی قبلی مشخص خواهد شد. یک خلبان ناظر ترک در کابین خلبان خواهد بود تا رعایت قوانین را در پروازهای هواپیماهای ترابری قطر ثبت کند.

خلبان ناظر مجاز به تغییر حریم هوایی یا مسیر تعیین شده هواپیما خواهد بود. در جریان پرواز آموزشی هواپیماهای جنگی قطر، یک هواپیمای ترکیه در بازوی پرواز قرار خواهد گرفت. تجهیزات و حسگرهای الکترونیکی برای عکاسی، شناسایی و اطلاعات در هواپیماهای قطری بسته نگه داشته خواهند شد مگر اینکه ترکیه اجازه دهد. تمامی فعالیت های هواپیماهای نظامی به تایید اولیه مقامات ذیصلاح در ترکیه بستگی دارد.

چرا ارتش قطر به ترکیه می‌رود؟

همچنان که گفته شد، توافق اولیه بین ترکیه و قطر مدتها قبل صورت گرفته است. اما اردوغان، درست در روزهایی اجرایی شدن این توافق را اعلام کرده که آسمان روابط آنکارا – آتن، طوفانی شده است. یونان تاکنون دوبار به دو کشتی ترکیه شلیک کرده و رادار سامانه موشکی اس 300 خود را به روی حریم هوایی ترکیه قفل کرده است.

شواهد نشان می دهد که مساله تهدیدات مقامات یونانی علیه ترکیه، برای دولت اردوغان اهمیت فوق العاده دارد. چرا که تاکنون چندبار، اظهارات تند و تهدیدآمیزی از سوی رئیس جمهور، وزیر امور خارجه و وزیر دفاع ترکیه علیه یونان بیان شده اما نه تنها بر رفتار و گفتار مقامات آتن تاثیر نگذاشته، بلکه آنها را جری تر کرده و عملاً در برابر ترکیه گارد گرفته اند.

یکی دیگر از ابعاد مهم همکاری نظامی بین آنکارا و دوحه و استقرار هواپیماهای قطری در ترکیه، این است که خلبانان ترکیه، دارای یک فرصت استثنایی می شوند تا با جنگنده رافائل فرانسوی آشنایی پیدا کنند. چرا؟ به این دلیل که یونان 18 فروند از این هواپیما را از فرانسه خریداری کرده و حالا که قطری ها چنین هواپیمایی دارند، خلبانان ترک می توانند با این جنگنده آشنایی بیشتری پیدا کنند و برای مقابله با حملات احتمالی یونان آمادگی بیشتری داشته باشند.

وقتی که نیروی هوایی ترکیه دچار مشکل شده است

مدتهاست که بخش قابل توجهی از هواپیماهای جنگنده نیروی هوایی ترکیه مستهلک شده اند و این کشور نیازمند خریداری جنگنده های جدید است. 23 سال پیش و زمانی که پروژه مشترک تولید جنگنده پیشرفته اف 35 کلید خورد، بلنت اجویت نخست وزیر وقت ترکیه، خواستار خرید این هواپیما شد و با پرداخت وجهی کلان، سفارش اولیه ترکیه را ثبت کرد.

سال از پی سال گذشت و چند شرکت ترکیه نیز مجموعاً با تولید نهصد قلم از قطعات ریز و درشت این جنگنده، درآمد خوبی به جیب زدند. اما زمانی که جنگنده ها آماده تحویل شدند، کارشناسان پنتاگون اعلام کردند که ترکیه به خاطر خرید سامانه موشکی اس 400 روسی، حق ندارد اف 35 در اختیار داشته باشد!

نه تنها دولت ترامپ، بلکه دولت بایدن نیز بر این موضع پافشاری کرده و ترکیه را از لیست تولیدکنندگان قطعات نیز خارج کردند.

سپس ترکیه اعلام کرد: حالا که اف 35 نمی دهید، به ما اف 16 بفروشید و کیت های جنگنده های قبلی ما را هم به روزرسانی کنید. اما آمریکا حتی برای قبول این معامله هم دست دست و تعلل می کند و اصلاً مشخص نیست که آیا قبل از پایان دوران مسئولیت اردوغان، به ترکیه اف 16 فروخته می شود یا خیر. در نتیجه در این شرایط سخت، اردوغان ناچار شده که برای تامین امنیت حریم هوایی ترکیه، دست به دامان قطری ها شود.

ترکیه در قطر، دارای یک پایگاه نظامی بزرگ است که آرزوی دیرینه فرماندهان ارتش این کشور برای حضور در حوزه خلیج فارس را محقق کرده است. اما مساله اینجاست که احزاب مخالف اردوغان، نگرش مثبتی به حضور قطری ها در ترکیه ندارند و چنین پیش بینی می شود که در صورت شکست حزب عدالت و توسعه، بخش مهمی از روابط سیاسی و دفاعی آنکارا – دوحه، تحت تاثیر تحولات سیاسی جدید قرار بگیرد.

 انتهای پیام/