بررسی ابعاد یک جنایت تاریخی؛ از شهادت پیامبر(ص) تا غصب خلافت امام علی (ع)

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حل ابهامات موجود درباره نوع رحلت یا شهادت پیامبر(ص) نکات مهمی را در تاریخ صدر اسلام کشف خواهد کرد و ضمن پرده برداشتن از یک جنایت تاریخی، چهره نفاق عده‌ای را به طور واضح نمایان می‌کند. در عین حال رد پاهای سقیفه را نیز باید در دوران حیات رسول گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله جستجو کرد که منجر به شهادت حضرت و غصب خلافت از حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام شد.

خبرگزاری تسنیم در گفتگو با دکتر فاطمه محبی، استاد حوزه و دانشگاه و کارشناس اسلامی، به بررسی عوامل اشاره کمرنگ به نوع وفات پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله پرداخته است. این محقق اسلامی، ریشه‌های رویگردانی از نبی گرامی اسلام و ماجرای سقیفه را در دنیاطلبی و حسادت به حضرت امیرالمؤمنین امام علی (ع) عنوان کرده و توضیح می‌دهد: منافقین پنهان دیدند در تمام مدتی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مدینه است، مدام صحبت از امام علی علیه السلام و جانشینی او و فضایل اهل بیت علیهم السلام عنوان می‌شود. این‌ها دیدند آیه هل اتی، آیه مباهله، آیه تطهیر و آیات دیگری درباره اهل بیت علیهم السلام نازل شده و دائم صحبت از فضایل حضرت امیرالمؤمنین است. این منافقین که به طمع دنیا آمده و همراه رسول خدا صلی الله علیه و آله شدند، احساس کردند دست خالی می‌مانند. به همین دلیل دو نفر از آنها درباره جانشینی رسول خدا صلی الله علیه و آله نشسته و تصمیم‌گیری کردند. کسی از این دو نفر و جلسه مخفیانه آنها خبردار نشد، تا اینکه خدای متعال با نزول سوره تحریم، قضیه این دو نفر را آشکار کرد. در این سوره خداوند ماجرای دو نفر از زنان پیامبر را نقل می‌کند که برنامه‌ای علیه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله تدارک دیده بودند و در ادامه سوره، توطئه پدران این دو را هم افشا می‌کند.

اطلاع یهودیان و مسیحیان از آمدن حضرت خاتم الانبیا

در تاریخ می‌بینیم که حتی کوچک‌ترین سخن و رفتار پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله ضبط شده است، اما به موضوع رحلت ایشان کمتر پرداخته شده. می‌خواهیم بدانیم نوع مواجهه خانواده حضرت و صحابه با این مصیبت چه تفاوت‌هایی باهم داشت؟ آیا آن شکوه و عظمتی که انتظار می‌رفت، در جریان کفن و دفن رسول خدا صلی الله علیه و آله وجود داشت؟

ابتدا باید مطلبی را به عنوان مقدمه عنوان کنم. اینکه قبل از بعثت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله مردم مکه خبر داشتند که پیامبری خواهد آمد. همانطور که مردم مدینه هم از این موضوع اطلاع داشتند و آگاهی آنها از طریق علمای یهودی و مسیحی بود. حتی تعدادی از آنها به همین دلیل به مدینه کوچ کرده بودند. دانشمندان یهود بر اساس آدرسی که حضرت موسی علیه السلام داده بود، به مدینه آمده بودند.

 بر اساس آیه 81 سوره آل عمران، خداوند به تمام انبیا فرموده بود که شما باید به امت خود اطلاع دهید پیامبری خواهد آمد و نشانه‌هایش را هم بگویید که اگر آن پیامبر را دیدند، شناخته و به او ایمان بیاورند و همچنین یاری‌اش کنند. بنابراین حضرت ابراهیم، حضرت موسی و حضرت عیسی علیهم السلام به اطرافیان خود مشخصات دقیق را عنوان کرده بودند که در این سرزمین پیامبری خواهد آمد. به همین دلیل قرآن می‌فرماید یهودی‌ها پیامبر را می‌شناسند، همانطور که بچه‌های خود را می‌شناسند.

عده‌ای از مردم یهود از سمت فلسطین کوچک کردند و به عربستان آمدند و تعدادی از آنها در شمال عربستان مستقر شدند، تعدادی در خیبر و عده‌ای هم در خود مدینه ساکن شدند. یهود بنی قریظه و بنی قینقاع از جمله همین یهودی‌های مهاجر بودند. قرآن می‌فرماید این دانشمندان یهود به مردم مدینه فخر می‌فروختند که بگذارید پیامبر ما بیاید، آن وقت ما حساب شما را می‌رسیم! اما وقتی پیامبری که می‌شناختند آمد، به او کافر شدند.

بنابراین مردم مکه و مدینه به طور کامل اطلاع داشتند که پیامبری به عنوان خاتم الانبیا خواهد آمد. آیا مسیحیان هم از آمدن حضرت آگاه بودند؟

 بله؛ مردم مسیحی‌مذهب هم از طریق یمن و حبشه در مدینه مستقر شده بودند و به مردم مدینه خبر ظهور پیامبر خاتم را داده بودند. آنها به قدری منتظر بودند که حتی یک شاعر عرب به نام امیه ابن ابی الصلت منتظر بود که خودش آن پیغمبر موعود باشد و حتی در دیوان شعر‌های او شعر‌هایی در مورد خدا و آخرت نوشته شده. ولی همین فرد، زمانی که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله مبعوث شد، به آن حضرت ایمان نیاورد.

بنابراین همه مردم در این حالت آمادگی بودند که پیامبری خواهد آمد و آن حضرت مشخصات و ویژگی‌هایی دارد تا او را بشناسند. در نتیجه فضای کلی زمان قبل از بعثت در مکه و مدینه به این صورت بود. آنها منتظر پیغمبری بودند که پیغمبر خاتم است و دین او همه دنیا را فرا می‌گیرد.

پراکندگی در قبول اسلام

اما وقتی رسول خدا صلی الله علیه و آله مبعوث شد، بسیاری به آن حضرت ایمان نیاوردند.

همین طور است. مردم بعد از بعثت نبی مکرم اسلام به سه دسته کلی تقسیم شدند:

یک عده حقیقتاً به آن حضرت ایمان آوردند، مانند عمار، یاسر، ابوذر و سمیه.

دسته‌ای هم کافر باقی ماندند مانند ابوجهل، ابوسفیان و ابولهب.

گروه سومی هم بودند که در دل به پیامبر ایمان نداشتند، اما با توجه به فضای قبل از بعثت تظاهر به اسلام کردند تا همراه پیامبر شده و بتوانند از غنایم جنگی بهره ببرند و به خواسته‌های دنیایی خود برسند.

زمینه‌های سقیفه در زمان حیات پیامبر(ص)

این گروه افراد به مرور زمان درون‌مایه خود را بروز دادند. درست است؟

در آیه 101 سوره توبه به این مطلب اشاره شده که بعضی از افرادی که به مدینه آمدند و بعضی از مردمی که در مدینه بودند، منافق هستند و در نفاق مهارت دارند و تو ای پیامبر در ظاهر آنها نمی‌توانی شناسایی‌شان کنی و فقط ما آنها را می‌شناسیم و به تو معرفی می‌کنیم.

پس در مدینه گروهی منافق آشکار بودند و یک گروه منافق پنهان.

همین طور است. منافقین آشکار در مدینه شناخته شدند، مثل عبدالله ابن ابی که همه او را می‌شناختند. اما منافقین پنهان همراه حضرت از مکه آمده بودند. این منافقین دنیاطلب که به طمع قدرت و مال آمده بودند، همان‌هایی بودند که در جنگ‌ها هیچ وقت نقش اول و دومی را نداشتند. حتی در جنگ مشاهده می‌کنیم تعدادی از این‌ها فرار کردند. این افراد همان‌هایی بودند که یک نفر از مشرکین هم به دستشان کشته نشد.

قرآن، نفاق افراد را برملا کرد

این نوع نفاق پنهان تا چه زمانی ادامه پیدا کرد؟

تا وقتی که این‌ها می‌بینند در تمام مدتی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مدینه است، مدام صحبت از امام علی علیه السلام و جانشینی او و فضایل اهل بیت علیهم السلام عنوان می‌شود. اینها دیدند آیه هل اتی، آیه مباهله، آیه تطهیر و آیات دیگری درباره اهل بیت علیهم السلام نازل شده و دائم صحبت از فضایل حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام است.

این منافقین که به طمع دنیا آمده بودند و همراه رسول خدا صلی الله علیه و آله شدند، احساس کردند دست خالی می‌ماند. به همین دلیل دو نفر از آنها درباره جانشینی رسول خدا صلی الله علیه و آله نشسته و تصمیم‌گیری کردند.

کسی از این دو نفر و جلسه مخفیانه آنها خبردار نشد، تا اینکه خدای متعال با نزول سوره تحریم قضیه این دو نفر را آشکار کرد. در این سوره خداوند ماجرای دو نفر از زنان پیامبر را نقل می‌کند که برنامه‌ای علیه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله تدارک دیده بودند و در ادامه سوره، توطئه پدران این دو را هم افشا می‌کند.

انتهای پیام/