جای خالی برند در مهد جهانی زرشک/ وقتی چرخ اقتصاد با دانه‌های زرشک می‌چرخد
در حالی از استان خراسان جنوبی به عنوان مهد جهانی زرشک یاد می‌شود که تولیداتش بدون برند صادر می‌شود و از سویی دیگر در این سال‌هایی که ایران با چالشی به نام آب مواجه است دانه‌های زرشک به عنوان محصولی کم آب‌بر می‌تواند چرخ اقتصاد را بچرخاند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند ، توجه به تولید همواره امری ضروری است و اگر تولید همراه با اقتصاد مقاومتی محقق شود، قطعا دیگر شاهد مشکلات اقتصادی نخواهیم بود.
تولید به معنای تحویل جنس بی‌کیفیت به مردم نیست، بلکه اگر محصولی تحویل مردم داده می‌شود باید با نگاه به تسخیر بازارهای جهانی و رقابت با شرکت‌های خارجی باشد.
در واقع تولید یعنی محصول نهایی از نظر کیفیت مناسب باشد و در این میان هستند کسانی که هر چند با مشاغل کوچک اقتصاد مقاومتی و تولید را به واقعیت تبدیل کرده‌اند.
زرشک می‌تواند تولید به همراه اقتصاد مقاومتی را رقم بزند
در این سال‌هایی که کشور ایران با کمبود و چالش آب مواجه است کاشت محصول کم آب‌بری مانند زرشک می‌تواند تولید به همراه اقتصاد مقاومتی را رقم بزند. کشور ایران بزرگترین تولیدکننده زرشک در دنیا است، در این بین خراسان جنوبی با در اختیار داشتن نزدیک به 98 درصد تولید زرشک در کشور حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.
اکنون که بخش زیادی از مزارع خراسان جنوبی زیر کشت باغات زرشک است این محصول استراتژیک نیازمند حمایت است چه به لحاظ منابع مالی، اعتباری و تسهیلات ارزان قیمت و چه به لحاظ فراوری، اما با این همه پتانسیلی که خراسان جنوبی برای تولید زرشک دارد، متاسفانه حال کشاورزان زرشک‌کار این روزها ناخوش است.
به گفته مسئولان امر 98 درصد زرشک ایران در خراسان جنوبی تولید می‌شود، اما کمتر از دو درصد این محصول صادر و هفت درصد آن فرآوری می‌شود، سوای از این مسائل نبود مکان‌هایی برای نگهداری زرشک و قیمت کم این محصول تازه در سال جاری، در کنار جولان دلالان، حاشیه‌هایی به باور آورده که گویی خاری بر دست کشاورز و منفعتی برای واسطه‌گران و عده‌ای خاص است.
اینکه کشورمان با مشکلات اقتصادی بزرگی دست و پنجه نرم می‌کند، مسئله‌ای واضح است و بر کسی پوشیده نیست که گره‌های اقتصادی زیادی در کشورمان وجود دارد و باعث شده معیشت مردم دچار مشکل شود. اقتصاد وابسته به نفت، سودجویی برخی افراد، کاهش ارزش پول ملی، عدم تکیه اقتصاد به تولید داخلی، سبک زندگی تجملاتی و موارد دیگر، از مهمترین چالش‌های اقتصادی مردم است، اما نکته این است که به اذعان کارشناسان اقتصادی دنیا، ایران کشور ثروتمندی است و مسئله مدیریت این ثروت‌ها است که باعث شده زندگی اقتصادی مردم ما با چالش‌های جدی مواجه باشد.
بی‌اعتنایی مسئولان نسبت به رشد و توسعه در شرق ایران
کشاورزی در ایران قدمتی چند هزار ساله دارد و بخش مهمی از زندگی اقتصادی کشور را تشکیل می‌دهد، اما سبک کشاورزی هنوز سنتی باقیمانده و تلاش‌های جهاد کشاورزی برای مدرن کردن کشاورزی زیاد نتیجه بخش نبوده است.
خراسان جنوبی مهد کشت زرشک شناخته می‌شود. عناب هم اصلی‌ترین محصول کشاورزی در این خطه به حساب می‌آید. زعفران نیز در خراسان جنوبی به وفور کشت می‌شود و کیفیتش در دنیا زبانزد است، اما چرا این محصولات آورده اقتصادی زیادی برای مردم این استان ندارد.
ظرفیت‌های اقتصادی در خراسان جنوبی از سوی مسئولان یا دیده نشده یا با چشم حقارت به آن نگاه کرده‌اند. معادن این استان، موقعیت‌های ارتباطی آن و صنایعی که در آن می‌توان فعالیت کرد، نمونه‌هایی است که نشان می‌دهد مسئولان نسبت به رشد و توسعه در شرق ایران بی‌اعتنا بوده‌اند.
وجود درختچه‌هایی با قدمت و سن بیش از 150 سال در روستای افین که 15 تا 20 تنه مسن دارند در کنار چشم‌اندازهای رنگین و فرح‌بخش باغات زرشک و مزارع گسترده و ارغوانی زعفران و دیگر جاذبه‌های گردشگری شهرستان، گردشگران بسیاری را به خود جلب کرده و بازار جدید اشتغال و گردشگری پاییزی را فراهم آورده است.
از طرفی محصول زرشک دارای خواص دارویی، بهداشتی و غذایی فراوانی است که می‌تواند صنایع تبدیلی شهرستان را متحول کرده و اشتغال دوچندانی را ایجاد کند.
با این همه اما بایدهای فراوانی که سال‌ها است مورد اشاره و تأکید متولیان زرشک و زعفران قاینات و پایه گزارشات مدیریتی است، همچنان مهمترین مانع توسعه، بهره‌وری و افزایش ظرفیت تولیدی و اشتغالی زرشک و زعفران قاینات می‌باشد که بعد از جشنواره‌های ملی زرشک و زعفران و سفرها و وعده‌های بسیار متولیان امر در اولین جشن شکرگذاری برداشت این محصولات بار دیگر مورد تأکید قرار گرفت، اما هیچ‌گونه برنامه و متولی خاصی برای آن اعلام نشد.
با نگاهی به بازار زرشک متوجه می‌شویم که قیمت این محصول کشاورزی در بازار از کیلویی 50 هزار تومان آغاز می‌شود و برخی انواع آن با قیمت کیلویی 135 هزار تومان هم به فروش می‌رسد، یعنی آنچه از کشاورز خریده می‌شود، حداقل با قیمت چند برابری به دست مصرف کننده می‌رسد.
نقش صادرات در قیمت زرشک
اهرم اصلی تعیین کننده قیمت زرشک، صادرات آن است. میزان صادرات زرشک حدود 300 تن در سال است، در حالی که سالانه حدود 20 هزار تن زرشک در کشور تولید می‌شود. صادرات زرشک به صورت روانی، روی قیمت آن تأثیر می‌گذارد. اما چرا صادرات زرشک صورت نمی‌گیرد و این محصول، با کیفیت صادراتی در خراسان جنوبی تولید نمی‌شود؟
کشاورزان به شیوه‌های آبا و اجدادی‌شان محصول را کشت می‌کنند. این کشاورزان برای اینکه بتوانند محصولی تولید کنند که مناسب بازارهای جهانی باشد، نیاز به مشاوره و آموزش دارند.
در واقع جهاد کشاورزی می‌تواند با اعزام کارشناسان کشاورزی، به آموزش کشاورزان بپردازد یا با کنترل قیمت نهاده‌ها و اختصاص یارانه کود به کشاورزان، آنان را در این زمینه یاری کند، اما براساس گفته کشاورزان، جهاد کشاورزی به کود و سم، یارانه نمی‌دهد، چون باعث قاچاق می‌شود.
محصول استراتژیک استان خراسان جنوبی نیاز به برندسازی دارد
یکی از کشاورزان استان خراسان جنوبی به خبرنگار ما گفت: محصول استراتژیک استان خراسان جنوبی نیاز به برندسازی دارد.
مالکی افزود: به عنوان کسی که 10 سال در حوزه زرشک مشغول است، می‌گویم "تاکنون هیچ اقدامی در خصوص برندسازی زرشک صورت نگرفته و با اینکه مسئولان متولی هر ساله در این زمینه مباحثی را مطرح می‌کنند و وعده برندسازی و بسته‌بندی‌هایی در خور زرشک استان می‌دهد" ولی هیچ وقت اقدامی در این زمینه انجام نشده است.
وی اظهار داشت: زرشک خراسان جنوبی را استان‌هایی مانند اصفهان دریافت، برندسازی و در بسته‌های شیک به مشتری تحویل می‌دهند؛ در صورتی که این اتفاق می‌تواند با حمایت مسئولان از کشاورزان، تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران در مهد زرشک انجام شود اما متاسفانه از این موقعیت تنها عده‌ای دلال بهره‌مند می‌شوند و دست کشاورز خالی می‌ماند.
این کشاورز تصریح کرد: کشاورزان اعتقاد دارند که اگر درخت زرشک را ببرند و به جای آن محصول دیگری حتی شبدر بکارند بهتر از زرشک جواب می‌دهد، چرا که قیمت یک کیلو زرشک با قیمت یک کیلو پرتقال هم نمی‌توان برابر دانست، در صورتی که این درخت هر دو سال میوه می‌دهد و گاهی هم دچار آفت، سرمازدگی و سیل می‌شود.
نیازمند دریافت تسهیلات برای احداث بارگاه زرشک هستیم
زرشکار دیگری به خبرنگار ما گفت: آفت زرشک از مشکلات مهم زرشکاران است. چندین سال است که آفت زرشک به جان درختان ما افتاده است و جهاد کشاورزی هیچ گونه سم پاشی و اطلاع رسانی دقیقی از زمان سم پاشی به کشاورزان نداده است.
وی افزود: فصل برداشت زرشک همزمان با باران‌های پاییزی و اول زمستان است و سرمازدگی مسئله دیگری است که با وجود نبود بارگاه‌های زرشک نارضایتی‌هایی را به وجود آورده است و تاکنون هیچ تسهیلاتی از جهاد کشاورزی بابت احداث بارگاه زرشک دریافت نکرده‌ایم.
این کشاورز اظهار داشت: با وجود هزینه‌های زیاد کارگری، چیز زیادی دست کشاورز را نمی‌گیرد، زرشک را دلالان در مزرعه خریداری می‌کنند چرا که نه کارگاه و نه محلی برای نگهداری زرشک دارم و مجبورم آن را با هر قیمتی به دلال بفروشم تا فاسد نشود.
این زرشک‌کار عنوان کرد: یک کشاورز خوش فکر هم در زمینی که امکان رویش محصول کشاورزی در آن وجود نداشت را به کاشت زرشک اختصاص داده و امروز هم شاهد برداشت آن است.
وی با بیان اینکه حدود نیم هکتار از این زمین را به کاشت زرشک اختصاص دادم که در این فصل در حال برداشت آن هستیم و خوشبختانه محصول نهایی از کیفیت مناسبی برخوردار است گفت: همراه با تمام خانواده روزانه در این باغ مشغول کار هستیم که در صورت حمایت می‌توانیم این باغ را توسعه بدهیم.
اجرای بیش از 60 عنوان برنامه در جشنواره ملی زرشک
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، اظهار داشت: جشنواره ملی زرشک از 21 تا 27 مهرماه در پنج شهرستان خراسان جنوبی از جمله قاینات، درمیان، زیرکوه، سربیشه و بیرجند برگزار خواهد شد.
جعفری از برگزاری افتتاحیه جشنواره در 21 مهرماه در روستای افین شهرستان زیرکوه خبر داد و گفت: مراسم اختتامیه جشنواره ملی زرشک در 27 مهرماه با حضور وزیر جهاد کشاورزی، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی و جمعی دیگر از مسئولان کشوری در فرهنگسرای شهرداری بیرجند برگزار خواهد شد.
وی با اشاره به اجرای بیش از 60 عنوان برنامه در یک هفته برگزاری جشنواره ملی زرشک در خراسان جنوبی ادامه داد: این برنامه‌ها در حوزه علمی، دانش بنیانی، بازارسازی، تورهای صنعتی و گردشگری، دوره‌های آموزشی به کشاورزان و برپایی نمایشگاه با حضور مسئولان کشوری و سفرا است.
جعفری بیان کرد: همزمان با برگزاری جشنواره ملی زرشک در مهر امسال عملیات اجرایی شهرک تخصصی زرشک و شهرک بارگاهی زرشک در منطقه افین آغاز می‌شود.
افتتاح مرکز توسعه و ترویج زرشک و عناب در قاینات
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی از افتتاح مرکز توسعه و ترویج زرشک و عناب در قاینات خبر داد و گفت: همچنین واحد فرآوری دانش‌بنیان محصولات زرشک و عناب و انبار بورس در شهر مود کلنگ‌زنی خواهد شد.
وی در ادامه تصریح کرد: بزرگترین واحد فرآوری زرشک در سطح بالا با سرمایه گذاری بیش از 800 میلیارد تومان در منطقه زهان در حال پیگیری است که امیدواریم در همین ایام برگزاری جشنواره کلنگ زنی شود.
جعفری به رونمایی کتاب زرشک در این جشنواره اشاره کرد و افزود: در حوزه کارهای علمی بیش از 15 برنامه متنوع با حضور پژوهشگران و محققان دانشگاهی اجرایی خواهد شد.
جذب سرمایه‌گذار از موضوعات کلیدی برای توسعه اقتصادی استان است
استاندار خراسان جنوبی نیز بیان کرد: خراسان جنوبی چند محصول مزیت‌دار مانند زرشک، زعفران و عناب دارد که باید برای چرخه تولید تا فرآوری، بازاریابی و فروش آنها برنامه‌ریزی صحیح داشته باشیم که یکی از اهداف مهم جشنواره ملی زرشک است.
جواد قناعت با بیان اینکه جذب سرمایه گذار از موضوعات کلیدی برای توسعه اقتصادی استان است، افزود: سرمایه‌گذاران این بخش باید دعوت شوند که چرخه تولید تا فرآوری و فروش محصول کامل شود.
وی معرفی محصول زرشک در سطح ملی و فراملی را از اهداف این جشنواره دانست و گفت: معرفی ارزش‌های دارویی و اقتصادی زرشک، توجه شرکت‌های دانش بنیان و مراکز علمی به فرآوری، جذب سرمایه‌گذار برای توسعه اقتصادی و ایجاد صنایع تبدیلی و غذایی، تقویت معیشت کشاورزان از طریق ایجاد ارزش افزوده و کمک به بازارسازی از دیگر اهداف برگزاری جشنواره ملی زرشک در خراسان جنوبی است.
قناعت بیان کرد: کار جشنواره ملی زرشک نباید به این ایام محدود شود بلکه کمیته‌های جشنواره برای تحقق اهداف مدنظر باید فعالیت خود را به طور مستمر در طول سال انجام دهند.
استاندار خراسان جنوبی تأکید کرد: جشنواره ملی زرشک فرصت مناسبی برای معرفی ظرفیت‌های استان در حوزه‌های مختلف کشاورزی، گردشگری، معدنی و سرمایه‌گذاری است.
به گفته وی ثبت جهانی چهار اثر تاریخی، طبیعی و صنایع دستی خراسان جنوبی نشان از اصالت این استان است اما از ظرفیت‌های گردشگری به خوبی استفاده نشده که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
قناعت با اشاره به اینکه جشنواره ملی زرشک با ایجاد محتوای غنی باید سبب تعامل اثرگذار شود، ادامه داد: پیوست رسانه‌ای قوی از موضوع‌های جدی است که باید در این جشنواره به آن توجه ویژه شود.
انتهای پیام/254
