اظهارنظرهای اساتید برجسته نجوم درباره شاهکار مهندسان ایرانی در قلّه ۳۶۰۰ متری گرگش

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ با ثبت نخستین نور تلسکوپ 3.4 متری رصدخانه ملی ایران، آخرین گام در مرحلۀ تجمیعِ زیرمجموعه‌های تلسکوپ و تکمیل بزرگترین طرح علمی ایران برداشته شد.

طرح رصدخانه ملی ایران نخستین طرح کلان علمی کشور در حوزه علوم پایه است که پژوهشگاه دانش‌های بنیادی با تکیه بر دانش و فناوری بومی شده و با حمایت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان برنامه و بودجه به اجرا در آورده است.

این طرح‌، گام مهمی در توسعه نجوم و کیهان‌شناسی رصدی و ایجاد و توسعه فناوری‌های مرتبط به آن در بخش اپتیک، مکانیک و کنترل محسوب می‌شود.

دریافت "نخستین نور" آغاز مجموعه‌ای از فعالیت­‌هاست که هدف از آنها شناخت رفتار اپتیکی، کنترلی و مکانیکی تلسکوپ و سنجش ویژگی‌های اصلی تلسکوپ نظیر ابعاد لکه نوری در کانون و قابلیت کنترلیِ آن مانند هدف‌گیری و رهگیری تلسکوپ و همچنین عملکرد اپتیک فعال است.

این فرآیند با انجام تنظیمات نهایی تلسکوپ و تجمیع نرم‌افزارها به بهره‌برداری علمی از تلسکوپ منتهی می‌شود.

تلسکوپ رصدخانه ملی ایران، نخستین تصویر رنگی از یک کهکشان ثبت کرده که نام این کهکشان NGC23 است که در فاصله 200 میلیون سال نوری ثبت‌ شده است. این دومین تصویری است که رصدخانه ملی ایران ثبت کرده است.

رصدخانه ملی ایران یکی از طرح‌ها و دستاوردهای بسیار بزرگ و شاخص علمی ایران است که کشورهای همجوار با خرید کلیه تجهیزات هنوز به آن نرسیده‌اند. در همین ارتباط تنی چند از اساتید برجسته کشور در حوزه نجوم دیدگاه‌های قابل توجهی درباره رصدخانه ملی ایران اظهار کردند.

پروفسور یوسف ثبوتی، استاد پیشکسوت دانشکده فیزیک دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان با تاکید بر اینکه علم امروزی در جای بسته انجام نمی‌شود بلکه نیاز به ارتباطات بین‌المللی وسیعی دارد، رصدخانه ملی ایران را جایگاهی برای ورود منجمان کشور به  عرصه‌های بین‌المللی دانست و گفت: به گروه منجمین و مهندسان درگیر در این پروژه آفرین می‌گویم چون کار منحصربفردی را انجام دادند. در واقع این تلسکوپ، یکی از مواردی است که ارتباطات بین‌المللی علمی کشور را با دنیا برقرار خواهد کرد.

دکتر سعدالله نصیری قیداری، رئیس دانشگاه شهید بهشتی و مسئول سابق تیم مکان‌یابی رصدخانه ملی ایران با تأکید براینکه ما نباید به پروژه‌های بزرگی که در کشور انجام می‌شود و موجب اقتدار ملی ما است، در سطح بین‌المللی آسیبی وارد کنیم گفت: این کار ارزشمندی که در قالب رصدخانه ملی ایران توسط محققان کشور انجام شده را باید از نزدیک دید. اطمینان دارم که مشاهده کنندگان این پروژه  خواهند دید که یکی از آرزوهای دیرین جامعه نجوم کشور برآورده شده است.

دکتر شهرام عباسی، استاد و عضو هیئت علمی گروه فیزیک، گرایش نجوم و اخترفیزیک دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص پروژه رصدخانه ملی ایران گفت: در روزهای آغازین این طرح که رویای راه‌اندازی این رصدخانه را داشتیم، کسی تصور نمی‌کرد که این طرح به سرانجام برسد و حتی مشاوران خارجی در آن زمان اعلام کردند که ایران به تنهایی نمی‌تواند این طرح را اجرایی کند! چراکه حداقل کشورهای همسایه چون ترکیه و هند برای راه‌اندازی رصدخانه، صفر تا صد آن را خریداری کرده بودند. در واقع مهندسان ایرانی در این پروژه خوش درخشیدند. از اروپا تا هندوستان تلسکوپی با مشخصات و کیفیت رصدخانه ملی نداریم و از نظر علمی داشتن چنین تلسکوپی با این کیفیت برای ایران لازم بود و با توجه به وضعیت موجود، در خاورمیانه و کشورهای منطقه، اجرای چنین طرحی در ابتدا رویاپردازانه بود.

دکتر محمدجواد کلایی، رئیس بخش تحقیقاتی فیزیک خورشیدی و نجوم دانشگاه تهران معتقد است با تجهیز و راه‌اندازی رصدخانه ملی ایران، در وهله اول اعتماد به نفس محققان و جوانانی که عاشق نجوم هستند، بالا می‌رود و در وهله دوم ضمن رشد علم نجوم به‌ویژه نجوم رصدی در کشور، این امکان برای محققان به‌وجود می‌آید که نه تنها از داده‌های رصدخانه ملی استفاده کنند، بلکه داده‌های به دست آمده را به اشتراک بگذارند و حتی پروژه‌های بین‌المللی تعریف کنند. در واقع با توجه به بزرگی آینه اصلی و قدرت بالای آن، این تلسکوپ به خوبی می‌تواند در حوزه‌های مختلف نجوم و اخترفیزیک ایفای نقش کند، به‌خصوص در زمینه نورسنجی و طیف‌سنجی و همچنین در مطالعات سیستم‌های ستاره‌ای، مطالعات کهکشانی و در مورد سیستم‌های منظومه‌ای و کشف سیارات فراخورشیدی موثر خواهد بود.

دکتر فاطمه طباطبایی فیزیکدان و منجم و عضو هیئت علمی پژوهشکده نجوم پژوهشگاه دانش‌های بنیادی یکی از امتیازهای رصدخانه ملی ایران را ضد زلزله بودن آن دانسته و اظهار کرد: سازه این رصدخانه بر روی کوه گرانیتی ساخته شده و این درحالی است که در برخی کشورها مانند شیلی که زلزله‌خیز است، در زمان وقوع زلزله، تلسکوپ‌ها تحت تأثیر آن قرار می‌گیرند. همچنین ارتفاع زیاد این تلسکوپ از دیگر مزایای آن است و به بهبود دید نجومی منجمان کمک خواهد کرد چراکه بخشی از جَو در زیر تلسکوپ قرار دارد و به این دلیل امکان دریافت تابش فرابنفش نزدیک با این تلسکوپ فراهم شده و چنین قابلیتی را در کمتر تلسکوپ‌های دنیا می‌توان سراغ گرفت. به‌طور کلی این رصدخانه نه‌تنها برای رصد در طول موج‌های مرئی و اپتیکی مناسب است، بلکه برای رصد در طول موج‌های دیگر مانند رادیویی و گاما نیز ایده‌آل خواهد بود و می‌تواند محلی برای سرمایه‌گذاری‌های بعدی برای چنین تلسکوپ‌هایی باشد.

دکتر محمود روشن، استاد گروه فیزیک دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه با راه‌اندازی رصدخانه ملی، ایران به شبکه رصدخانه جهانی متصل خواهد شد، گفت: از این‌رو این رصدخانه می‌تواند پل ارتباطی عالی میان محققان ایرانی و خارجی باشد. این نخستین طرح با این ابعاد است که به انتهای طرح می‌رسد و می‌تواند نقطه شروعی باشد برای طرح‌های آینده در سایر حوزه‌ها و کمک خواهد کرد که چنین بلندپروازی‌هایی ادامه یابد و بپذیریم که ارتباط با جامعه بین‌المللی ضروری است و بدون آن نمی‌توان راه‌به‌جایی برد و این رصدخانه ملی می‌تواند سمبل همکاری‌های بین‌المللی باشد.

انتهای پیام/