گزارشی از کاشت محصولی کم آب و اقتصادی در خراسان رضوی/باغداران پسته در انتظار فرآوری و رونق صادرات

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس ، در شرایط آب و هوایی خراسان رضوی و از سویی وضعیت آب این استان استفاده از گیاهان کم آب ضروری می باشد و یکی از این گیاهان کاشت پسته است.پسته به دلیل کم آبی و درآمد بالا این روزها مورد استقبال کشاورزان قرار گرفته و سالانه تعداد زیادی از زمین‌های کشاورزی محصولات بهاره و پاییزه تبدیل به پسته می‌شوند.

مجموع سطح زیرکشت پسته در ایران بیش از 440 هزار هکتار است و بیش از 50 درصد باغات پسته در کرمان واقع شده و استان‌هایی همچون یزد، خراسان رضوی، اصفهان و سمنان پس از کرمان به ترتیب بیشترین سطح زیرکشت پسته را در کشور به خود اختصاص داده‌اند.

سالانه بیش از 100 هزار تن پسته خشک در ایران تولید می‌شود که بیشتربه عنوان یک کالای صادراتی و ارزآور در کشور مطرح است.خراسان رضوی نیز طی سال‌های اخیر در بحث پسته سطح زیرکشت زیادی داشته که امروز به 120 هزار هکتار می‌رسد.

25 درصد سطح زیر کشت پسته کشور در خراسان رضوی 

در همین راستا غلامحسین ساربان معاون تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی خراسان رضوی در خصوص کاشت و برداشت محصول پسته در این استان در گفت‌وگوی اختصاصی با تسنیم اظهارداشت: در حال حاضر خراسان رضوی بیش از 11 میلیون و640 هزار و800 هکتار وسعت دارد که در بیش از یک میلیون هکتار آن کشاورزی انجام می‌شود و حدود 80 نوع محصول زراعی وباغی در استان تولید داریم که شاخص ترین آنها به لحاظ درآمد محصول پسته است و حدود 25 درصد سطح زیر کشت پسته کشور متعلق به خراسان رضوی است.

وی ادامه داد:53 هزار میلیارد تومان درآمد ناخالص بخش کشاورزی استان است و در 20 سال اخیر 120 هزار هکتار باغ پسته ایجاد و96 هزار هکتار به باغات پسته و56 هزار هکتار به مزارع زعفران و حدود 27هزار هکتار به مزارع گیاهان دارویی ما افزوده شده است که این افزایش متاسفانه از سطوح غلات و محصولات بهاره  کاسته است.

ساربان علت گرایش کشاورزان و باغداران را به سمت ایجاد مزارع پسته و زعفران، انگیزه های اقتصادی وکاهش منابع آبی اعلام کرد وافزود: این در حالی است که با اجرای روش‌های آبیاری زیر سطحی می‌توان بالاترین بهره وری از آب و تولید را بدست آورد.

وی اظهار کرد :خاستگاه پسته در دنیا کشور ایران است که به ازای هر متر مکعب آب 150 گرم پسته تولید می‌شود و قیمت جهانی پسته برای هر کیلوگرم حدود 10 دلار است که متاسفانه بازرگانان خارجی محصول باغدار ایرانی را حدود 6 الی 7 دلار خریداری می‌کنند.

معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی صورت مسئله اصلی بخش کشاورزی را افزایش بهره وری خواند و دو راهکار تعیین تعرفه آب و انرژی و کشاورزی قراردادی را برای برون رفت از مشکلات فعلی بیان کرد.

کاشت پسته معطوف به شهرستان خاصی در استان خراسان رضوی قرار نگرفته شهر مشهد نیز پسته کاشت می‌شود.

برداشت 1400 تن پسته از باغات مشهد

امیر عباس وجدانی،مسئول باغبانی جهاد کشاورزی شهرستان مشهد نیز از برداشت میزان 1400 تن پسته خشک در مشهد با میانگین عملکرد 1160 کیلوگرم در هکتارپسته خشک از باغات پسته خبر داد و افزود:عملیات برداشت محصول پسته از سطح 3575 هکتار از باغات این شهرستان پایان یافت .

وی بیان کرد:در راستای اصلاح ونوسازی ، بهبود عملکرد ، مدیریت مصرف سموم و کودهای شیمیایی ، اصلاح سیستم آبیاری ، انجام عملیات گرده افشانی مصنوعی توسط باغداران فعال، اجرای کلاسهای آموزشی پسته در سطح شهرستان، اجرای عملیات سرشاخه کاری و اجرای عملیات نصب فرمون و کارت زرد و استفاده از سرکه و آبشویی در مبارزه با پسیل به منظور کنترل آفات از مهترین اقدامات موثری است که انجام گرفته است .

وجدانی اذعان کرد: مهمترین مرحله پس از عمل آوری محصول پسته، برداشت به موقع محصول است. زمان، فاکتور بسیار مهم و موثری در این مرحله بوده و مانع از ایجاد و گسترش محصولات بی کیفیت و نامرغوب در بازار مصرف خواهد شد.

وی ادامه داد: به طور کلی زمانی که 70 تا80 درصد پوست روی پسته به راحتی از آن جدا شود عملیات برداشت محصول آغاز می شود و پسته تولید شده توسط کارگر و با دست از درخت چیده شده و پس از جمع آوری جهت فرآوری به واحد های ضبط پسته ارسال می‌شود.

مسئول باغبانی جهاد کشاورزی شهرستان مشهد گفت: با توجه به افزایش حجم تولید پسته و نیاز به فرآوری حجم زیاد پسته تر در مدت زمان محدود برداشت، در ترمینال ضبط پسته پوست گیری، خشک کردن و جداسازی پسته به وسیله ماشین آلات انجام می‌گیرد. در سال جاری یک ترمینال ضبط پسته مجوز دار با ظرفیت تولید 5تن در هر ساعت در فصل برداشت درشهرستان مشهد در حال فعالیت بوده که برای 10 نفر اشتغالزایی کرده است .

وجدانی تاکید کرد: شهرستان مشهد با کاشت 3918 هکتار باغات پسته که 1189 هکتار آن به صورت بارور و 2729 هکتار نهال و غیر بارور است یکی از قطب‌های مهم تولید پسته در استان به شمار می‌رود.

مسئول باغبانی جهاد کشاورزی شهرستان مشهد از جمله کشت های کم آب طلب در شهرستان مشهد را ترویج باغات اصولی پسته و کشت گیاهان دارویی عنوان کرد و ادامه داد: مهمترین ارقام پسته شهرستان مشهد فندقی، اوحدی، احمد آقایی، اکبری، کله قوچی و بادام سفیدی است و میزان 1400 تن پسته خشک در شهرستان با میانگین عملکرد 1160 کیلوگرم در هکتارپسته خشک از باغات پسته برداشت شد .

وی ادامه داد: این محصول اقتصادی توانسته است در مرحله برداشت در هر هکتار برای یک نفر ثابت و 15 نفر فصلی را در این منطقه مشغول به کار کند و در سال جاری پسته به کشورهای آسیای میانه و حوزه خلیج فارس صادر گردید .

سالانه 35 درصد اراضی داورزن زیر کشت پسته می رود

علیرضا دلبری، مدیر جهاد کشاورزی داورزن در خصوص برداشت پسته نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهارداشت: شهرستان داورزن یکی از قطب های تولید پسته در خراسان رضوی است. این شهرستان با دارا بودن بیش از 600 هکتار باغ پسته و تولید بیش از 253 تن پسته و نیز اقلیم مناسب برای کشت و کار این میوه گرمسیری و پیشرفت سطح زیر کشت 25 تا 35 درصدی در هر سال ،در آینده ای نزدیک به قطبی قوی در تولید پسته تبدیل خواهد شد .

وی افزود: ارقام غالب باغات شهرستان که به طور عمده احمد آقایی و کله قوچی در سطح بیشتر و در مرتبه های بعدی پسته بادامی ، سفید، اکبری است.

مدیر جهادکشاورزی داروزن اظهار کرد: در راستای ترویج بالا بردن کارایی آب در کشاورزی استفاده از روش‌های نوین آبیاری در سطح بیش از دویست هکتار از باغات به صورت نوار تیپ انجام می شود.

وی ادامه داد: با وجود دو ترمینال ضبط پسته در داورزن با توجه به حجم تولیدی پسته شهرستان و نیز تکمیل زنجیره تولید، سرمایه‌گذاران به خوبی می توانند با هدفمندی سودمند و با ایجاد کارگاه‌های فرآوری و بسته بندی و نیز ترمینال های بیشتر ضبط پسته در مشارکت مالی و اقتصادی در مسیری مطمئن قرار بگیرند.

نظارت در ترمینال‌های پسته بیشتر شود

 پسته پس از آن که به فصل برداشت می‌رسد توسط کارگران فصلی و به صورت دستی جمع آوری و روانه ترمینال‌های ضبط پسته می‌شود تا هم پوست گیری و هم پسته نامرغوب و بدون مغز جدا سازی شود.

الهیاری کشاورز پسته کار در گفت‌وگو با تسنیم اظهارداشت: در فصل برداشت نظارتی بر ترمینال های ضبط پسته وجود ندارد و هر کدام برای خود قیمت گذاری انجام می‌دهند.

وی ادامه داد: پسته‌هایی که از باغات جمع آوری می شود باید سریع به ترمینال و پوست گیری شود که به دلیل کم بودن وقت مسئول ترمینال به کشاورزان فشار آورده و هر قیمتی که خود تعیین کرده اند دریافت می‌کنند.

محمدی دیگر پسته کار خراسان عنوان کرد: کاری که در ترمینال‌های ضبط پسته انجام می شود در سراسر استان به یک شکل است ولی شاهد آن هستیم هر شهرستان برای خود قیمتی دارد که در برخی موارد کشاورز مسیری را طی می‌کند تا پسته را به شهرستان دیگری ببرد.

وی افزود: به عنوان مثال در شهرستان گناباد کشاورزان پسته را به مه ولات برای پوست گیری و دیگر اقدامات می برند زیرا قیمت‌ها تفاوت دارد.

بزرگترین محاسن کاشت پسته کم آبی و از سویی درآمد مناسب آن برای کشاورز است

اکبری یکی از پسته کاران مشهدی در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: امسال نزدیک به 2 هکتار از زمین‌های خود را به کشت پسته اختصاص داده‌اند، زیرا در منطقه با کمبود آب روبه رو هستیم و مجبوریم محصولی کشت کنیم که میزان مصرف آب آن کم باشد.

وی ادامه داد: بزرگترین محاسن کاشت پسته کم آبی و از سویی درآمد مناسب آن برای کشاورز است ولی در محصولات دیگر به این شکل نیست.

رضایی پسته کار دیگر مشهدی نیز بیان کرد: درست است که  محصول پسته در 6 سال اول بازدهی ندارد و باید هزینه انجام شود ولی بعد از آن درآمد خوبی برای کشاورز دارد.

وی ادامه داد: مسئولین باید امروز کاشت پسته را هم ردیف با زعفران در سطح استان بدانند و برای حمایت از آن برنامه داشته باشند.

تعیین نرخ مصوب برای ترمینال‌های پسته

علی اکبر قارزی، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان جوین با بیان اینکه شهرستان جوین دارای 14 ترمینال پسته پاک کنی است اظهار داشت: عدم نرخ مصوب و نهایی برای ترمینال ها نیز موجب نارضایتی کشاورزان و پسته کاران منطقه خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه ترمینال های پسته در شهرستان همگی جزو ترمینال‌های مجهز محسوب می‌شود و از نظر کیفیت پاک کردن پسته می‌توان تمام آنها را در یک گروه قرارداد افزود:بدون شک تورم حاکم در کشور گریبانگیر مالکین این واحد ها شده و تامین و تجهیز و آماده سازی این واحدها نیازمند هزینه بالا است که باید در تعیین نرخ این موضوع مورد نظر قرار بگیرد.

مدیرجهادکشاورزی جوین خاطر نشان کرد: از طرفی وجود دلالان نیز در بازار پسته از رسیدن سود واقعی به پسته کاران نیز ممانعت کرده و این نیز موضوع دیگری است که باغداران را رنج می‌دهد.

وی با بیان اینکه از هر هکتار به صورت میانگین سه تن پسته تر و یک تن پسته خشک برداشت می‌شود افزود: نرخ مصوب باید طوری برنامه ریزی شود که در این میان رضایت هر دو طرف دیده شود.

قارزی با اشاره به اینکه به طور متوسط 80 درصد پسته تولیدی به خارج کشور صادر و 20 درصد باقی‌مانده در داخل کشور مصرف می‌شود بیان کرد: صادرات امری مهم برای کشور است اما در کنار آن باید به باغداران نیز توجه ویژه شود و این افراد را با فرهنگ‌سازی و ایجاد سازوکاری مناسب به سمت فرآوری و حذف واسطه‌ها در امر صادرات حرکت داد.

انتهای پیام/282/ن