پیام سیاسی حذف شهردار استانبول

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ، حکم جنجالی دادستان استانبول علیه شهردار مشهور این شهر، بازتاب گسترده‌ای در رسانه های ترکیه و جهان پیدا کرد. علاوه بر روزنامه های آنکارا و استانبول، فاینشنال تایمز، پولیتیکو،  رویترز، بی.بی.سی و بسیاری از رسانه یا اروپا و آمریکا، این خبر را مهم تلقی کرده و به تحلیل آن پرداختند.

دادستان دادگاه استانبول، بعدازظهر دیروز، با صدور یک حکم ناگهانی و تند علیه اکرم امام اوغلو شهردار شهرداری استانبول، یک جنجال سیاسی بزرگ را رقم زد. دادستان، شهردار محبوب کلانشهر استانبول را به تحمل  2 سال و 7 ماه و 15 روز حبس و محرومیت سیاسی محکوم کرد. چرا؟ به اتهام  توهین به قضات عالیرتبه هیئت عالی انتخابات (YSK)  ترکیه! بنا به ادعای دادستان، امام اوغلو در یک سخنرانی قضات بالاترین نهاد انتخاباتی ترکیه را «احمق» قلمداد کرده است و تنها به خاطر این یک کلمه، باید به زندان برود و با دنیای سیاست خداحافظی کند!  آن هم در شرایطی که نام امام اوغلو به عنوان یکی از مهمترین رقبای اردوغان در انتخابات آتی ترکیه مطرح شده و شواهد نشان می دهد که اگر او نامزد شود، با اختلافی قبال توجه، رئیس جمهور کنونی ترکیه را شکست خواهد داد. به همین دلیل، علاوه بر تحلیلگران و ناظران سیاسی ترکیه بر این باورند که صدور حکم دادگاه علیه امام اوغلو، تلاش برای حذف یک رقیب قدرتمند است اما این اقدام، نتیجه منفی خواهد داد و موجب شکست اردوغان خواهد شد.

اکرم امام اوغلو، همان سیاستمدار محبوبی است که در انتخابات محلی استانبول، با حمایت حزب جمهوری خلق و رای کردهای مخالف اردوغان، رقیب قدرتمندی به نام بن علی ییلدرم نخست وزیر را شکست داد. کهکشانی از رسانه های دولتی و خصوصی و امکانات و تجهیزات در حمایت از نامزد اردوغان در انتخابات مورد استفاده قرار گرفت اما نتیجه نداد. تحمل این شکست در آن مبارزه برای اردوغان ناممکن بود و او دستور داد که با دست زدن به بهانه هایی همچون تقلب، انتخابات استانبول، یک بار دیگر برگزار شود. نتیجه چه شد؟ معلوم است! امام اوغلو در انتخابات دوم رای بیشتری گرفت و رفیق گرمابه گلستان اردوغان یعنی بن علی ییلدرم ثروتمند، سنگین ترین شکست حیات سیاسی خود را تجربه کرد.

دیروز پس از اعلام حکم حبس و محرومیت سیاسی امام اوغلو، هزاران تن از هواداران او به محله سراجخانه رفتند تا با او همدلی کنند. امام اوغلو در جمع آنان گفت: «آنها نتوانستند در میدان رقابت انتخاباتی نتیجه بگیرند و شکست خوردند. اما حالا می خواهند نتیجه دلخواه خود را از راه سوءاستفاده از قدرت دستگاه قضا به دست بیاورند».

از تعلل دادستان تا دیدار اردوغان باغچلی

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه که با شراکت دولت باغچلی، ائتلاف جمهور را تشکیل داده،حالا یک «رئیس» مقتدر است که برای اختیارات او هیچ ناظر و حد و مرزی وجود ندارد. به جرات می توان گفت؛ حتی مصطفی کمال آتاترک نیز باری اداره کشور، به اندازه اردوغان تکرو و تمامیت خواه نبوده است. در سیستم ریاستی اردوغان، چیزی به نام تفکیک قوا وجود ندارد و حتی قضات و دادستان ها نیز باید از اوامر رئیس، اطاعت کنند.

ناظران سیاسی بر این باورند، از روزی که اردوغان با کسب رای ناپلئونی 51 درصد در یک رفراندوم تاریخی، نظام سیاسی ترکیه را از پارلمانی به ریاستی تغییر داده، هر کاری دلش بخواهد، انجام می دهد! تنها کسی که رضایت خاطر و همراهی او برای اردوغان اهمیت دارد، دولت باغچلی پیر، رهبر تندروترین جریان ملی گرای ترکیه است که با تفکرات نژادپرستانه، اردوغان را در مسیر وحدت بخشیدن به کشورهای ترک زبان و انسداد داخلی و برخورد قهری با مخالفین، تشویق می کند. ناظران سیاسی ترکیه می گویند، هر وقت اردوغان و باغچلی دیدار می کنند، باید بدانیم قرار است در ترکیه اتفاق جدیدی روی دهد.

اردوغان، قبل از پرواز به سوی ترکم باشی و حضور در اجلاس آوازه ترکمنستان، با دولت باغچلی دیدار کرد و حالا تحلیلگران می گویند؛ در همان دیدار، تصمیم گرفته شده که با قاضی پرونده امام اوغلو تماس گرفته شود و این پیام را به او منتقل کنند: تعلل جایز نیست! برای امام اوغلو حکمی صادر کنید که نتواند در انتخابات آتی نامزد شود.

دادستان دادگاه جمهوری استانبول، برای صدور حکم علیه شهردار این شهر، برای مدتی قابل توجه، دست دست و تعلل کرد تا شاید  بتواند تیم اردوغان را از خر شیطان پیاده کند. او دو بار از اختیارات قانونی خود استفاده کرده و از قاضی خواست صدور کم را به تعویق بیاندازد. دیروز هم قرار بود همین اتفاق بیفتد. اما ظاهرا فشارهای نهاد ریاست جمهوری ترکیه، قاضی را وادار کرد که برخلاف میل دادستان، حکم صادر کند. این حکم در صورت تایید در دادگاه تجدید نظر و دیوان عالی کشور، قطعی می شود و می تواند سرنوشت یکی از رجال سیاسی مهم ترکیه را تغییر دهد. اما خیلی ها بر این باورند که عالیجناب زُهدی اصلان رئیس دادگاه قانون اساسی ترکیه، هنوز هم از معدود مقامات قضائی کشور است که استقلال خود را حفظ کرده و حکم را ابطال خواهد کرد. البته زهدی اصلان تا همین جای کار هم بارها مورد غضب اردوغان و شریک او دولت باغچلی قرار گرفته و آنان بارها اعلام کرده اند: ترکیه نیازی به دیوانعالی و دادگاه قانون اساسی ندارد و این دادگاه باید تعطیل شود!

واکنش آمریکا به حذف امام اوغلو

تلاش تیم اردوغان برای حذف غیرقانونی امام اوغلو، واکنش های داخلی و خارجی فراوانی به دنبال آورد. حتی دولت جو بایدن در ایالات متحده آمریکا، در این باره اظهار نظر کرد. دفتر جو بایدن در بیانیه‌ای اعلام کرد: این مجازات ناعادلانه علیه حقوق بشر، آزادی های اساسی و حاکمیت قانون است.

همچنین ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد: «از اینکه اکرم امام اوغلو شهردار استانبول به بهانه بیان الفاظ  توهین آمیز و با هدف محدود کردن آزادی بیان به 2 سال و 7 ماه حبس محکوم شد، عمیقاً ناراحت و ناامید هستیم. این مجازات ناعادلانه برخلاف حقوق بشر، آزادی های اساسی و قانون است».

پرایس در ادامه افزود: «ما به شدت نگران ادامه اتهامات و بازداشت طولانی مدت رهبران جامعه مدنی، رسانه ها، سیاسی و تجاری در ترکیه هستیم. آزادی بیان، حق تجمع و تشکل مسالمت آمیز پایه و اساس یک دموکراسی سالم است. ما همچنان از ترکیه می‌خواهیم که به این آزادی‌های اساسی احترام بگذارد و این پرونده را به یک راه حل سریع و عادلانه برساند».

همچنین ودانت پاتل، یکی دیگر از سخنگویان وزارت خارجه آمریکا گفت: «مجازات ناعادلانه با احترام به حقوق بشر، حاکمیت قانون و آزادی های اساسی مطابقت ندارد».

موج بلند واکنش های داخلی

کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق، مرال آکشنر رهبر حزب خوب، علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی، احمد داوداوغلو رهبر حزب آینده، تمل کاراملا اوغلو رهبر حزب سعادت، گلتکین اویسال رهبر حزب دموکرات، مدحت سنجار رهبر حزب دموکراتیک خلق ها، هفت سیاستمداری بودند که به صدور حکم علیه امام اوغلو اعتراض کرده و اغلب آنان، با حضور در دفتر شهردار استانبول، از او حمایت کردند.

بلنت آرنچ از موسسین حزب عدالت و توسعه و رئیس اسبق پارلمان ترکیه، صدور حکم دادگاه در مورد شهردار استانبول را شرم ­آور دانست. آرنچ اعلام کرد: «قرار بود در انتخابات آتی، رقیب جناب اردوغان، توسط شش حزب مخالف معرفی شود و آنان، در توافق با هم، فردی را به عنوان نامزد مشترک معرفی کنند تا شاید به زحمت بتواند رای بگیرد. اما حالا، قاضی، با این حکم بی معنی و غیرقانونی، رقیب را مشخص کرد! صدور این حکم، چنان مردم را خشمگین می کند که عملا، اکرم امام اوغلو را به یک قهرمان و رقیب قدرتمند معرفی کرده و میلیونها رای را نثار او خواهد کرد!

شامل طیار از دیگر سیاستمداران آکپارتی نیز فریاد زد: «دارید چکار می کنید آقای قاضی؟ با این حکم، امام اوغلو را رئیس جمهور می­‌کنید. حواستان هست؟»

حسین چلیک سیاستمدار کُرد، وزیر سابق آموزش ملی و از افرادی که قبلا رفیق نزدیک اردوغان بود، گفته است: «این اقدام زشت و بی معنی، چه فرقی با همان حکمی دارد که قبلا برای جناب اردوغان صادر شده بود؟ این که قوه قضائیه از حزب عدالت و توسعه دستور بگیرد، بدترین سم و بدترین ضربه به اعتبار این حزب است».

تحلیلگران اروپایی به این اشاره کرده اند که صدور حکم ممنوعیت فعالیت سیاسی برای اکرم امام اوغلو، مصداق و مثال روشنی از تکرار تاریخ در ترکیه است. چرا که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز، قبلا و در حالی که شهردار استانبول بود، با حکم ممنوعیت فعالیت سیاسی و حتی حکم زندان روبرو شد. اما بعدها از زندان بیرون آمد و نخست وزیر و رئیس جمهور شد. در نتیجه ممکن است که امام اوغلو نیز از همین مسیر بگذرد.

در پایان باید گفت؛ انتخابات آتی ترکیه در سال 2023 میلادی، حساس ترین انتخابات سه دهه اخیر ترکیه خواهد بود و تکلیف تحولات سیاسی – اجتماعی و اقتصادی سالیان آینده را روشن خواهد کرد. اقدام دستگاه قضای ترکیه علیه اکرم امام اوغلو، از آن دسته اقدامات جنجالی است که تاریخ آن را از یاد نخواهد برد. این حکم نشان داد که حزب عدالت و توسعه برای حذف سیاسی – حقوقی و کنار نهادن امام اوغلو، هدف و برنامه جدی دارد. اما واقعیت این است که چنین اقداماتی معمولا نتایج معکوس دارند و اگر شرایط به گونه‌ای پیش بیاورد که شهردار استانبول از حق نامزدی در انتخابات سلب شود،  دیگر نامزدهای جبهه مخالفین اردوغان، شانس و فرصت فراوانی برای پیروزی در مصاف پیش رو دارند.

انتهای پیام/