طرح جدید مجلس برای ارتقای شفافیت در نظام مالی

علی خضریان عضو هیئت رئیسه کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به نتایج پیشنهادش برای ساماندهی و نظارت بر تسهیلات بانکی که در کمیسیون تلفیق بودجه 1401 و مجلس به تصویب رسید، افزود: با اجرای «شفافیت تسهیلات و تعهدات کلان و اشخاص مرتبط بانکی» که برای نخستین‌بار در بودجه سال جاری به تکلیف قانونی برای بانک مرکزی تبدیل گردید، حدود 50 درصد از کل تسهیلات بانکی معادل 2000 هزار میلیارد تومان با هدف ایجاد نظارت عمومی در مقابله با انحرافات خلق پول بانکی شفاف شد.

وی گفت: ‏با عنایت به ضرورت پیشگیری از اقدامات و فعالیت‌های فسادزا، ضمن پیگیری مجدد برای استمرار شفافیت تسهیلات بانکی، طرح ارتقای شفافیت مالی در کشور نیز با تمرکز بر موضوع اطلاعات هویتی صاحبان حساب‌های بانکی با هدف تغییر مسیر حکمرانی بر ریال و ارتقای شفافیت در نظام مالی خردادماه سال جاری توسط اینجانب به ثبت رسیده و پس از اعلام وصول در صحن در حال بررسی در کمیسیون‌های تخصصی است که امیدوارم در ماه‌های آینده نهایی و جهت تصویب به صحن مجلس بیاید.

عضو هیأت رئیسه کمیسیون اصل نود مجلس بیان کرد: کم توجهی به پیشگیری از اقدامات و فعالیت‌های فسادزا موجب شده تا به جای حذف زمینه‌های فساد، برای کشف آن، هزینه‌های قابل توجهی در فرایند رسیدگی قضایی به اقتصاد کشور تحمیل شود. در سال‌های اخیر، هزاران حساب بانکی متعلق به اشخاص فوت شده و شرکت‌های منحل شده در حال فعالیت بوده و نیز گردش‌های وجوه هزاران میلیارد ریالی با حساب‌های کودکان خردسال یا اشخاص مسن در حال انجام است همچنین گردش مالی عمده اقدام‌های تروریستی و مجرمانه اعم از قاچاق کالا، مواد مخدر و ارز، فروش ارز صادراتی خارج از ضوابط بانک مرکزی و... در نظام مالی کشور انجام می‌شود و حاکمیت، خود را از ظرفیت اطلاعات قابل استفاده از تراکنش‌های بانکی و حکمرانی که از طریق آن قابل اعمال است، محروم کرده است؛ به عبارت دیگر می‌توان گفت حکمرانی بدون بهره‌برداری حداکثری از اطلاعات مربوط به حوزه ریال، مشابه حکمرانی با چشمان بسته است.

خضریان تأکید کرد: ‏افزایش شفافیت اقتصادی می‌تواند به تسهیل نظارت بر فعالیت بانک‌ها و مؤسسات مالی، جلوگیری از فرار مالیاتی و بهبود تراز بودجه‌ای، فراهم کردن امکان اخذ مالیات‌های تنظیمی، مبارزه با فساد اقتصادی، مبارزه عملی با پولشویی در داخل کشور و اصلاح نظام حمایتی برای عدالت اقتصادی کمک کند.

**متن طرح ارتقای شفافیت مالی در کشور

ماده 1- سازمان ثبت احوال کشور تنها متولی ثبت و نگهداری اطلاعات هویتی اشخاص حقیقی کشور است. از تاریخ تصویب این قانون دریافت اطلاعات هویتی اشخاص حقیقی ایرانی، توسط دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری صرفا از طریق سازمان ثبت احوال کشور صورت پذیرفته و دریافت و ذخیره اطلاعات، مدارک و تصویر مدارک هویتی (شناسنامه، کارت ملی و ...) به هر صورت توسط دستگاه‌های فوق‌الذکر ممنوع است. متخلف به انفصال موقت یا دائم از خدمات دولتی محکوم می‌شود.

ماده 2- سازمان ثبت احوال مکلف است ظرف مدت 6 ماه پس از تصویب این قانون، اقدام به تکمیل سامانه اطلاعات سببی و نسبی کند به نحوی که امکان شناسایی روابط سببی و نسبی اشخاص حقیقی از طریق سامانه امکان پذیر شده و قابلیت ارائه سرویس برخط به دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (1) این قانون فراهم شود.

ماده 3- دو تبصره به شرح زیر به ماده 2 قانون الزام اختصاص شماره ملی و کد پستی برای کلیه اتباع ایرانی مصوب 1376 الحاق می‌شود:

تبصره 1- ارائه هرگونه خدمت از جمله صدور مجوز تاسیس یا فعالیت و افتتاح حساب و ارائه خدمات بانکی، توسط دستگاه‌های موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری، اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران، اتاق اصناف، اتاق تعاون، موسسات اعتباری و سایر اشخاص ارائه دهنده خدمات به اشخاص حقیقی ایرانی فاقد شماره ملی ممنوع است. مرتکب به انفصال موقت یا دائم از خدمات دولتی محکوم می شود. در مواردی که ارائه خدمت به شخص حقیقی ایرانی فاقد شماره ملی اخلال در نظام اقتصادی تشخیص داده شود، مرتکب، حسب مورد به یک یا چند مورد از مجازات‌های مذکور در قانون مجازات اخلالگران در نظام اقتصادی کشور مصوب 1369 محکوم خواهد شد.
تبصره 2 – دستگاه‌های موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری، اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران، اتاق اصناف، اتاق تعاون و موسسات اعتباری و سایر اشخاص ارائه دهنده خدمات موظفند مشخصات سجلی و نشانی محل سکونت (کدپستی) اشخاص حقیقی ایرانی را صرفا از سازمان های ثبت‌احوال استعلام کنند. دریافت مشخصات سجلی یا نشانی اشخاص حقیقی ایرانی از ارباب رجوع جرم تلقی شده و مرتکب، به انفصال موقت یا دائم از خدمات دولتی محکوم می‌شود.

ماده 4- وزارت کشور موظف است به کلیه اشخاص حقیقی خارجی که به صورت قانونی در ایران حضور دارند، بدون دریافت وجه، کد فراگیر اختصاص دهد به نحوی که امکان شناسایی روابط سببی و نسبی اشخاص حقیقی غیر ایرانی مزبور از طریق سامانه امکانپذیر شده و قابلیت ارائه سرویس برخط به دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (1) این قانون فراهم شود.

تبصره 1- ارائه هرگونه خدمت از جمله افتتاح حساب و ارائه خدمات بانکی، توسط دستگاه‌های موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری، اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران، اتاق اصناف، اتاق تعاون، موسسات اعتباری و سایر اشخاص ارائه دهنده خدمات به اشخاص حقیقی خارجی فاقد کد فراگیر ممنوع است. مرتکب به انفصال موقت یا دائم از خدمات دولتی محکوم می‌شود. در مواردی که ارائه خدمت به شخص حقیقی خارجی فاقد کد فراگیر، اخلال در نظام اقتصادی تشخیص داده شود، مرتکب، حسب مورد به یک یا چند مورد از مجازات‌های مذکور در قانون مجازات اخلالگران در نظام اقتصادی کشور مصوب 28/9/1369 محکوم خواهد شد.
تبصره 2- دستگاه‌ها و اشخاص صدر تبصره (1) این ماده موظفند مشخصات هویتی و نشانی محل سکونت و اشتغال اشخاص حقیقی خارجی را صرفا از اداره کل اتباع خارجی وزارت کشور استعلام کنند. دریافت اطلاعات مذکور از ارباب رجوع جرم تلقی شده و مرتکب، به انفصال موقت یا دائم از خدمات دولتی محکوم می‌شود.
تبصره 3- اشخاص حقیقی خارجی که کد فراگیر دریافت می‌کنند موظفند هرگونه تغییر در مشخصات هویتی، محل سکونت و محل اشتغال خود و افراد تحت تکلفشان را فورا به اداره کل اتباع خارجی وزارت کشور اطلاع دهند.

ماده 5- سازمان ثبت احوال کشور و وزارت کشور مکلفند در چارچوب و در قبال کارمزدی که هیئت وزیران تعیین می‌کند به دستگاه‌های اجرایی نیازمند اطلاعات هویتی اشخاص حقیقی سرویس مربوطه را ارائه نمایند.

ماده 6- «قانون راجع به ثبت شرکت‌ها» مصوب 1310 با اصلاحات بعدی آن به «قانون ثبت اشخاص حقوقی» تغییر نام یافته و ماده یک آن به شرح زیر اصلاح می‌گردد:

ماده 1- کلیه اشخاص حقوقی که در ایران تشکیل شده یا مراکز آن در ایران باشد، باید در مرکز ثبت اشخاص حقوقی به ثبت برسد. منظور از ثبت شخص حقوقی، ثبت اساسنامه و هرگونه تغییرات آن می‌باشد.
تبصره 1- شخص حقوقی از نظر این قانون هرگونه تشکل اعم دولتی یا غیردولتی، تجاری یا غیرتجاری و انتفاعی یا غیرانتفاعی (از جمله موسسات خیریه، موسسات علمی و آموزشی، احزاب سیاسی، سازمان‌های مردم نهاد، و انواع تشکل‌های مذهبی، هنری، علمی و مانند آن) را شامل می‌شود. هر شخص حقوقی الزاما باید دارای اساسنامه بوده و اساسنامه و تغییرات آن در مرکز ثبت اشخاص حقوقی به ثبت رسیده باشد.
تبصره 2 – اداره کل ثبت شرکت‌ها و موسسات غیرتجاری به «مرکز ثبت اشخاص حقوقی» تغییر نام یافته و مستقیما تحت نظر رئیس قوه قضائیه فعالیت خواهد کرد.
تبصره 3- مرکز ثبت اشخاص حقوقی مرجع انحصاری ثبت اشخاص حقوقی است و صدور شناسه ملی یکتا برای هر شخص حقوقی ایران یا ابطال آن (در صورت انحلال شخص حقوقی یا ادغام آن در شخص حقوقی دیگر) منحصرا توسط آن مرکز انجام می‌شود.
تبصره 4- ثبت شخص حقوقی در مرکز ثبت اشخاص حقوقی و دانستن شناسه ملی، مجوز تاسیس یا فعالیت محسوب نمی‌شود، مجوز تاسیس و فعالیت در هر حوزه، منحصرا توسط مراجعی که صلاحیت قانونی صدور مجوز در‌آن حوزه را دارند، انجام خواهد شد.
تبصره 5 – ارائه هرگونه خدمت از جمله صدور مجوز تاسیس یا فعالیت و افتتاح حساب و ارائه خدمات بانکی، توسط دستگاه‌های موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری، اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران، اتاق اصناف، اتاق تعاون، موسسات اعتباری و سایر اشخاص ارائه دهنده خدمات، به اشخاص حقوقی فاقد شناسه ملی ممنوع بوده و جرم تلقی می‌شود. مرتکبین، به حکم دادگاه به انفصال موقت یا دائم از خدمات دولتی محکوم می‌شوند. در مواردی که ارائه خدمت مورد نظر به شخص حقوقی فاقد شناسه ملی اخلال در نظام اقتصادی تشخیص داده شود، مرتکب، حسب مورد به یک یا چند مورد از مجازات‌های مذکور در قانون مجازات اخلالگران در نظام اقتصادی کشور مصوب 1369 محکوم خواهد شد.
تبصره 6 – از نظر این قانون، شعب با واحدهای سازمانی زیرمجموعه یک شخص حقوقی که دارای هیئت مدیره‌ای غیر از هیئت مدیره شخص حقوقی اصلی هستند، شخص حقوقی مستقل تلقی می‌شوند و باید در مرکز ثبت اشخاص حقوقی به ثبت رسیده و شناسه ملی جداگانه دریافت کنند.
تبصره 7 – از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون، اشخاص حقوقی که دارای مجوز تاسیس یا فعالیت بوده اما فاقد شناسه ملی می‌باشند، شش ماه فرصت دارند تا با مراجعه به پایگاه ملی مرکز ثبت اشخاص حقوقی، نسبت به دریافت شناسه ملی اقدام کنند. همچنین شناسه ملی اشخاص حقوقی که قبلا در ادارات کل ثبت شرکت‌ها و موسسات غیر تجاری با دبیرخانه مناطق آزاد تجاری به ثبت رسیده اما اطلاعات آنها کامل نشده است پس از انقضای مهلت مزبور توسط مرکز ثبت اشخاص حقوقی ابطال خواهد شد.
تبصره 8 – یک سال پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون، کلیه اطلاعات مربوط به اشخاص حقوقی که قانون باید توسط شخص حقوقی در پایگاه ملی مرکز ثبت اشخاص حقوقی بارگذاری شود، صرفا از مرکز یاد شده قابل دریافت می‌باشد، پس از آن تاریخ دریافت اطلاعات مذکور از اشخاص حقوقی توسط دستگاه‌های موضوع ماده 29 قانون برنامه ششم توسعه، اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران، اتاق اصناف، اتاق تعاون، موسسات اعتباری و سایر اشخاص جرم تلقی شده و مرتکب، حسب مورد به مجازات‌های مذکور در تبصره 5 این ماده محکوم می‌شود.

ماده 7- مرکز ثبت اشخاص حقوقی ظرف مدت 6 ماه پس از تصویب این قانون اقدام به تکمیل سامانه اطلاعات اشخاص حقوقی کند به نحوی که اماکن استعلام کلیه اطلاعات اشخاص حقوقی از جمله سهامداران، اعضای هیئت مدیره، مدیر عامل و اطلاعات مکانی و تغییرات آنها از طریق شناسه اشخاص حقوقی به صورت سیستمی فراهم گردیده و قابلیت ارائه سرویس برخط به دستگاه های اجرایی موضوع ماده (1) این قانون ایجاد شود.

ماده 8 – مرکز ثبت اشخاص حقوقی موظف است اطلاعات موضوع ماده (6) را در چارچوب و در قبال کارمزدی که در هیئت وزیران تعیین می‌کند، در اختیار دستگاه های اجرایی نیازمند اطلاعات اشخاص حقوقی قرار دهد.

تبصره 1- سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است اطلاعات مربوط به سهامداران شرکت‌های سهامی عام و تغییرات آنها را به صورت برخط در اختیار مرکز ثبت اشخاص حقوقی قرار دهد.
تبصره 2- سازمان‌های مناطق آزاد کشور مکلفند کلیه اطلاعات اشخاص حقوقی ثبت شده در مناطق خود را در چارچوبی که مرکز اشخاص حقوقی اعلام می‌کند به صورت برخط در اختیار این مرکز قرار دهند.

ماده 9 – بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است با استفاده از سامانه اطلاعاتی خود و اطلاعات دریافتی از بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی (موضوع ماده 10) بر اساس تعاریف و مصادیق تعیین شده توسط شورای پول و اعتبار، مانده تسهیلات و تعهدات کلان و میزان پرداختی و مانده تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط و میزان پرداختی هر یک از بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی را به تفکیک هر یک از اشخاص (مرتبط با ذی نفع واحد)، نرخ سود، مدت بازپرداخت، دوره تنفس، وضعیت بازپرداخت (جاری، سررسید گذشته، معوق یا مشکوک‌الوصول) نوع و میزان وثیقه دریافت شده، بر تارنمای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در دسترس عموم قرار داده و به صورت فصلی به روز رسانی نماید.

تبصره: بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی موظفند اطلاعات مندرج در ماده 9 این قانون را به صورت فصلی در اختیار بانک مرکزی قرار دهند در صورت استنکاف از ارسال کلیه یا بخشی از اطلاعات در مورد مقرر، موسسه اعتباری حسب مورد به تشخیص بانک مرکزی به یکی جرائم مندرج در ماده (44) قانون پولی و بانکی کشور یا اجزاء (3) یا (4) بند (الف)  ماده (14) قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران محکوم می‌گردد. بانک مرکزی موظف است گزارش همکاری یا تخلف بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی به صورت فصلی به کمیسیون اصل نود قانون اساسی مجلس شورای اسلامی ارائه نماید.

انتهای‌ پیام/