رقابت مصر و ترکیه بر سر نفوذ و تأثیرگذاری در سودان

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، محمد عباسی- دو هفته پیش «عباس کامل»، رئیس اطلاعات مصر به خارطوم، پایتخت سودان سفر کرد و با مقامات نظامی این کشور دیدار کرد و به دنبال این سفر، «هاکان فیدان» همتای ترکیه ای وی روز گذشته (سه شنبه) در سفری مشابه راهی خارطوم شد و با مقامات نظامی و امنیتی سودانی دیدار کرد. منابع امنیتی عربی در این باره گفتند که مصر نگران تحرکات و گسترش پایگاه های نظامی، سیاسی و اقتصادی آنکارا در سودان است.

روزنامه العرب چاپ لندن با اشاره به این دیدارها و سفرها نوشت که توالی سفرهای مقامات دو کشور به سودان، حاکی از رشد دیپلماسی اطلاعاتی در منطقه است که می‌تواند اختلافات بین طرفین را حل و فصل کند؛ زیرا که نقش امنیتی پررنگ سازمان های اطلاعاتی برای خنثی سازی زودهنگام بحران‌ها و ممانعت از ایجاد تنش‌ها در این سه کشور بسیار کارساز است.

بر اساس این گزارش، مصر از تحولاتی که اخیرا در روابط سودان و ترکیه ایجاد شده است، به خوبی آگاه است و از روند گسترش نقوذ آنکارا به دریای سرخ و طرح دوباره طرح و سناریوی توسعه بندر «سواکن» سودان  از سوی ترکیه راضی نیست؛ طرحی که در پایان دوران ریاست جمهوری «عمر البشیر»، رئیس برکنار شده سودان بین آنکارا و خارطوم امضا و توافق شد.

با وجود بروز نشانه‌های سیاسی نزدیکی روابط بین قاهره و آنکارا که «عبدالفتاح السیسی»، رئیس‌جمهور مصر و «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه را به دیدار در نوامبر گذشته در دوحه سوق داد، با این همه، روابط دیپلماتیک بین این دو کشور پیشرفتی چندانی نداشت و همچنان راکد باقی ماند.

دلیل بن بست کنونی بین دو کشور ترکیه و مصر به گفته منابع روزنامه العرب به این برمی‌گردد که پرونده های حل نشده بین طرفین همچنان وجود دارد  که برای حل و فصل آنها توافقی صورت نگرفته است و می‌توان گفت سودان درگیر این پرونده‌ها نیست، اما سفر رؤسای اطلاعاتی دو کشور به خارطوم در مدت کوتاهی می‌تواند بیانگر احتمال وقوع تحولاتی در این کشور آفریقایی باشد و همزمان، این سفر، فراتر از مرزهای سنتی روابط ترکیه با جنبش اسلامی سودان رفته است؛ جنبشی که بسیاری از رهبران آن، پس از سقوط عمر البشیر از استانبول به عنوان یک پایگاه مطمئن استفاده می‌کنند.

ناظران سیاسی بر این باورند که این مسئله (روابط ترکیه با جنبش سودانی) یکی از موضوعاتی است که برای قاهره از اهمیت زیادی برخوردار بوده و در سفر اخیر عباس کامل به خارطوم نیز نگرانی قاهره از نفوذ جنبش اسلامی سودان در مصر، در دستورکار این سفر قرار گرفته بود و مصر، اطلاعاتی در اختیار راهبران سودان قرار داده و به‌ آن‌ها درباره خطرات این سناریو بر دو کشور ( نفوذ اسلام‌گرایان در سودان و مصر) هشدار داده است.

ناظران می‌گویند که روابط آرام مصر و ترکیه، مانع از رویارویی آشکار بین دو کشور می شود و سعی می‌کنند در برخورد با این پرونده‌ها جانب احتیاط را رعایت کنند و ترس این را دارند که  بار دیگر به تنش های سابق برگردند.

به باور ناظران مسائل این سه کشور، مصر و ترکیه از نزدیک اوضاع در سودان را به دقت زیر نظر دارند تا خود  را برای مرحله بعدی آماده کنند؛ مرحله‌ای که در آن بتوان توافق اولیه بین نهاد مدنی و نهاد نظامی حاکم بر سودان به توافق نهایی تبدیل شود؛ توافقی که پنجم دسامبر بین نظامیان و نیروهای سیاسی سودانی امضا شد و مقرر شد که قدرت کلا به نیروهای غیر نظامی و  احزاب سیاسی (نیروهای آزادی و تغییر) واگذار شود.

با وجود اینکه این تغییرات احتمالی در سودان می‌تواند منجر به تغییراتی در نقشه سیاسی این کشور شود، با این حال، به گفته این ناظران، نهاد نظامی به عنوان نهاد محوری و تصمیم‌گیر در آینده سودان باقی خواهد ‌ماند و به صلاح ترکیه است که روابط مستحکم خود را با این نهاد، چه در قدرت باشد و چه نباشد، حفظ کند.