نگاهی به روند اتفاقات پس از حادثه سفارت آذربایجان و ۲ سؤال از مقامات باکو

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، صبح روز جمعه هفتم بهمن ماه، سفارت جمهوری آذربایجان در تهران مورد حمله یک فرد مسلح قرار گرفت که بعداً مشخص شد بر مبنای یک اختلاف شخصی و برای کسب اطلاع از همسرش به سفارت حمله کرده است.

ماجرا از این قرار بود که یاسین حسین‌زاده شهروند ایرانی اهل مرند حدود 25 سال پیش در آذربایجان با همسر خود آشنا می‌شود و ازدواج می‌کند، اما به‌دلیل اختلالات روانی (گفته شده شیزوفرنی) با همسرش اختلافات زیادی دارد تا اینکه در فروردین ماه امسال همسرش با مراجعه به سفارت، از همسرش جدا می‌شود و به کشورش بازمی‌گردد، در حالی که با فرزندان خود ارتباط دارد، با وجود این، یاسین تصور می‌کرده است که همسرش هنوز در سفارت است و شاید تحت تأثیر ماجرای جمال خاشقجی حتی نگران حال او هم شده بود.

بر همین اساس، ضمن اعلام مفقودی همسرش، خود نیز چندین بار به سفارت مراجعه کرده و خواستار بازگرداندن همسرش شده است، که البته در آخرین مورد، با مسئولان امنیتی سفارت گلاویز شده است و او را به بیرون پرت کرده‌اند، همین امر باعث خشم و کینه حسین‌زاده می‌شود و تصمیم به انجام اقدامی مسلحانه می‌گیرد.

در حمله انجام‌گرفته از سوی یاسین حسین‌زاده به سفارت، یک مأمور امنیتی کشته شد و دو نفر دیگر زخمی شدند.

مقامات کشورمان در وزارت امور خارجه و نیز پلیس تهران بلافاصله وارد عمل می‌شوند و اقدامات خود را آغاز می‌کنند، از جمله اینکه سردار رحیمی رئیس پلیس وقت بلافاصله در محل حادثه حضور می‌یابد و خود نیز به گفتگو با فرد مهاجم می‌پردازد.

همچنین حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در تماس با همتای آذربایجانی خود ضمن ابراز تسلیت، به او اطمینان می‌دهد که موضوع را با جدیت پیگیری می‌کند.

وی همچنین به همتای خود پیشنهاد می‌دهد که نهادهای امنیتی دو کشور درباره این پرونده به‌صورت مشترک کار کنند که مورد استقبال جیحون بایرام‌اف نیز قرار می‌گیرد.

امیرعبداللهیان عصر همان روز با حضور در بیمارستان تجریش به دیدار مجروحان حادثه می‌رود و در جریان روند رسیدگی به وضعیت آنها قرار می‌گیرد.

سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان نیز در تماس با الهام علی‌اف همتای آذربایجانی به وی اطمینان داد که موضوع را با جدیت رسیدگی می‌کند و حتی برای این موضوع نیز دستور ویژه‌ای صادر کرد تا وزارت کشور به‌دقت همه ابعاد ماجرا را بررسی و روشن کند.

اقدامات دیپلماتیک و انتظامی ایران در خصوص حادثه روز جمعه را باید مثبت و کمی بالاتر از سطح عادی چنین اتفاقاتی در دنیا خواند اما نگاهی به اقدامات طرف آذربایجانی در این خصوص جای تأمل و سؤال دارد؛
در حالی که وزارت امور خارجه ایران بلافاصله واکنش نشان داد و ضمن ابراز تأسف بر پیگیری جدی این موضوع تأکید کرد، وزارت خارجه آذربایجان بیانیه عجیبی صادر کرد که در آن ضمن انتقاد از سیاستهای ایران در قبال آذربایجان، ذکر شده است که "پیش از این نیز تلاش‌هایی برای تهدید مأموریت دیپلماتیک ما در ایران صورت گرفته و اقداماتی برای جلوگیری از چنین شرایطی و تضمین امنیت نمایندگی‌های دیپلماتیک ما به‌طور مستمر در مقابل ایران مطرح شده است، متأسفانه آخرین حمله تروریستی، عواقب جدی عدم حساسیت مناسب نسبت به درخواست‌های فوری ما در این راستا را نشان می‌دهد. ما قویاً خواستار آن هستیم که عاملان حمله تروریستی مذکور توسط ایران و همچنین دستوردهندگان این اقدام خونین هرچه سریعتر شناسایی شوند و به اشد مجازات برسند. قرار است اقدامات مناسبی در راستای تخلیه کارمندان سفارت و اعضای خانواده در شرایطی که در نتیجه حمله تروریستی رخ داده است، انجام شود."
این در حالی است که وزارت خارجه آذربایجان برای ادعای خود مبنی بر هشدارهای مکرر به مقامات کشورمان درباره حملات احتمالی، سندی ارائه نکرده است و این در سطح ادعا باقی مانده است.

پس از این بیانیه عجیب، ریاست‌جمهوری آذربایجان نیز بیانیه‌ای مشابه را منتشر کرد که در آن، حمله به سفارت این کشور در تهران «تروریستی» و «غیرقابل‌قبول» خوانده شده است.

بعد از آنکه وزارت خارجه آذربایجان اعلام کرد که قصد تخلیه سفارت به‌دلیل نداشتن امنیت و نیز مسائل روحی پیش‌آمده برای خانواده‌های سفارت را دارد، این سؤال مطرح شده بود که آیا روابط دیپلماتیک حداقل در تهران قطع می‌شود یا افرادی همچنان حضور خواهند داشت.

این سؤال تا عصر یکشنبه وجود داشت به‌طوری که بعدها مشخص شد حتی مقامات وزارت امور خارجه کشورمان نیز پاسخ دقیقی در این خصوص ندارند و یا لااقل امید دارند که چند نفر از کارمندان سفارت، چراغ آن را روشن نگه دارند.

با انتقال کامل همه کادر سفارت و خانواده‌هایشان به‌همراه مجروحان و جنازه فرد کشته‌شده، خلف خلف‌اف، معاون وزیر خارجه آذربایجان اعلام کرد که فعالیت سفارت در تهران به‌صورت کامل متوقف شده است و تنها کنسولگری جمهوری آذربایجان در تبریز فعال خواهد بود.

وی با طرح ادعاهایی عجیب گفت: به‌رغم تلاش مقامات جمهوری اسلامی برای انحراف اذهان عمومی، اسناد و شواهد کافی مبنی بر تروریستی بودن این حادثه را در اختیار داریم. از ایران انتظار داریم این حادثه تروریستی را به‌صورت شفاف بررسی کند و «سازمان‌دهندگان» این عملیات تروریستی را معرفی و در دادگاهی عادلانه و شفاف محاکمه کند.

خلف‌اف افزود: تنها چند نفر برای محافظت از اموال سفارت و نگهداری آنها حضور خواهند داشت و کار دیپلماتیک انجام نمی‌دهند.

با نگاهی به اتفاقات رخ‌داده طی 3 روز گذشته می‌توان دریافت که دستگاه دیپلماسی ایران همه تلاش خود را به‌کار بست تا اولاً این حادثه به سرعت و دقت در کشور پیگیری شود تا ابهامی به وجود نیاید و ثانیاً روابط دیپلماتیک بین دو کشور دچار اخلال نشده و فعالیت سیاسی بین تهران و باکو جریان داشته باشد که با موضع‌گیری و اقدامات باکو طی روز گذشته همه این تلاش‌های دیپلماتیک ظاهراً بی‌نتیجه ماند.

البته نباید این موضوع را نادیده گرفت که درگیری رخ‌داده درون سفارت و نیز در مقابل آن حدود 20 تا 25 دقیقه به‌طول انجامیده بود و هنوز پلیس به محل حادثه نرسیده بود که این موضوع انتقادی به نیروی انتظامی کشورمان است و شاید بتوان تغییر سریع رئیس پلیس تهران را به همین امر مرتبط دانست.

با این حال، 2 سؤال اساسی و مهم درباره اقدامات باکو وجود دارد که پاسخ به آنها می‌تواند تا حدود زیادی به آنچه طی 3 روز گذشته رخ داده و در سطحی کلان‌تر آنچه بعد از جنگ قره‌باغ در سال 2020 جریان داشته است پاسخ دهد.

ـ با وجود اینکه مقامات کشورمان در سطوح سیاسی و نظامی اعلام کرده‌اند که این رویداد یک حادثه شخصی است، اما مقامات باکو به‌سرعت آن را تروریستی خواندند، این در حالی بود که حتی نزدیکترین دوست آذربایجان یعنی ترکیه نیز در سطح رئیس جمهور و وزیر خارجه، این حادثه را تروریستی نخوانده است.

ـ باکو اعلام کرده است که بارها با تهدید امنیتی روبه‌رو بوده و به تهران اعلام کرده است که مورد توجه قرار نگرفته است، چرا با وجود آنکه تهران ـ به‌زعم آنها ـ به این هشدارها توجهی نکرده است، باز هم ساختمان سفارت با حداقل تأسیسات امنیتی هم تجهیز نشده و بیشتر شبیه ساختمان مسکونی است تا یک محل دیپلماتیک، این در حالی است که در همه جای دنیا از جمله تهران، سفارتخانه‌ها بیش یا کم، موارد امنیتی را از درب ورودی تا سایر محل‌های واقع در سفارت رعایت می‌کنند. علی‌اف در گفتگو با رئیسی گفته بود که اگر مهاجم مهار نمی‌شد، همه کارمندان و خانواده‌های مستقر در سفارتخانه را کشته بود که این به‌نوعی اعتراف به نبود حداقل تأسیسات امنیتی در این ساختمان دیپلماتیک است.

پاسخ به این سؤال‌ها می‌تواند روشن کند که؛ آیا ما در وقایع بعد از حادثه صبح جمعه با یک روند و پروسه روبه‌رو هستیم یا واکنشی تند به اتفاقات دو سال گذشته که بین تهران و باکو در جریان بوده است؟

انتهای پیام/+