ترکیه و تصمیم دشوار انتخابات در کشور زلزله زده

به گزارش گروه بین المللی خبرگزاری تسنیم، جان باختن 45 هزار شهروند ترکیه در زلزله ای که «فلاکت قرن» نام گرفته، همه چیز را تحت الشعاع قرار داده است.

تمام اخبار سیاسی – اقتصادی و همه حوزه های مرتبط با زندگی مردم ترکیه، تحت تاثیر اخبار مربوط به آواربرداری است. رسانه ها اعلام کرده اند که آواربرداری کامل و انتقال کلیه نخاله های ساختمانی به خارج از شهرها تا 45 روز دیگر به پایان خواهد رسید.

این در حالی است که فرصت زیادی تا انتخابات نمانده و دولت ناچار است هر چه زودتر، مقدمات برگزاری انتخابات را فراهم کند. نهاد عالی انتخابات نتوانسته برای برگزاری انتخابات به نتیجه نهایی برسد و تصمیم گرفته به منظور بررسی ابعاد دقیق ماجرا، هیات های بازرسی خود را به منطقه اعزام کند.

حالا سوال اینجاست: آیا در شرایط کنونی، ترکیه می تواند انتخابات برگزار کند؟ آیا رئیس جمهور می تواند از شرایط فعلی به نفع خود و حزب متبوعش سوء استفاده کند و به امید بهبود اقتصادی، انتخابات را به زمانی دیگر موکول کند؟

طاها آک یول، حقوقدان و تحلیلگر سیاسی ترکیه در پاسخ به این سوال گفته است: «اولاً طبق نص آشکار قانون اساسی ترکیه، هرگز نمی توان انتخابات را به دلیل وقوع زلزله به بعد از 18 خرداد موکول کرد. نه مجلس و نه رئیس جمهور نمی توانند چنین قدمی بردارند. نهاد عالی انتخابات نیز چنین اختیاری ندارد. برای برگزاری این انتخابات که برای اردوغان بسیار سخت و دردسرساز خواهد بود، 14 می بسیار مفیدتر از 18 ژوئن است. چرا که در یک ماه آینده، مشکلات اقتصادی به ویژه تورم و فشار ارز به طرز محسوسی افزایش خواهد یافت».

مخالفین چه می گویند؟

رهبران 6 حزب مخالف اردوغان، مشتاقانه خواهان برگزاری انتخابات هستند. آنان قبل از زلزله اخیر هم به خاطر بحران فراگیر اقتصادی، به پیروزی خود امیدوار بودند و حالا شرایط باز هم به نفع مخالفین و به ضرر اردوغان است.

علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی اعلام کرده که هر گونه تلاش برای به تعویق انداختن زمان برگزاری انتخابات، نه اقدامی برای کمک به مردم بلکه یک گام سیاسی و حزبی به منظور تداوم قدرت حزب حاکم ترکیه است.

کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق نیز بر این باور است که دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، از هر زمانی ناتوان تر و ناکارامدتر است و در صورت تداوم وضعیت مبهم کنونی، شرایط به ضرر مردم ترکیه خواهد بود. لذا راهی جز برگزاری انتخابات باقی نمانده است.

آیا ورق برمی گردد؟

مهمت بارلاس یکی از روزنامه نگاران قدیمی ترکیه است که به اتفاق همسرش در طول 6 دهه روزنامه داری و روزنامه نگاری، ثروت هنگفتی اندوخته و از افراد نزدیک به اردوغان و حزب او به شمار می آید.

او در ستون امروز خود نوشته که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه شخصاً با او تماس تلفنی برقرار کرده و به او گفته است: «بدون تاخیر، برای تمام خانواده هایی که خانه آنها فرو ریخته، خانه خواهیم ساخت و ظرف مدتی کمتر از یک سال، خانه ها را تحویل خواهیم داد».

مهمت برالاس با آب و تاب سخنان اردوغان را روایت کرده و گفته است: «من هم به رئیس جمهور گفتم: زلزله که چیزی نیست. شما در این سال ها، بحران های بزرگی را پشت سر گذاشتید و از همه آنها پیروز و سربلند بیرون آمدید».

از این قبیل سخنان و مطالب در ده ها روزنامه و محافل سیاسی و رسانه ای نزدیک به حزب عدالت و توسعه فراوان است. مخالفین اردوغان بر این باورند که این حرف ها، یک تبلیغات حزبی آشکار است و نشان می دهد که اردوغان با تجارب چهل ساله  در امر سیاست، این را به خوبی یاد گرفته که از آب خالی هم کره بگیرد. در نتیجه او می خواهد زلزله را نیز به عنوان یک ابزار تبلیغاتی مورد استفاده قرار دهد. اما واقعیت این است که شرایط اقتصادی دولت اردوغان، بسیار فرسوده تر از آن است که تحمل هزینه های چند ده میلیارد دلاری خسارات زلزله را داشته باشد و در عین حال، مانع از فاصله گرفتن محافظه کاران از حزب 22 ساله اردوغان شود.

چه چیزی به نفع اردوغان است؟

آیا رجب طیب اردوغان در مقام رهبر حزب عدالت و توسعه  یگانه نامزد این حزب برای احراز مجدد پست ریاست جمهوری، از شانس بالایی برخوردار است؟ خیر. شواهد نشان می دهد که او در موقعیت خوبی نیست. اما او می تواند از زلزله به نفع خود استفاده کند؟ به چه شکلی؟ به شیوه مرسوم سالیان قبل همچون توزیع پول، لوازم خانگی و ساخت خانه برای هواداران؟ خیر.

یکی از مزایا و خروجی های مهم زلزله مرعش برای اردوغان و حزب او، تلاش برای برجسته کردن چنین ادعایی است: «همه چیز به نفع حزب ما بود و این فقط زلزله بود که توانست ما را شکست دهد. رقبای ما، هیچ مزیت خاصی نداشتند. اما زلزله ای که روی داد، بزرگترین مصیبت قرن بود و هر حزب دیگری به جای ما بود، باز هم سرنوشتی غیر از شکست پیدا نمی کرد».

ممکن است سوال شود که چنین ادعایی برای یک حزب شکست خورده به چه کاری می آید؟ پاسخ چنین است: حزب عدالت و توسعه، حتی اگر در انتخابات آتی شکست بخورد، عنوان مهمترین و قدرتمندترین حزب مخالف ترکیه را خواهد داشت و چنین حزبی برای تداوم حیات سیاسی خود، نیازی به شعارها و گفتمان های خاص دارد که بتواند با تکیه بر آنها، هواداران قبلی خود را نگه دارد.   

در پایان باید گفت، حزب عدالت و توسعه ترکیه که از سال 2002 میلادی به شکل یک قبضه قدرت را در دست داشته، حالا در یک پیچ تاریخی قرار گرفته و شواهد نشان می دهد که بحران اقتصادی و پیامدهای زلزله قهرمان مرعش، عواملی هستند که می توانند در انتخابات پیش رو مورد توجه مردم قرار بگیرند.

انتهای پیام/