مقاومت سوریه، کشورهای عربی را به پشت دروازه‌های دمشق کشاند

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در سوریه، جدا از مصیبت زلزله تحولات جدیدی در حال وقوع است به طوری که هواپیماهای حامل هیئت‌های سیاسی کشورهای عربی در  دمشق بر زمین می نشینند.

بازگشت اعراب در ظاهر بشردوستانه با هدف حضور سیاسی

 زلزله اخیر باعث شد حکام عربی که دمشق را تحریم کرده بودند امروز با هیئت‌های سیاسی به آن بازگردند.آنانی که پیش از این نتوانستند با هواپیماهای نظامی به دمشق حمله کنند، امروز حتی نتوانستند با هواپیماهای سیاسی وارد دمشق شوند لذا برای ورود به دمشق متوصل به کمک های بشردوستانه شدند.

گرچه حضور امروز اعراب در سوریه در ظاهر بشردوستانه و برای کمک رسانی است، اما در واقع یک حضور سیاسی است که در سفر وزرای امور خارجه امارات و اردن به سوریه و تماس سران کشورهای عربی با «بشار اسد»نمایان شد لذا می‌توان گفت زلزله اخیر در واقع دیوار میان سوریه و کشورهای عربی را در هم شکست.

نقش ژئوپلتیک سوریه در انتقال گاز اعراب به اروپا

پس از آنکه کشورهای عربی خود به این نتیجه رسیدند که باید جای خالی خود را در سوریه دوباره پر کنند و نیز پس از توجه به اهمیت جایگاه سوریه برای انتقال گاز از کشورهای عربی به اروپا، راه دمشق را در پیش گرفتند.

سوریه از ابتدا گفته بود که درهای دمشق به روی صلح طلبان باز است و سوریه از هیچ طرفی کینه‌ای ندارد زیرا خواهان پایان جنگ و بازکردن صفحه جدیدی در روابط جهانی بر اساس احترام کشورها به حاکمیت یکدیگر است.

دیپلماسی هوشمندانه بشار اسد

علاوه بر آن «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه هم که با مشکلات به ویژه تحریم ظالمانه آمریکا و غرب دست و پنجه نرم می‌کند، تلاش مضاعفی را به کار بسته است.

زلزله ویرانگر سوریه که خسارات جانی و مالی بسیاری به همراه داشت، فاجعه‌ای برای سوریه است اما فرصتی را فراهم آورد تا دیپلماسی دمشق برای کنار زدن تحریم و رفع محاصره این کشور، فعال شود.

بشار اسد رئیس جمهور سوریه و دولت این کشور که پس از چندین سال بحران و با وجود جنگ تمام عیار و حملات رژیم صهیونیستی توانست از تندبادهای سختی مصون بماند، در ماجرای زلزله هم در میان سیلی از همدردی با ملت سوریه پس از زلزله ویرانگر، برخواسته خود مبنی بر هماهنگی با دولت سوریه برای انجام کمک‌ها تاکید کرد.

دریچه عمان برای درهم شکستن مقاومت مخالفان عادی سازی با دمشق

در میان کشورهای عربی شورای همکاری خلیج فارس، بحرین، امارات و عمان روابط خود را پس از آنکه در پی بحران، قطع کرده بودند، از سرگرفتند اما قطر، عربستان و کویت همچنان بر موضع خود پافشاری می کنند و مخالف عادی سازی روابط با اسد و حکومت آن هستند.

اما بشار اسد همچنان در تلاش است تا روابط سوریه با این کشورها نیز ازسرگرفته شود و این را می توان از سفر از پیش اعلام نشده بشار اسد، به عمان و دیدار با «هیثم بن طارق»، سلطان عمان متوجه شد.

در واقع سفر بشار اسد به عمان به این اعتبار که این کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس در موضوعات مختلف میانجی گر خوبی است، می توان مورد توجه قرار داد.

تحلیلگران عمانی درباره سفر بشار اسد به مسقط اعلام کردند: قطع ارتباط با سوریه به نفع منطقه نیست و اعراب می بایست هر نوع مشکل در روابط با دمشق را اصلاح کنند.

آنان سفر اسد به عمان را نشانه تلاش مسقط جهت زمینه سازی برای آشتی عربی با دمشق و بازگشت سوریه به جهان عرب دانستند.

رئیس جمهور سوریه در دیدار با سلطان عمان تاکید کرد که عمان همواره سیاست متوازن و اعتبار خود را حفظ کرده است و منطقه اکنون بیشتر به نقش عمان برای تقویت روابط میان کشورهای عربی بر اساس احترام متقابل و عدم دخالت در امور کشورهای دیگر نیاز دارد.

چراغ سبز عربستان

«فیصل بن فرحان»، وزیر امور خارجه عربستان در سخنانی در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ گفت که اجماعی در حال شکل گیری است که تاکید می کند، انزوای سوریه سودی ندارد و گفتگو با دمشق در یک مقطع مورد نظر است.

این اعلام موضع وزیر امور خارجه عربستان، می تواند نشانه‌ای از تغییر موضع این کشور نسبت به نظام سوریه باشد.

بی میلی قطر و کویت

اما قطر و کویت همچنان بر موضع خود نسبت به مخالفت با عادی سازی روابط با سوریه و اسد اصرار دارند.

«تمیم بن حمد آل ثانی»، امیر قطر بارها تاکید کرده است که اخراج سوریه از اتحادیه عرب به دلیل موجهی بوده که هنوز هم وجود دارد.

با وجود این موضع گیری پرواضح است که قطر منتظر چراغ سبز اردوغان است تا بتواند پشت سرش وارد سوریه شود.

سالم عبدالله الصباح، وزیر امور خارجه کویت نیز گفت که کشورش برخلاف کشورهای همسایه که به شدت برای ارتباط با بشار اسد تلاش می‌کنند، برنامه‌ای برای عادی سازی روابط با حکومت سوریه و رئیس جمهوری آن ندارد.

نقش عراق چیست؟

کشورهای عربی گام تازه‌ای در پایان دادن به قطعی روابط با سوریه و آغاز مرحله جدید در روابط با این کشور برداشتند که عراق نقش پررنگی در آن داشت.

روز یکشنبه هیئتی پارلمانی از اتحادیه بین‌المجالس عربی پس از تصویب بیانیه اختتامیه نشست دوره‌ای این اتحادیه در بغداد عازم دمشق شد و با «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه، دیدار کرد.

این سفر برای ابراز هم‌بستگی با سوریه در حادثه زمین‌لرزه در این کشور اعلام شد و ریاست هیئت عربی را عراق به عنوان رئیس دوره‌ای اتحادیه بین‌المجالس عربی برعهده داشت.

«بشار اسد»، رئیس جمهور سوریه گفت که سفر هیئت اتحادیه بین المجالس عرب نشان دهنده ایستادگی برادران عرب در کنار مردم سوریه پس از فاجعه زلزله و جنگ با تروریسم است.

تلاش عراق برای بازگشت سوریه به آغوش کشورهای عربی و شکستن انزوای دمشق با تحرکات مشابهی از جانب امارات همراه است که اخیرا وزیر امور خارجه‌اش را به دمشق ارسال کرده بود. وی در این سفر تأکید کرده بود که طبیعی است که سوریه به عمق عربی خود بازگردد.

«ایاد العنبر»، تحلیلگر سیاسی عراقی، در این باره تأکید کرد کشورهای تأثیرگذار عربی مسائل جاری در جهان را بر اساس منافع خود ارزیابی می‌کنند به خصوص که بسیاری از خیزش‌های عربی در تحقق اهدافشان و تغییر نظام‌های حکومت ناکام ماندند.

به گفته العنبر، کشورهای عربی و شورای همکاری خلیج فارس به روشنی سیاست تعامل و همکاری با دیگر کشورها را پیش گرفته‌اند به خصوص که تجربه آنها نشان داده که کنار کشیدن از یک کشور به معنای افزایش نفوذ رقبای منطقه‌ای است ضمن اینکه دیگر این کشورها سیاست قطع روابط را قبول ندارند و بدین ترتیب باید گفت که بازگشت سوریه به دامن کشورهای عربی قطعی خواهد بود.

وی افزود که سفر هیئت پارلمانی عربی به ریاست عراق می‌تواند راه را برای سفرهای دیپلماتیک مشابه باز کند و این بی تردید به ملت سوریه کمک خواهد کرد و مانع از تکرار اشتباهات گذشته در تمرکز بر حکومت ها و نادیده گرفتن ملت‌ها خواهد بود.

به گفته العنبر عراق می‌تواند نقش مؤثری میان سوریه و کشورهای عربی بر عهده بگیرد و باید با برداشتن گام‌های عملی در این باره همه کشورهای عربی را به ضرورت کنار گذاشتن اختلافات سابق با سوریه متقاعد کند.

از سوی دیگر، «نبیل جبار» کارشناس اقتصادی عراقی، تأکید می‌کند که تحریم‌های بین‌المللی علیه سوریه اصلی‌ترین مانع پیش روی کشورهای عربی است هرچند آنان می‌توانند با تقویت روابطشان با دمشق کاهش این فشارها در عرصه اقتصادی را موجب شوند.

نبیل جبار تأکید می‌کند که لاذقیه می‌تواند کانال اصلی بازگشت اقتصادی سوریه شود بدین ترتیب که به گذرگاه صادرات سوخت کشورهای عربی به اروپا تبدیل شود.

سنگ اندازی اروپا و آمریکا در مسیر عادی سازی روابط با دمشق

این همه در حالی است که در ماه مارس گذشته، آمریکا، انگلستان، فرانسه، آلمان و ایتالیا با انتشار بیانیه‌ای مشترک تأکید کردند که از تلاش‌ها برای عادی‌سازی روابط با سوریه حمایت نمی‌کنند.

همچنین ایالات متحده سفر بشار اسد به امارات را «موجب سرخوردگی و ناامیدی» خوانده و تأکید کرده بود که دعوت از اسد تلاشی برای مشروع جلوه دادن وی است.

آمریکا در آن زمان تأکید کرده بود که تحریم‌ها علیه سوریه را برنخواهد داشت و از بازسازی این کشور هیچ حمایتی نخواهد کرد مگر آنکه دولت سوریه به راه حل سیاسی بر اساس قطع‌نامه‌ سازمان ملل رضایت دهد.

مصر هم از قافله عقب نماند

قاهره هم از قافله عقب نمانده و سامح شکری وزیر خارجه خود را روانه دمشق کرد که این نخستین سفر یک مقام ارشد مصری از زمان آغاز بحران سوریه در سال 2011 محسوب می شود.

سامح شکری در دیدار بشار اسد سلام السیسی و افتخار او به روابط تاریخی بین سوریه و مصر و اهتمام قاهره به تقویت این روابط و گسترش همکاری مشترک بین دو کشور را ابلاغ کرد.

وزیر امور خارجه مصر نیز روابط سوریه و مصر را رکن اساسی حمایت از کشورهای عربی دانست و تاکید کرد که مصر همواره با هرآنچه بتواند به سوریه کمک کند، موافق است و به سوی هر آنچه در خدمت به منافع ملت برادر سوریه باشد گام برمی دارد.

سامح شکری به پیوندهای بین ملت سوریه و مصر اشاره کرد و گفت که سوری ‌ای مقیم مصر، توانایی زیادی در سازگار شدن با جامعه مصر نشان دادند و موفقیت گسترده ای در اقداماتشان در زمینه های مختلف به دست آوردند.

هر احتمالی در حوزه دیپلماتیک مطرح است

«احمد ابوزید» سخنگوی وزارت خارجه مصر در گفتگوی تلویزیونی درباره احتمال سفر بشار اسد به قاهره، تأکید کرد که در سفر «سامح شکری» وزیر خارجه مصر به دمشق و دیدار وی با «بشار اسد» موضوع سفر رئیس جمهور سوریه به قاهره مطرح نشده اما «بی تردید در حوزه دیپلماتیک هر احتمالی مطرح است».

وی گفت که در دیدار وزیر خارجه مصر با رئیس جمهور سوریه روابط تاریخی دو کشور بررسی شد و شکری به صراحت مواضع مصر درباره تحولات سوریه از آغاز بحران در این کشور را توضیح داد و تأکید کرد که مصر مدافع سوریه و وحدت آن و مدافع ملت سوریه در برابر چالش‌ها و تروریسم است.

آنچه در پایان می‌توان گفت این است که پس از گذشت یک دهه از بحران سوریه، تحولات عظیمی در روابط میان کشور‌های عربی منطقه با این کشور ایجاد شده، و سوریه بعنوان یکی از مهره‌های مهم اتحادیه عرب، درحال به رسمیت شناخته شدن است.

درباره دلایل روی آوردن کشورهای عربی به سوریه نخستین دلیل، این برآورد از جانب سیاستمداران کشور‌های عربی است که بشار اسد در رأس نظام سوریه، باقی خواهد ماند. کشور‌ها به این درک رسیدند که زمان آن رسیده تا با طرف پیروز بحران وارد روابط نزدیک شوند.

در مرحله‌ی بعد، می‌توان اهمیت تجارت را یکی از دلایل بازسازی روابط دانست، کشوری چون امارات، سوریه را مقصدی برای سرمایه‌گذاری می‌بیند، مصر بعنوان مسیر ترانزیت برای انتقال انرژی به سوریه می‌نگرد و کشوری مانند ترکیه با وجود اختلافات عمیق سیاسی با دمشق، آگاه است که تداوم اختلاف با این کشور به معنای از دست رفتن یکی از بزرگ‌ترین بازار‌های صادراتی این کشور خواهد بود.

از طرفی، پس از به قدرت رسیدن جو بایدن در ایالات متحده آمریکا، کشور‌های منطقه به این نتیجه رسیدند که سوریه اولویت آمریکا نیست و ایالات متحده می‌توانند مانند تجربه‌ی خروج از افغانستان، سوریه را نیز ر‌ها کند، لذا تصمیم گرفتند سیاست خارجی خود در رابطه با سوریه را مستقل از مواضع آمریکا دنبال کنند.

در سوی دیگر ماجرا، سوریه به ویژه برای جذب سرمایه‌های خارجی در جهت بازسازی کشور، نیاز اساسی به برقراری روابط با کشور‌های منطقه دارد. روسیه نیز بعنوان یکی از نقش‌آفرینان اصلی در سوریه، کشور‌های عرب منطقه را به سرمایه‌گذاری در سوریه تشویق می‌کند.

لذا به نظر می‌رسد گسترش روابط کشور‌های منطقه با دمشق، یک بازی با حاصل جمع مثبت برای همه‌ی طرفین خواهد بود، چنین امری هم باعث موازنه‌سازی مثبت در منطقه خواهد شد، هم اتحاد کشور‌های عربی را احیا خواهد کرد و هم بخش عظیمی از مبادلات اقتصادی منطقه را بازخواهد گرداند.

انتهای پیام/