روند جدید ارزیابی‌ شرکت‌های دانش بنیان در ۱۴۰۲ چگونه است؟

ایمان اعیانی؛ مدیرکل ارزیابی شرکت‌های دانش‌ بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم درباره جزئیات تغییر و تحولات در حوزه ارزیابی شرکت‌های دانش‌ بنیان اظهار کرد: ما در گذشته با توجه به سطح فناوری و تسلط شرکت‌ها بر دانش فنی، شرکت‌ها را به سه دسته نوع 1، نوع 2 و نوع 3 تقسیم می‌کردیم که شرکت‌هایی که سطح تسلط بیشتری را داشتند از حمایت‌های بیشتری ازجمله معافیت مالیاتی برخوردار می‌شدند.

اعیانی گفت: به‌نظر می‌رسد بعد از گذشت 10 سال از اجرای قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌ بنیان، بایستی تغییراتی اساسی در ارزیابی و حمایت از شرکت‌های دانش‌ بنیان داشته باشیم که با توجه به این موضوع بر روی مدل‌های جدیدی تمرکز کرده و در حال تدوین آنها هستیم تا ان‌شاءالله در سه ماه آینده آنها را اجرایی کنیم.

وی تأکید کرد: مهم‌ترین مسئله در شرکت‌های دانش‌ بنیان این است که بتوانیم رشد خوبی برای آنها رقم زده و در یک مسیر رشدی، شرکت‌ها را توسعه بدهیم، در واقع زمانی که شرکتی به معاونت علمی مراجعه کرده و دانش‌ بنیان شناخته می‌شود این برنامه رشد را برای آن شرکت تدوین کرده و با حمایت‌ها و ابزارهایی که از طریق قانون جهش تولید دانش‌ بنیان ارائه شده و همچنین حمایت‌های معاونت علمی از شرکت‌های دانش‌ بنیان، این شرکت‌ها در مسیر رشد قرار گیرند.

مدیرکل ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌ بنیان معاونت علمی تصریح کرد: در گذشته شاید توجه به رشد و توسعه شرکت‌ها کمتر بود و حمایت‌ها از هماهنگی و یکپارچگی کمتری برخوردار بوده است و شرکت‌ها به صورت جسته و گریخته از این حمایت‌ها برخوردار می‌شدند.

وی با اشاره به مدل جدید ارزیابی شرکت‌های دانش‌ بنیان در سال 1402 گفت: در مدل جدید تلاش داریم مبتنی بر برنامه رشد هر شرکت، ارزیابی‌های فناورانه و اقتصادی را داشته باشیم و با یک سازوکار امتیازبندی، امتیازهای فناوران اقتصادی را در نظر گرفته و ازهمه جهات شرکت‌ها را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم.

70 درصد شرکت‌های شناسایی‌شده توسط معاونت علمی زیر 5 میلیارد تومان فروش دارند

اعیانی تصریح کرد: در حال حاضر بیشتر از 70 درصد شرکت‌های شناسایی شده توسط معاونت علمی، زیر 5 میلیارد تومان فروش دارند و طبیعی است حمایت‌هایی که برای شرکت‌های کوچک و‌ نوپا لازم است به‌کار گرفته شود با حمایت‌های درنظر گرفته شده برای شرکت‌های بزرگ، بسیار متفاوت خواهد بود.

در روند جدید ارزیابی‌ها، شرکت‌ها به سه دسته شرکت‌های نوپا، شرکت‌های فناور و شرکت‌های نوآور تقسیم می‌شود

مدیرکل ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌ بنیان معاونت علمی گفت: در دسته‌بندی‌‌های جدید، شرکت‌ها را به سه دسته تقسیم‌بندی کرده که شرکت‌های نوپا، شرکت‌های فناور و شرکت‌های نوآور خواهند بود. شرکت‌های نوپا، شرکت‌هایی هستند که هنوز به بلوغ اقتصادی نرسیده‌ و فروش قابل توجهی ندارند و در مراحل اولیه رشد خود هستند. معمولاً سن این شرکت‌ها کم و در حال توسعه فناوری هستند. برای این شرکت‌ها، حمایت‌های خاصی را در نظر گرفته‌ایم و با استفاده از سایر ذینفعان اکوسیستم فناوری و نوآوری مانند ستادهای توسعه فناوری، پارک‌های علم و فناوری و سایر نهادهای حامی و پشتیبان دانش‌ بنیان‌ها، برنامه‌های رشد را برای این شرکت‌های نوپا خواهیم داشت و با ابزارهای حمایتی خود و نهادهای پشتیبان، فرایند رشد شرکت‌ها را تسریع می‌کنیم.

وی ادامه داد: دسته دوم، شرکت‌های فناور و شرکت‌هایی هستند که به بلوغ اقتصادی رسیده و دارای محصولی هستند که قادر به فروش آن بوده و جایگاه خود را در بازار تثبیت کرده‌اند. این شرکت‌ها حداقل‌هایی را از لحاظ سطح فناوری خواهند داشت و در حوزه فناوری، دانش فنی خوبی را نیز دارند و در حوزه‌های با فناوری بالا و متوسط در حال فعالیت هستند.

اعیانی گفت: همانطور که موضوع توسعه فناوری برای این شرکت‌ها اهمیت خواهد داشت، موضوعات اقتصادی را نیز به صورت خاص و ویژه پیگیری کرده و تلاش داریم از بین این شرکت‌های فناور، شرکت‌هایی که به‌عنوان ابرشرکت‌ها یا شرکت‌های دانش‌ بنیان شناخته می‌شوند را ایجاد و توسعه دهیم تا این شرکت‌های بزرگ، لوکوموتیو سایر شرکت‌های نوپا شده و بتوانند آنها را در زنجیره ارزش خود جای بدهند.

وی درباره نحوه ارزیابی دسته سوم شرکت‌های دانش‌ بنیان (شرکت‌های نوآور) گفت: این دسته شرکت‌های دانش‌ بنیان از جمله مواردی است که تا به امروز توجهی به آن نشده بود و در مدل‌های ارزیابی قبلی نیز به آنها توجهی نشده بود. این شرکت‌های نوآور، شرکت‌های صنعتی و بزرگی هستند که اشتهار به نوآوری دارند که این نوآوری، ممکن است نوآوری فناورانه یا نوآوری‌های غیرفناورانه‌ای باشد که منجر به افزایش فروش شرکت‌ها و رشد بازار آنها به صورت قابل توجهی شده باشد.

مدیرکل ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌ بنیان معاونت علمی گفت: تعداد شرکت‌های نوآور طبیعتاً کم خواهد بود و خود این شرکت‌ها می‌توانند بازار خوبی برای شرکت‌های فناور ‌‌ونوپا باشند و همکاری بین این شرکت‌های نوآور و شرکت‌های نوپا و فناور می‌تواند منجر به رفع نیازهای این شرکت‌های بزرگ شود و از طرفی فروش و بازار شرکت‌های کوچکتر را به همراه داشته باشد.

وی گفت: باتوجه به این تغییرات و‌ هم‌افزایی بین نهادهای مختلف اکوسیستم فناوری مثل ستادهای توسعه فناوری، ستادهای بخشی، پارک‌های علم و فناوری، شتاب‌دهنده‌ها، مراکز رشد و سایر نهادهای حامی و پشتیبان شرکت‌های فناور و دانش‌ بنیان، تلاش خواهیم کرد شرکت‌های بیشتری را وارد فرایند دانش‌ بنیانی کنیم.

رویکرد جدید معاونت علمی، حضور شرکت‌های بزرگ و نقش‌آفرینی آنها در موضوع صادرات است

اعیانی تأکید کرد: ما امیدوار هستیم که بتوانیم افزایش کمی و کیفی شرکت‌های دانش‌ بنیان را به صورت توأم در سال 1402 داشته باشیم. در مدل جدید ارزیابی‌ها به دنبال آن هستیم تا رشدی را که برای شرکت‌ها متصور هستیم را مدون‌ کرده و شرکت‌ها را به سمت افزایش بازار ‌‌و فروش در حوزه‌های فناوری سوق بدهیم تا شاهد حضور شرکت‌های بزرگی باشیم که هم فروش خوبی را در داخل کشور داشته و هم در بازارهای بین‌المللی نقش‌آفرینی کرده و صادرات خوبی داشته باشند.

وی گفت: باتوجه به تغییراتی که در فرایندهای ارزیابی شرکت‌های دانش‌ بنیان خواهیم داشت، قطعاً شرکت‌های جدیدی و بیشتری وارد فرایندهای ارزیابی خواهند شد و با کمک نهادهای حامی زیست‌بوم کارآفرینی و نوآوری کمک خواهیم کرد تا آنها سریع‌تر به حداقل‌های شرکت‌های دانش‌ بنیان و فناور برسند. از طرفی با رشد شرکت‌های فناور و برنامه‌هایی که برای رشد اقتصادی آنها در نظر گرفته شده است تا شرکت‌های دانش‌ بنیان بزرگی داشته و تعداد آنها را افزایش دهیم، قطعاً اقتصاد دانش‌ بنیان، رشد بیشتری پیدا خواهد کرد.

اعیانی گفت: با ورود شرکت‌های نوآور که شرکت‌های بزرگ صنعتی هستند طبیعتاً بازارهای خوبی برای شرکت‌های نوپا و فناور شکل می‌گیرد و این شرکت‌ها با توجه به اینکه پیشران‌های صنعتی در حوزه‌های مختلف هستند باعث می‌شود که صنایع بزرگ رنگ‌و‌بوی بیشتری از دانش‌ بنیان‌ها به خود بگیرد.

کاهش زمان ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان از 110 روز به 50 روز در سال 1401

وی در پایان با اشاره به شعار سال 1401 و مسئله دوبرابر شدن شرکت‌های دانش‌ بنیان گفت: در سال گذشته درخواست‌های دریافت تأییدیه دانش‌ بنیان نزدیک به دو برابر افزایش پیدا کرد. به همین نسبت در معاونت علمی و فناوری ظرفیت ارزیابی شرکت‌های متقاضی رشد پیدا کرد. در نتیجه شرکت‌های جدیدی هم که به عنوان دانش‌ بنیان تأیید شدند نیز بیش از 2 برابر افزایش یافت. این در حالی است که با بهینه‌سازی‌هایی که در فرآیند‌ها انجام شد توانستیم زمان ارزیابی را از متوسط 110 روز در سال 1400 به متوسط 50 روز در سال 1401 برسانیم.

با این وجود اما به صورت تجمیعی تعداد شرکت‌های دانش‌ بنیان حدود 30 درصد افزایش یافت که این مسئله را هم می‌توان به دو عامل کیفیت پایین شرکت‌های متقاضی و کم بودن میزان تقاضا مرتبط دانست. 

گفت‌وگو از: علی‌اصغر اصولی

انتهای پیام/