تنش در تنگه تایوان؛ منازعات جهانی به کدام سو پیش می‌روند؟

گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم- رزمایش چین در نزدیکی تایوان آخرین روز خود را سپری می‌کند. وزارت دفاع تایوان روز دوشنبه 10 آوریل از شناسایی  11 کشتی جنگی و 59 هواپیمای چینی در نزدیکی این جزیره خبر داد. 

پیش‌تر در روز یکشنبه وزارت دفاع تایوان از شناسایی 9 فروند کشتی جنگی و 58 فروند جنگنده متعلق به ارتش چین در اطراف این جزیره و روز شنبه هم از شناسایی 9 فروند کشتی جنگی و 71 جنگنده متعلق به ارتش چین خبر داده بود.

پکن از رزمایش 3 روزه ارتش این کشور در اطراف تایوان به عنوان «هشدار جدی» به تایپه یاد کرده است. دولت چین دوشنبه در سومین روز رزمایش در تنگه تایوان، صلح در این تنگه را با استقلال تایوان «ناسازگار» دانست.

وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجه چین روز دوشنبه گفت: «استقلال تایوان و صلح و ثبات تنگه تایوان دو امر ناسازگار است. اگر به دنبال صلح و ثبات در تنگه تایوان هستیم باید قاطعانه با هرگونه اقدام جدایی طلبانه در جهت استقلال تایوان مقابله کنیم.»

پس از اعلام حضور ناو هواپیمابر «شاندونگ» چین در مانور نظامی این کشور در نزدیکی تایوان، ایالات متحده اعلام کرد که ناو شکن «یو‌اس‌اس میلیوس» این کشور در دریای چین در حال انجام «عملیات آزادی ناوبری» است. چین حضور این ناوشکن در دریای چین جنوبی را «تهاجم» خواند و آن را محکوم کرد.

 تیان جولی، سخنگوی فرماندهی ستاد مشترک ارتش جنوبی چین گفت: «ناو شکن یو‌اس‌اس میلیوس که قادر به پرتاب موشک هدایت‌شونده است، بدون مجوز چین وارد آب‌های مجاور صخره میجی در جزایر نانشای این کشور شده است. نیروی هوایی چین این کشتی را تعقیب و بر حرکاتش نظارت می‌کند.»

برخی از رسانه‌های خبری اعلام کرده‌اند که چین با این رزمایش قصد دارد طرح محاصره تایوان را به اجرا بگذارد تا روزی این جزیره را «تصرف» کند.

نظم جدید جهانی

هر چند که هنوز مشخص نیست که آیا چین به زودی قصد انجام اقدامی جدی برای تصرف تایوان دارد یا خیر اما تحولات این چند روز را می‌توان بخشی از سلسله رویدادهایی دانست که از تغییر نظم جهانی و برخاستن نظمی جدید از خاکستر هژمونی آمریکا خبر می‌دهند.

درباره تایوان تنها امید آمریکایی‌ها این بود که شکست روسیه در اوکراین، چین را از اقدام برای تصرف اوکراین منصرف کند.برخی از کارشناسان اعتقاد دارند، ناکامی امریکا و غرب در مقابل حفظ امنیت اوکراین، باعث شده تا پکن، جرات بیشتری برای حمله نظامی به تایوان داشته باشد. در سال های گذشته ایالات متحده سه بار در جنگ‌های بین تنگه تایوان مداخله کرده، و حتی یک بار گروه جنگی ناو هواپیمابر خود را از تنگه تایوان عبور داده است.

چین بارها هشدار داده که هیچ‌گونه رفتار «جدایی‌طلبانه» از سوی تایوان را نمی‌پذیرد و در صورت لزوم آماده است این جزیره را با زور تصرف کند.

با وجود اینکه آمریکا بانی اصلی جنگ اوکراین بوده و اروپا را در منجلاب انداخت، اما با این ‌حال این جنگ به هیچ عنوان نتوانست خواسته اصلی آمریکا درخصوص ممانعت از شکل‌گیری نظم جدید جهانی را محقق کند.

روزنامه نیویورک‌تایمز چند روز پیش نوشت که چین تحولات جنگ اوکراین را به طور کامل رصد کرده و از تجارب روسیه برای جنگ احتمالی با آمریکا در تایوان استفاده می‌کند.

مسئله قابل توجه دیگر در این زمینه موضع‌گیری «امانوئل ماکرون»، رئیس‌جمهور فرانسه بعد از سفر به پکن است. او در این سفر در اظهاراتی عجیب از آمریکا انتقاد کرد و نشان داد که اروپا به دنبال جدا کردن حساب خود از متحد قدیمی خود است.

رئیس‌جمهور فرانسه بعد از بازگشت از چین گفت: ««اروپا باید در برابر فشار برای تبدیل شدن به دنباله‌روهای آمریکا مقاومت کند، وابستگی خود به ایالات متحده را کاهش دهد و از کشیده‌شدن به رویارویی چین و آمریکا بر سر تایوان اجتناب کند.»

ماکرون اضافه کرد: «ما باید استقلال راهبردی اروپا را حفظ کنیم. خطر بزرگ این است که وسط بحران‌هایی گیر بیفتیم که بحران‌ ما نیست. اروپایی‌ها نمی‌توانند بحران در اوکراین را حل کنند، چطور ما می‌توانیم درباره تایوان بگوییم، مراقب باشید، اگر اشتباهی انجام دهید ما آنجا خواهیم بود؟ اگر تنش‌ها بین آمریکا و چین داغ شود، ما زمان و منابع لازم برای تأمین مالی خود را نخواهیم داشت. اروپا باید روی تقویت صنایع دفاعی خود متمرکز شود و وابستگی به فراسرزمینی بودن دلار آمریکا را کاهش دهد».

آمریکا و تنش‌ها بر سر تایوان

تنش‌های اخیر بعد از حضور رئیس جمهوری تایوان در آمریکا و دیدار با گروهی از اعضای دو حزب کنگره ایالات متحده روی داد.  تسای اینگ-ون، رئیس جمهوری تایوان روز جمعه هنگام بازگشت از سفر به آمریکای مرکزی و ایالات متحده گفت که تایوان تسلیم فشار چین نخواهد شد و از روابط خود با جهان دست نخواهد کشید.

این البته نخستین تعامل میان مقام‌های تایوان و آمریکا نیست. آگوست سال گذشته سفر نانسی پلوسی، رئیس‌ وتقت مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان جنجال‌برانگیز شده بود. بعد از ان چندین بار مقام‌های کنگره آمریکا به تایوان سفر کردند.

دلیل سفر مقامات آمریکا این است که آنها به دنبال تقویت گروه‌های همسو با خود در تایوان و همبستگی با آنها هستند و با شعار و ادعای دموکراسی از گروه‌های مخالف چین حمایت می کند. در واقع آمریکا می‌خواهد به چین این پیام را برساند که اگر پکن تلاش کند تایوان را تصرف کند، آمریکا نیز وارد عمل خواهد شد و تصرف تایوان از سوی چین با عواقب گسترده ای همراه خواهد بود. مقامات آمریکایی همچنین با سفر خود به تایوان می خواهند این پیام را برسانند که نیازی به اجازه چین ندارند و حتی بدون مجوز چین وارد تایوان می شوند. برای واشنگتن مهم است که به چین این پیام‌ها را بدهد و این موضوع نیز با خشم مقامات پکن رو‌به‌رو شده است.

سیاست آمریکا درباره تایوان از سیاست «ابهام استراتژیک» پیروی می‌کند. این بدان معناست که ایالات متحده از تایوان حمایت می کند و احتمالا در صورت حمله چین، آمریکا نیز از تایوان دفاع خواهد کرد. آنچه مشخص نیست این است که تایوان در شرایط جنگ احتمالی چه کار انجام خواهد داد و ماهیت دقیق حمایت نظامی و دفاعی آمریکا از تایوان در برابر چین چگونه خواهد بود؟ 

این وضعیت مبهم و نامعلوم آمریکا در برابر وضعیت تایوان باعث شده تا چین نیز همواره در برابر عملکرد آمریکا درباره تایوان در مرحله حدس و گمان باقی بماند و در عمل پکن برای ارزیابی واکنش قطعی و مشخص آمریکا دچار نوعی ابهام و وضعیت نامشخص باشد، زیرا چین هرگز نمی‌تواند مطمئن شود که جدیت آمریکا برای دفاع از تایوان تا چه حد خواهد بود.

 سیاست ابهام استراتژیک آمریکا نسبت به تایوان باعث تشکیل بلوک‌های نظامی متخاصم نخواهد شد، اما این سیاست به طور غیرمستقیم باعث افزایش نظامی‌گری در منطقه می‌شود، زیرا با توجه به ابهام در نوع واکنش و پاسخ آمریکا در برابر حمله چین به تایوان، چینی‌ها همواره باید قبل از هرگونه اقدام نظامی آمریکا، نیرو و تجهیزات کافی را در اختیار داشته باشند که در صورت لزوم پیش از واکنش نظامی آمریکا بتوانند این جزیره را به طور کامل کنترل و محاصره کنند. لذا سیاست ابهام استراتژیک آمریکا دربرابر تایوان بی تردید به افزایش نظامی‌گری در منطقه منجر خواهد شد و چین را به سمت تقویت توان نظامی خود سوق خواهد داد.

انتهای پیام/