بازخوانی شاخص جهانی تروریسم در ۲۰۲۳|۴- تشدید بحران تروریسم در آفریقا

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، تحولات مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی از سال گذشته تاکنون از جمله جنگ اوکراین، موجب شده تا پدیده خطرناک «تروریسم» و فعالیت گروه‌های تروریستی در سراسر جهان تا حد زیادی مورد غفلت واقع شود و تروریست‌ها فضای جدیدی برای مانور داشته باشد. اطلاعات نشان می‌دهد که گروه‌های تروریستی اخیرا تحرکات خود را در مناطق آفریقایی به شکل قابل توجهی شدت بخشیده‌اند و اخبار زیادی درباره جنایت‌های تروریستی در کشورهای این قاره منتشر می‌شود.

اما این بدان معنا نیست که گروه‌های تکفیری و تروریستی به طور کامل در آفریقا ساکن شده‌اند و می‌توان سایر مناطق جهان را از این حیث امن دانست. در همین راستا سعی داریم در مقاله‌ای شامل چند فصل به بررسی چشم‌انداز تروریسم در سال 2023 با توجه به تحرکات تروریستی در سال 2022 بپردازیم. این مقاله خلاصه‌ای جامع از روند فعالیت گروه‌های تروریستی در مناطق مختلف جهان، چگونگی تغییر روش و تاکتیک تروریست‌ها، تاثیر شرایط اقتصادی و اجتماعی بر فعالیت گروه‌های تروریستی، محرک‌های ژئوپلیتیکی و ایدئولوژیکی، استراتژی‌هایی که تروریست‌ها اتخاذ می‌کنند و ... را ارئه می دهد.

در این مقاله همچنین آمار حملات تروریستی و جان باختگان ناشی از آنها را در سال 2022 در 163 کشور جهان مورد بررسی قرار می‌دهیم و در ارائه این آمار از اطلاعات پایگاه «ردیاب تروریسم» استفاده‌ کرده‌ایم.

در فصل چهارم این مقاله به بررسی عوامل تشدید تحرکات تروریستی در قاره آفریقا پرداخته و کشورهایی که در این قاره بیشترین آسیب را از حملات تروریستی دریافت کرده‌اند، معرفی می‌کنیم.

بورکینافاسو

بورکینافاسو در لیست 10 کشوری که بیشترین آسیب را از تروریسم در سال 2022 دریافت کردند، در جایگاه دوم قرار دارد و تعداد حملات تروریستی در این سال نسبت به سال 2021 از 224 حمله به 310 حمله رسید. همچنین تعداد جان باختگان ناشی از حملات تروریستی در سال 2022 حدود 50 درصد افزایش داشت و 1135 تن در این حملات کشته شدند که بیش از نیمی از آنها غیرنظامی بودند.

-تشدید فعالیت‌های تروریستی در امتداد مثلث مرزی: مناطق نزدیک به مرزهای بورکینافاسو با نیجر، بنین و مالی بیشترین تعداد حملات تروریستی را به خود اختصاص داده است که 71 درصد از کل حملات در سال 2022 را شامل می‌شود. از 1135 کشته در حملات تروریستی در بورکینافاسو در سال 2022، 448 نفر متعلق به منطقه ساحل هستند. غیرنظامیان این کشور برای چهارمین سال متوالی بزرگترین قربانیان حملات تروریستی بودند؛ جایی که 624 غیرنظامی در این حملات در سال 2022 کشته شدند.

-افزایش تحرکات القاعده: گروه نصرة الإسلام والمسلمین وابسته به القاعده برجسته‌ترین گروه تروریستی در بورکینافاسو است که حملات آن در سال 2022 در این کشور نسبت به سال 2021 دو برابر شد. اما تعداد قربانیان ناشی از این حملات در مقایسه با سال گذشته کمتر بود. 88 در صد از حملات تروریستی در بورکینافاسو توسط تروریست‌های نصرة الإسلام  انجام شد. با وجود اینکه بورکینافاسو به همکاری با سایر کشورهای منطقه ساحل برای مبارزه با تروریسم ادامه داد اما نتوانست خطر گروه‌های تروریستی را کاهش دهد.

این وضعیت بیشتر ناشی از بی‌ثباتی سیاسی در داخل بورکینافاسو به ویژه بعد از دو کودتا در این کشور در سال 2022 بود که موجب شد مقامات آن شرایط کافی برای پرداختن به تهدید تروریسم را نداشته باشند.

سومالی

تعداد حملات تروریستی در سال 2022 در سومالی با 10 درصد کاهش نسبت به 2021 به 299 حمله رسید اما این حملات در مقایسه با سال گذشته مرگبارتر بودند و تعداد قربانیان حملات تروریستی در سومالی در سال 2022 به 755 نفر رسید که بالاترین رقم از سال 2019 است. در هر حمله تروریستی در این کشور در سال 2022 به طور میانگین 2.5 نفر کشته شدند.

-تشدید فعالیت‌های گروه تروریستی الشباب: گروه تروریستی الشباب در سومالی در سال 2022 همچنان مسئول مرگبارترین حملات تروریستی بود و 97 درصد از قربانیان ناشی از تحرکات تروریستی در این کشور مربوط به عملیات‌های الشباب بود و 733 تن در این حملات کشته شدند. تروریست‌های الشباب در سال 2022 عمدتا غیرنظامیان و مقامات دولتی و نظامیان را هدف قرار دادند. 38 درصد از تلفات ناشی از حملات تروریستی الشباب در سومالی مربوط به نظامیان، 30 درصد مقامات دولتی و 14 درصد غیرنظامیان بود.

حملات الشباب در سومالی در سال 2022 مرگبارترین حملات از سال 2017 تاکنون بود و به طور میانگین در هر حمله 2.5 نفر کشته شدند. بزرگترین حمله تروریستی در سال 2022 در سومالی با انفجار 2 خودروی بمب‌گذاری شده در مقابل ساختمان وزارت آموزش و پرورش در موگادیشو بود که دست کم 120 نفر بر اثر این حملات کشته شدند.

-تلاش‌های سومالی برای شکست تروریست‌های الشباب: بعد از یک روند طولانی انتخابات در سومالی، «حسن شیخ محمود» در مه 2022 به عنوان رئیس جمهور سومالی انتخاب شد و اقدام به تغییر استراتژی مبارزه با تروریسم کرد و باید دید که این استراتژی چه تاثیری در روند مبارزه با تروریسم در سومالی خواهد داشت.

مالی

مالی در سال 2022 بیشترین تعداد تلفات جانی ناشی از حملات تروریستی را در یک دهه گذشته ثبت کرد. درحالی که تعداد حملات در این سال نسبت به 2021 حدود 20 درصد کاهش داشت اما این حملات مرگبارتر بودند و شمار قربانیان ناشی از آن 50 درصد افزایش یافت. بیش از 64 درصد قربانیان تروریسم در مالی در سال 2022 غیرنظامیان بودند. مرگبارترین حمله تروریستی در این کشور یک حمله مسلحانه به روستاهای منطقه موپتی بود که در جریان آن 110 غیرنظامی کشته شدند.

-تشدید جنایت‌های تروریستی در مثلث مرزی مالی: مثلث مرزی مالی در مرزهای نیجر و بورکینافاسو همچنان برجسته‌ترین منطقه‌ای است که بیشترین آسیب را از حملات تروریستی متحمل شد و بیش از 60 درصد تحرکات تروریستی در مالی در سال 2022 متعلق به این منطقه بوده است و 494 مورد تلفات جانی در اثر حملات تروریستی در منطقه مذکور به ثبت رسید.

تشدید تحرکات داعش: با وجود اینکه گروه نصرة الإسلام والمسلمین بیشترین فعالیت را در کشورهای آفریقایی در سال 2022 داشت اما آمار نشان می‌دهد که تعداد تلفات حملات تروریستی داعش در مالی دو برابر گروه نصرة الإسلام بوده است. داعش در سال 2022 در مالی مجموعا 19 حمله تروریستی انجام داد که در اثر آن 243 تن کشته شدند و بیش از نیمی از آنها غیرنظامی بودند. حملات مسلحانه با سلاح گرم تاکتیک اصلی تروریست‌های داعش برای انجام حملات تروریستی در مالی بود.

عوامل بی‌ثباتی در مالی:  بعد از شکست اقدامات فرانسه برای مبارزه با تحرکات تروریستی در مالی و ادامه بی‌ثباتی سیاسی در این کشور بعد از کودتای مه 2021، اوضاع مالی متشنج‌تر از قبل شد و همچنین پیش‌بینی می‌شود که در صورت عقب‌نشینی نیروهای روسیه از مالی به دلیل جنگ اوکراین، روند مبارزه با تروریسم در مالی به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و اوضاع خطرناک‌تر از قبل شود.

نیجریه

تحرکات تروریستی در نیجریه طی سال 2022 با کاهش 23 درصد نسبت به سال 2021 ادامه داشت. در سالی که گذشت 120 حمله تروریستی در نیجریه انجام شد که با جان باختن 385 نفر همراه بود که نیمی از آنها غیرنظامی بودند.

-ادامه تهدید داعش در غرب آفریقا: در سال 2022 شاخه داعش در غرب آفریقا همچنان مرگبارترین گروه تروریستی در نیجریه برای سومین سال متوالی بود و تعداد قربانیان حملات تروریستی در این کشور نیز روند افزایشی داشت و در 57 حمله تروریستی 211 نفر کشته شدند.

-تشدید تحرکات گروه بومی «بیافرا»: این گروه که در سال 2017 توسط دولت نیجریه به عنوان یک گروه تروریستی شناخته شد، مرگبارترین حملات خود را در سال 2022 به ثبت رساند. این گروه مسئول 40 حمله تروریستی در سال 2022 در نیجریه بود که طی آن 57 نفر کشته شدند.

-کاهش فعالیت‌های گروه تروریستی «بوکوحرام»: تعداد حملات تروریستی بوکوحرام در نیجریه در سال 2022 تقریبا 50 درصد نسبت به 2021 کاهش یافت اما تعداد تلفات انسانی این حملات کمی بیشتر بود و به 72 مورد رسید. این کمترین تعداد حملات گروه تروریستی بوکوحرام در یک دهه گذشته است. اما هم‌زمان با آن فعالیت‌های شاخه داعش در غرب آفریقا افزایش یافته و در 40 حمله‌ای که این گروه تروریستی در ایالت بورنو نیجریه انجام داد 168 نفر کشته شدند.

آمار نشان می‌دهد که بعد از مرگ «ابوبکر شیکاو» سرکرده بوکوحرام در مه 2021، هم‌زمان با کاهش نفوذ و تحرکات این گروه تروریستی، مانور و خودنمایی شاخه داعش در غرب آفریقا بیشتر شد.

تعداد حملات تروریستی در میانمار طی 2022 برای دومین سال متوالی افزایش یافت و از 714 مورد در سال 2021، به 755 مورد رسید. این بالاترین تعداد حملات تروریستی در میانمار طی دو دهه گذشته است. تعداد قربانیان این حملات نیز 27 درصد افزایش داشت و به 415 مورد رسید. شخصیت‌های سیاسی و دولتی همچنان بیشترین قربانیان عملیات‌های تروریستی در میانمار محسوب می‌شوند و 41 درصد آمار قربانیان ناشی از حملات تروریستی در سال 2022 مربوط به آنها بوده است.

منطقه یانگون همچنان کانون تروریسم در میانمار محسوب می‌شود و نزدیک به 70 درصد حملات ترویستی و بیش از نیمی از قربانیان این حملات در میانمار طی سال 2022 مربوط به این منطقه بوده است. عمده عملیات‌های تروریستی در میانمار با حملات مسلحانه و سلاح گرم انجام می‌شد.

نیجر

تحرکات تروریستی در نیجر طی سال 2022 به شکل قابل توجهی کاهش یافت و به پایین ترین سطح خود از سال 2019 رسید. طی سال 2022 نیجر 198 مورد مرگ و میر ناشی از حملات تروریستی را به ثبت رساند که در مقایسه با سال 2021 که 595 نفر قربانی تروریسم شدند، 67 درصد کاهش داشت. منطقه «تیلاپری» در مثلث مرزی مالی و بورکینافاسو یکی از مناطق ناپایدار نیجر است که بیشترین آسیب را از حملات تروریستی متحمل شده است.

-افزایش تحرکات بوکوحرام: برخلاف نیجریه، در کشور نیجر طی سال 2022 بوکوحرام به عنوان مرگبارترین گروه تروریستی از داعش پیشی گرفت و در اثر حملات آن 44 نفر کشته شدند. بوکوحرام 5 حمله تروریستی در نیجر انجام داد که در هر حمله به طور متوسط 8.8 نفر به قتل رسیدند و همه قربانیان، غیرنظامی بودند.

ادامه دارد....