چشم انداز مثبت روابط ایران و آژانس در پرتو توافقات اخیر

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، جوسازی‌‌های رسانه‌ای غرب علیه برنامه هسته‌ای ایران سال‌هاست که ادامه دارد و غربی‌ها با سیاسی کاری و اتهام‌‌زنی‌های بی اساس سعی در ایجاد خلل در برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران داشته‌اند.

با این وجود اکنون روابط ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال پیشرفت است و سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس به تهران در اسفند ماه سال 1401 در پیشرفت‌های اخیر موثر بوده است. پیشرفتی که حتی جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به آن واقف بود.

بورل بعد از گفتگوی تلفنی خود با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در 18 اردیبهشت درباره همکاری‌های ایران و آژانس نوشت: «ما همچنین در مورد همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که اخیراً شتاب بیشتری گرفته است صحبت کردیم. من تأکید کردم که ایران باید به این کار ادامه دهد.»

حل و فصل دو پرونده مورد اختلاف ایران و آژانس

در جریان گفتگوها و تعاملات میان سازمان انرژی اتمی کشورمان و آژانس بین المللی انرژی اتمی طی ماه‌های اخیر توافقات خوبی به دست آمده است. پرونده یک مکان (موسوم به آباده) از 3 مکان ادعایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حل‌وفصل شده و طبق مذاکرات فنی ایران و آژانس تعداد پرونده‌های باقی‌مانده به دو نقطه کاهش یافته است.

همچنین ادعای دیگر آژانس در خصوص ذرات 83.7 درصد در مذاکرات فنی بین ایران و آژانس به جمع‌بندی رسیده و با توضیحات فنی ایران حل‌ و فصل شده است.

ایران نیز با نصب تعدادی دوربین در تأسیسات اتمی در اصفهان موافقت کرده است و تقریباً حدود یک‌سوم از دوربین‌ها‌ی برجامی که در خرداد سال قبل خاموش شد را نصب کرد. این دوربین‌ها آفلاین بوده و هیچ اطلاعاتی به آژانس ارسال نمی‌شود.

باید به این نکته توجه داشت که بیانیه مشترک ایران و آژانس و دیدار گروسی با رئیس جمهور زمینه‌­ساز همکاری‌­های ایران و آژانس شده است.

گروسی روز جمعه 12 اسفند ماه و در پاسخ به دعوت محمد اسلامی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی به‌منظور انجام سفری دوروزه به تهران آمده بود. وی علاوه بر دیدار با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، با سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور و حسین امیرعبدللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان دیدار و گفتگو کرد.

در این نشست‌ها همکاری‌های ایران و آژانس بررسی و در خصوص چشم انداز روابط ایران و آژانس توافقاتی صورت گرفت. 

سید ابراهیم رئیسی در دیدار «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره سوابق همکاری گسترده ایران با آژانس، رفت و آمد مقامات این سازمان به کشورمان را حکایت از اراده قوی جمهوری اسلامی ایران برای همکاری سازنده با آژانس دانست.

وی با بیان این‌ که ایران بر اساس حسن نیت و وفای به عهد بالاترین سطح همکاری را با آژانس داشته است، تاکید کرد: انتظار داریم نگاه آژانس انرژی اتمی هم کاملاً حرفه‌ای بوده و قدرت‌های سیاسی که به دنبال اهداف خاص خودشان هستند، فعالیت‌های آژانس را تحت‌الشعاع قرار ندهند.

رئیسی با تشریح ضرورت‌های استفاده از دانش هسته‌ای در صنعت، کشاورزی و پزشکی برای رفاه زندگی مردم اظهار داشت: برخی کشورها و در راس آنها آمریکا و رژیم صهیونیستی در حالی مسئله هسته‌ای را بهانه‌ای برای فشار بیشتر بر مردم ایران قرار داده‌اند که این رژیم به عضویت آژانس هم در نیامده و بر اساس آیین‌نامه‌های آن عمل نمی‌کند.

رئیسی با اشاره به مذاکرات گروسی با مقامات ایرانی در سفر به تهران ابراز امیدواری کرد که آژانس براساس رفتار حرفه‌ای و منصفانه و رعایت اصل بی طرفی نسبت به بیان واقعیت فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و شفاف‌سازی پایبندی کشورمان به قوانین آژانس انرژی اتمی اقدام نماید.

رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در این دیدار با ابراز خرسندی از سفر به ایران و به ویژه دیدار با رئیس جمهوری اسلامی ایران، همکاری ایران و آژانس را دیرینه و مثبت خواند و اظهار داشت: تداوم این روند نیازمند یک همکاری مستمر و سطح بالا به منظور تقویت روابط دوجانبه است.

گروسی با تاکید بر اینکه امروز استفاده از انرژی هسته‌ای برای رفاه مردم اجتناب‌ناپذیر است، به گفتگوهای اخیر خود با مقامات ایرانی اشاره کرد و اظهار داشت: بنده و همکاران ملاقات‌های بسیار سازنده و مثبتی با مقامات ایرانی داشتیم و مطمئن هستم که زمینه‌ساز خوبی برای تعاملات آینده بوده و در نتیجه این سفر همکاری‌ها تقویت خواهد شد.

پس از آنکه گروسی به وین بازگشت بیانیه مشترک ایران و آژانس نیز منتشر شد. در این بیانیه سازمان انرژی اتمی و آژانس در خصوص موارد زیر توافق کردند:

- تعاملات بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران با روحیه همکاری و با رعایت کامل صلاحیت‌های آژانس و حقوق و تعهدات جمهوری اسلامی ایران بر اساس موافقتنامه‌های جامع پادمانی صورت خواهد پذیرفت.

- در خصوص مسائل پادمانی باقیمانده مربوط به سه مکان، ایران آمادگی خود را برای ادامه همکاری و ارائه اطلاعات و دسترسی بیشتر به‌منظور رسیدگی به مسائل پادمانی باقیمانده اعلام کرد.

- ایران به‌صورت داوطلبانه به آژانس اجازه می‌دهد چنانچه مقتضی باشد فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت بیشتر را اجرا کند.

فشارهای سیاسی بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

این دستاوردهای مثبت در حالی رقم خورده که رژیم صهیونسیتی و برخی از کشورهای غربی پیش از این با اتهام‌زنی علیه برنامه صلح آمیز هسته ایران و فشار‌های سیاسی بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دنبال تحت فشار قرار دادن ایران بودند.

آن‌ها برای رسیدن به اهداف خود مدام از طرح ادعاها و اتهامات بی‌اساس کوتاهی نکردند. پیش از این خبرگزاری بلومبرگ در خبری مدعی شده بود که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران اورانیوم با غنای 83.7 درصد را شناسایی کرده‌اند؛ موضوعی که توسط ایران تکذیب و با مذاکرات فنی حل و فصل شد.

جوسازی غربی­‌ها و صدور بیانیه‌­های انفرادی و جمعی در موضوع ذرات 83.7 درصد نشان دهنده سوء استفاده سیاسی آن‌ها از موضوعات فنی مرتبط با آژانس است. اینکه این موضوع در فرآیند مذاکرات فنی حل شده است گویای آن است که بر مبنای اصول حرفه‌­ای موضوعات بین ایران و آژانس به راحتی قابل حل خواهد بود.

غربی­‌ها باید این نکته را مورد توجه قرار داده که نباید از آژانس سوءاستفاده سیاسی کنند. کشورهای غربی با دوبار قطعنامه و پاسخ قاطع ایران باید متوجه شده باشند که تعامل، مؤثرتر از تقابل است. راه­‌اندازی غنی‌­سازی 60 درصد در فردو بلافاصله پس از قطعنامه قبلی می‌­بایست طرف­‌های غربی را متوجه کرده باشد که زبان تقابل در مقابل ایران کارساز نیست.

اینکه یکی دیگر از مکان‌­های ادعایی آژانس مورد حل و فصل قرار گرفته، نشان دهنده حرکت روبه جلو در تعاملات ایران و آژانس است. همچنین بازنصب تعدادی از دوربین‌­های جمع‌­آوری شده بعد از صدور قطعنامه در آژانس بدون دسترسی آژانس به اطلاعات، نشانه این است که تقابل و فشار درمقابل ایران بی‌­نتیجه بوده و تعامل می‌­تواند به نفع هر دوطرف باشد.

اکنون نیز دیپلماسی عزت و اقتدار توأم با خردمندی در تحولات جدید در تعاملات ایران و آژانس دیده می‌­شود. مجلس نیز با تصویب قانون اقدام راهبردی با هدف رفع تحریم‌­های ظالمانه زمینه بسیار خوبی برای اجرای این دیپلماسی فراهم کرد.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در آذر سال 1399 دو فوریت طرح اقدام راهبردی را برای لغو تحریم‌ها تصویب کردند. مجلس شورای اسلامی در چهارچوب «گام‌های کاهش تعهدات هسته‌ای» و «نامه رئیس‌جمهوری ایران به کشورهای اروپایی»، در پاسخ به روند اقدامات خصمانه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و همراهی کشورهای اروپایی با آن، ازجمله تشدید ظالمانه و بی‌وقفه تحریم‌ها علیه ملت ایران، اقدام تروریستی علیه سردار شهید حاج قاسم سلیمانی، اقدام خرابکارانه در تأسیسات نطنز و نهایتا تلاش غیرقانونی آمریکا برای بازگشت قطعنامه‌های 1696 (2006)، 1737 (2006)، 1747 (2007)، 1803 (2008)، 1853 (2008) و 1927 (2010) شورای امنیت سازمان ملل و نیز تلاش آمریکا برای افزایش ریسک و ایجاد فضای عدم اطمینان برای کشورها، شرکت‌ها و بانک‌های خارجی به منظور همکاری با ایران در زمینه برنامه هسته‌ای و تسلیحات متعارف از طریق صدور دستور اجرایی و تهدید به اعمال تحریم‌های ثانویه، طرح 9 ماده‌ای را با عنوان «طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» به تصویب رساند.

قابل حل بودن موضوعات بین ایران و آژانس

اکنون امیدواری برای همکاری‌­های بیشتر دوطرف ایران و آژانس و حل و فصل ابهامات ایجاد شده است. این رخداد به خوبی نشان داد دولت جمهوری اسلامی ایران حسن نیت دارد و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز باید در مقابل همکاری‌های ایران، رویکرد متقابل و سازنده داشته باشد.

نکته قبل توجه این است که باید راز موفقیت ایران را در پیگیری همزمان افزایش قدرت هسته‌ای کشورمان در کنار توجه به تعاملات و مذاکرات فنی با آژانس دانست. پیشرفت‌­های فنّی ایران در حوزه‌­های مختلف هسته‌­ای به ویژه غنی‌­سازی نشان می‌­دهد که علیرغم فشارهای مختلف تحریمی و حتی خرابکاری، این حرکت پرشتاب متوقف یا کند نشده است.

اکنون که پرونده یکی از 3 مکان ادعایی آژانس و همچنین ذرات اورانیوم 83.7 درصد مورد حل‌وفصل قرار گرفته است، این امکان وجود دارد که در پی مذاکرات بیشتر و همچنین ایجاد فضای مثبت توسط کشورهای غربی در برنامه‌های سیاسی خود همکاری‌های آژانس و ایران گسترش پیدا کند و توافقات بیشتری نیز حاصل شود.

انتهای پیام/