نگین اشترانکوه در «دریاچه گهر » می‌درخشد+ تصاویر
پیوستن دریاچه گهر به کنوانسیون بین‌المللی می‌تواند فرصتی ارزشمند برای توسعه گردشگری و احیای زیست‌محیطی این منطقه باشد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از دورود، شهرستان دورود با داشتن 450 اثر تاریخی و گردشگری همواره گردشگران بی‌شماری را از سراسر کشور و حتی سایر کشورها به‌سوی خود جذب می‌کند.
یکی از جاذبه‌های گردشگری منحصربه‌فرد در دورود دریاچه گهر است که در میان رشته‌کوه اشترانکوه لرستان و در ارتفاع 2350 متر از سطح دریا واقع شده‌است.
این دریاچه در منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه بین بخش "زز" و ماهروی الیگودرز و دورود قرار دارد و به نگین اشترانکوه معروف است و به‌سبب نداشتن راه ماشین‌رو تا حد زیادی از خرابی و آلودگی به‌دست انسان به‌دور مانده‌است.
وجود انواع بوته‌ها، درختان تنومند بید، گیاهان و گل‌های زیبا در اطراف دریاچه گهر این منطقه را به‌صورت یک پارک طبیعی شگفت‌انگیز در آورده است؛ دریاچه گهر در واقع مانند آبگیری است که از چشمه‌ها، آبشارها و سراب‌های اشترانکوه پر شده و آب آن در تابستان و زمستان ثابت است. زیبایی خیره‌کننده و چشم‌اندازهای بدیع دریاچه سبب شده‌است که سالانه بیش از 70 هزار گردشگر از سراسر کشور به این منطقه زیبا سفر کنند.
دریاچه گهر به‌احتمال زیاد در اثر وقوع زمین‌لرزه‌ای بزرگ به‌وجود آمده‌‌است؛ این دریاچه بر روی گسل اصلی امروزی زاگرس قرار دارد و احتمالاً در اثر جنبش گسل و رویداد یک زمین‌لغزش تشکیل شده است.
گهر شامل 2 بخش به نام‌های گهر بزرگ (کله گهر) و گهر کوچک (کره گهر) است، گهر بزرگ حدود 1700 متر طول و 400 تا 800 متر عرض و 4 تا 28 متر عمق دارد.
موقعیت جغرافیایی دریاچه
اگر از الیگودرز به‌سمت گهر برویم ابتدا گهر کوچک را با طولی در حدود 500 متر و عرضی در حدود 150 متر می‌بینیم و سپس به گهر بزرگ در مرز شهرستان دورود می‌رسیم. اگر از دورود حرکت کنیم پس از کمی پیاده‌روی به‌سمت کیگوران به دریاچه گهر بزرگ در الیگودرز می‌رسیم.
ساحل این دریاچه به‌جز قسمت مدخل دریاچه (ضلع غربی) و قسمت مقابلش (ضلع شرقی) ساحلی ماسه‌ای دارد و در سایر نقاط دارای ساحلی صخره‌ای است، در قسمت پایین و بالای دریاچه جنگلی انبوه وجود دارد که جلوه‌ای باشکوه به آن بخشیده است، از قسمت بالا جوی آبی به دریاچه می‌ریزد که ادامه آن به دریاچه‌ای دیگر منتهی می‌شود.
با حدود 40 دقیقه پیاده‌روی می‌شود به گهر دوم یا گهر پایین رسید که عمق آن کم است و ماهیان کف دریاچه را با کمی دقت می‌شود به‌خوبی دید؛ جریان ورودی آب دریاچه 10 فوت مکعب بر ثانیه و جریان خروجی آن حدود 20فوت مکعب بر ثانیه است که علت افزایش حجم آب خروجی دریاچه وجود چشمه‌های در قسمت تحتانی آن است.
آب اصلی تأمین‌کننده دریاچه گهر از طریق رودخانه ورودی آن یعنی رودخانه تاپله است که دارای آبی بسیار خنک و رنگی شفاف و بلورین با بستری مملو از سنگ‌ریزه یا قلوه‌سنگ است که بدون افت و با کمی شتاب وارد دریاچه کوچک می‌شود و پس از طی مسافتی کوتاه نیز وارد دریاچه گهر می‌شود.
یکی از دره‌های بسیار زیبا اطراف دریاچه گهر به دره نی‌گاه معروف است که پوشیده از شقایق‌های رنگی و لاله واژگون بوده که در فصل بهار دارای چشم‌اندازی خیره‌کننده است.
منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه در محدودهٔ شهرستان‌های الیگودرز و دورود واقع شده‌است. اغلب اروپاییان و جهان‌گردان این دریاچه را به‌نام دریاچه ایران می‌شناسند که این شناخت حاصل معرفی یک زن انگلیسی به‌نام ایزابلالوسی بیشوپ است که در سال 1890 میلادی توانست مدت سه ماه در این منطقه تحقیق و 1000 کیلومتر راهپیمایی کند.
با توجه به اسناد معتبر تاریخی نخستین کسی که موفق به کشف دریاچه گهر شد یک زمین‌شناس اتریشی به نام (آ-رودلر) بود که در سال 1888 میلادی موفق شد نام خود را به‌عنوان کاشف دریاچه گهر در تاریخ ماندگار کند.
حیات‌وحش گهر
وی در هنگام کشف این دریاچه از سمت الیگودرز حرکت کرده بود، اولین و قدیمی‌ترین تصویر مستند تهیه‌شده از این دریاچه نیز در سال 1891 میلادی گرفته شده‌است که به یک سیاح فرانسوی به‌نام ژان ژاک دومرگان تعلق دارد.
سراسر این منطقه پوشیده از درختان بلوط، بید، بادام، پسته وحشی، گلابی وحشی، چنار، نارون، بلوط مازو، گردو، انجیر، زبان گنجشک، سیب، زالزالک، ارژن، کنار کهور، انار، گز و موی وحشی است و وجود لاله‌های واژگون، شقایق، زنبق و لاله وحشی تاج خروسی و اختر زیبایی بی‌نظیری به آن بخشیده‌است.
دریاچهٔ گهر زیستگاه مناسبی برای آبزیان و دیگر حیوانات وحشی است، منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه با حیات‌وحش متنوع شامل حیواناتی از قبیل بز، قوچ، آهو، کل، پلنگ، گرگ، گراز، خرس قهوه‌ای، کفتار، روباه، شغال، خرگوش و انواع پرندگان مانند عقاب، کبک، شاهین، تیهو است و آبزیانی همچون مارماهی، لاک پشت، قورباغه و ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان و خال قرمز در این دریاچه زیست می‌کنند.
برای رفتن از مسیر طیان می‌توان از راه‌آهن تهران - خرمشهر استفاده کرد و در ایستگاه دربند بعد از ایستگاه ازنا از قطار پیاده شد. راه رسیدن به دریاچه گهر از شهرستان الیگودرز حدود 70 کیلومتر است که هشت کیلومتر آن مسیری با شیب ملایم به‌صورت مالرو است، این مسیر به خانواده‌ها توصیه نمی‌شود زیرا از امنیت کافی برخوردار نیست و محیطبانان و نیروی انتظامی حضور ندارند ضمن اینکه از جایگاه‌های مخصوص و سرویس‌های بهداشتی بی‌بهره است.
مسیر دورود (مسیر معدن کارخانه سیمان و پارک جنگلی و سپس رسیدن به کوهپایه اشترانکوه) در نقاطی چون پنبه کار اندکی صعب‌العبور است، اما به‌دلیل داشتن پارکینگ برای ماشین‌ها و امنیت کافی بیشتر افراد از این مسیر به دریاچه گهر می‌روند، مسیر دسترسی دورود به دریاچه گهر حدود 30 دقیقه با ماشین و حدود 3 ساعت پیاده‌روی است.
محسن امیری رئیس اداره نظارت بر حیات‌وحش محیط زیست لرستان در گفت‌وگو با تسنیم با بیان اینکه 540 پرنده در کشور وجود دارد که این استان بیش از 240 گونه از این پرندگان را داراست، اظهار داشت: تنوع زیستی لرستان 25 درصد بود که با رکوردهای جدیدی که در زمینه وجود خزندگان، پرندگان و دوزیستان ثبت شد، اکنون تنوع زیستی لرستان به 30 درصد رسیده است.
وی با بیان اینکه در حوزه تنوع زیستی گونه‌های چتری هم مطرح هستند، افزود: با حفاظت از گونه‌های چتری گونه‌های دیگری از جانوران حفاظت می‌شوند.
رئیس اداره نظارت بر حیات‌وحش محیط‌زیست لرستان با اشاره به اینکه گونه‌های چتری در این استان شامل پلنگ و خرس قهوه‌ای است، عنوان کرد: گونه‌های شاخص دیگری همچون قوچ، میش، کل و بز می‌توانند جزو گونه‌های چتری مطرح شوند، اما گونه چتری بیشتر برای گوشتخواران مطرح است.
کنوانسیون رامسر فرصتی برای توجه و توسعه تالاب‌ها
وی با بیان اینکه درباره افزایش تنوع زیستی شاخص‌هایی مثل گونه و زیستگاه مطرح است، بیان کرد: با انجام حفاظت از گونه‌های مختلف جانوری لرستان شاخص تنوع زیستی هم بالا می‌رود که در این زمینه هوشمندسازی مناطق می‌تواند به افزایش ضریب حفاظتی آن‌ها کمک کند.
معاون محیط‌زیست دریایی سازمان حفاظت از محیط‌زیست کشور اخیراً طی بازدیدی که از این منطقه گردشگری داشت، خبرهای خوبی درباره ثبت دریاچه گهر لرستان در کنوانسیون(موافقت‌نامه) رامسر داد که خبری بسیار ارزشمند برای علاقه‌مندان، دغدغه‌مندان حوزه محیط‌زیست و دوستداران دریاچه گهر و مردم لرستان بود.
کنوانسیون رامسر یا کنوانسیون رامسر برای تالاب‌ها (در گذشته: کنوانسیون مربوط به تالاب‌های مهم بین‌المللی، به‌ویژه تالاب‌های زیستگاه پرندگان آبزی)، پیمانی بین‌المللی برای حفاظت از تالاب‌ها و حیوانات و گیاهان وابسته به آن‌ها (به ویژه پرندگان آبزی) است که در سال 1349 در شهر رامسر به تصویب رسیده‌است.
در ابتدا این معاهده به امضای نمایندگان 18 کشور شرکت‌کننده رسید، اما در حال حاضر این پیمان 2412 مکان به وسعت بیش از 254هزار هکتار در 171 کشور را پوشش می‌دهد.
کنوانسیون رامسر مشتمل بر یک مقدمه و 12 ماده است. در این کنوانسیون فهرستی از تالاب‌های مهم جهان نیز تهیه شده‌است. طرف‌های معاهده در این کنوانسیون موظفند که تالاب‌های حائز اهمیت سرزمین خود را تعیین، نقشه‌های اصلاحی تالاب‌ها را به‌نحوی تنظیم و اجرا کنند که حراست و بهره‌برداری صحیح از آن‌ها را در سرزمین خود تسهیل کنند.
مجتبی ذوالجودی معاون محیط‌زیست دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور در بازدیدی که از این ظرفیت بی‌نظیر لرستان داشت هدف از این سفر را رفع مشکلات و موانع موجود در جهت ثبت دریاچه گهر به‌عنوان تالاب بین‌المللی در کنوانسیون رامسر عنوان کرد.
وی ضمن قدردانی از زحمات مدیرکل و محیطبانان زحمت‌کش منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه قول مساعد داد که پیگیری‌های لازم را برای رفع موانع و مشکلات ثبت این دریاچه ارزشمند به‌عنوان تالاب بین‌المللی انجام خواهد داد.
تلاشی 10 ساله برای ثبت دریاچه گهر در کنواسیون رامسر
علی سالاروند مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست لرستان نیز با اشاره به بازدید مجتبی ذوالجودی معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست کشور از منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه و دریاچه گهر، اظهار داشت: دریاچه گهر ظرفیت با ارزش و بی‌نظیری است که در منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه واقع شده‌است، لذا تلاش‌های زیادی برای معرفی دریاچه گهر به‌عنوان تالاب بین‌المللی در کنوانسیون رامسر انجام‌‍شده، اما تا کنون به دلایل مختلف این تلاش‌ها به نتیجه نرسیده است و پیگیری باید تا حصول نتیجه مطلوب ادامه یابد.
وی حضور معاون محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور را در این بازدید چندساعته و میدانی، برای حصول این امر بسیار ارزشمند و مثبت ارزیابی کرد و افزود: تلاش‌هایی طی 10 سال گذشته برای ثبت دریاچه گهر و غار ماهی کور به‌دلیل موقعیت زمین‌شناسی کم‌نظیر و منطقه وژن آب که زیستگاه سمندر لرستانی است انجام شده بود، اما به اقدامات اساسی عملی منجر نشده بود.
مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست لرستان عنوان کرد: اقدامات خوبی از سال گذشته تاکنون انجام داده‌ایمتا دریاچه گهر را به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های کم‌نظیر این استان و کشور در کنوانسیون رامسر ثبت کنیم.
وی ادامه داد: کنوانسیون رامسر نامی ایرانی دارد، اما کنوانسیونی است که بیشتر کشورهای جهان در آن حضور دارند و محدوده‌هایی در این کنوانسیون ثبت می‌شود که تنوع زیستی و غنای گونه‌ای لازم را داشته باشد.
سالاروند با اشاره به تلاش برای ثبت رکوردهای جدید گیاهی و جانوری، تصریح کرد: در این راستا تاکنون چندین گونه جانوری و گیاهی جدید را در لرستان ثبت کرده‌ایم که سهم تنوع زیستی این استان در حال حاضر 30 درصد تنوع زیستی کشور است.
وی بیان کرد: یکی از مشکلات پیش روی ثبت دریاچه گهر، ثبت جامع و کامل اطلاعات زیست‌محیطی این دریاچه اعم از پرندگان، آبزیان، گیاهان و جانوران موجود در این منطقه بود که در سال‌های گذشته نیمه‌کاره رها شده بود.
مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست لرستان ادامه داد: در حال حاضر به همت کارشناسان حفاظت از محیط زیست استان، ثبت این اطلاعات در حال انجام است که گام موثری در جهت ثبت دریاچه محسوب می‌شود.
افزایش اعتبارات با ثبت در کنوانسیون رامسر
سالاروند با اشاره به مابقی تالاب‌های 14 گانه لرستان، گفت: این استان دارای تالاب‌های کم‌نظیری است، اما تالاب بین‌المللی نداریم و تاکنون فرصت ثبت این تالاب‌ها در کنوانسیون رامسر فراهم‌نشده که در گام بعدی تلاش ما ثبت این تالاب‌ها است.
مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست لرستان با اشاره به کم‌بودن اعتبارات کشوری برای احیای تالاب‌های این استان، تصریح کرد: اعتبارات مورد نیاز با ثبت این تالاب‌ها در کنوانسیون رامسر برای احیای تالاب‌های لرستان و به‌ویژه دریاچه گهر افزایش خواهد یافت.
وی افزود: افزایش اعتبارات دریاچه گهر گام مؤثری در راستای توسعه صنعت گردشگری و احیای زیست‌محیطی این مناطق با در نظر گرفتن انتفاع جوامع بومی و محلی حاشیه تالاب‌ها خواهد بود.
با توجه به منحصربه‌فرد بودن طبیعت دریاچه گهر، تنوع زیستی موجود در این منطقه و گردشگرپذیری بالای آن می‌طلبد که زمینه‌های لازم برای ثبت هرچه سریع‌تر این دریاچه در کنوانسیون رامسر انجام شود.
انتهای پیام/ 641
