موانع اصلی پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا چیست؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، اعلام کرد که انتظار دارد از طرف اتحادیه اروپا، پاسخ مثبتی دریافت کند.

او به این موضوع اشاره کرد که در حاشیه نشست سران ناتو در لیتوانی، با یکایک سران اروپایی گفتگو کرده و به آنها گفته است: «ما گفتیم که انتظار گام های مثبتی در قبال ترکیه داریم. چرا که 52 سال است ما در انتظار هستیم. ما می خواهیم اتحادیه اروپا در قبال عضویت ترکیه، اقدام مثبت انجام دهد».

شاید بخشی از امید و انتظارات اردوغان، به خاطر سخنان صدر اعظم آلمان است. شولز روز جمعه اعلام کرد که نسبت به توسعه روابط بین اتحادیه اروپا و ترکیه در دوره آینده امیدوار است.

اولاف شولز، صدر اعظم آلمان در یک کنفرانس مطبوعاتی در برلین درباره روابط ترکیه و اتحادیه اروپا گفت: «امیدواریم پس از رفع تنش‌های اخیر،  نزدیکی بروکسل و آنکارا اتفاق بیفتد. ما نیز برای توسعه روابط خوب بین ترکیه و اتحادیه اروپا و بین ترکیه و آلمان تلاش می کنیم. همچنین از کمیسیون اتحادیه اروپا می‌خواهیم تا قبل از نشست سران اتحادیه اروپا در ماه ژوئن، گزارشی درباره وضعیت روابط با ترکیه ارائه کند. امیدوارم شاهد روابط بهتری بین اتحادیه اروپا و ترکیه باشیم».

تعارف مصلحتی اروپایی ها

سخنان امیدوارانه اردوغان و شولتز در حالی بیان شده که آمریکا، آلمان و ایتالیا، اعلام کرده اند که موافقت ترکیه با عضویت سوئد در ناتو، ربطی به بحث عضویت در اتحادیه اروپا ندارد. همچنین ناچو سانچز آمور گزارشگر ترکیه در پارلمان اروپا گفته بود: «موضوع ناتو و اتحادیه اروپا، دو بحث متفاوت است. حقیقتاً ارتباط روشنی بین این مسائل وجود ندارد. عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا منوط به رعایت معیارهای کپنهاگ است. ترکیه باید بداند که برای پیوستن به اتحادیه اروپا، هیچ راه میانبری وجود ندارد و مسیر روشن است و همچنان که بارها گفته ایم، باید معیارهای کپنهاگ را رعایت کنید».

همچنین تحلیلگران سیاسی ترکیه نیز بر این باورند که عضویت ترکیه در ناتو، موانع سیاسی، حقوقی و اقتصادی فراوانی دارد. مصطفی کاراعلی اوغلو در روزنامه قرار به بررسی این موضوع پرداخته و عضویت ترکیه در اتحادیه را، امری دشوار تلقی کرده است.

یادمان رفت مذاکرات به کجا کشید

کاراعلی اوغلو درباره تحولات سالیان اخیر نوشته است: «در 10 سال گذشته، ترکیه و اتحادیه اروپا، آن قدر از هم دور شدند که مقامات دو طرف، اصلاً یادشان رفته آخرین مذاکرات، به کجا رسیده و بر سر چه موضوعاتی بوده است. اردوغان در این 10 سال، ضدیت با اروپا را به یک مساله سیاسی داخلی تبدیل کرد و همه انتخابات ها را با همین حربه برد! اروپایی ها هم چنین تصوری داشتند: این سخنان اردوغان نشان می دهد که اساساً ترکیه نمی خواهد عضو اتحادیه ما شود. چه بهتر، هر اندازه دورتر بمانند بهتر!».

کارا علی اوغلو، در مورد تاثیر موضوع آوارگان و تهدیدهای اردوغان درباره گسل داشتن پناهجویان به سوی اروپا نوشته است: «در این سال ها، مسائل دردسرساز زیادی وجود داشت. اما وقتی که مسئله سوریه و مشکل پناهجویان به مشکلات قبلی افزوده شد، صحبت در مورد روند عضویت ترکیه در اتحادیه، اهمیت و  معنای خود را از دست داد. در ذهن اتحادیه اروپا، ایده کش آمدن مرزهای اروپا تا ترکیه، ضعیف شد و نتوانستند باور کنند که واقعاً اتحادیه بتواند، چنین کشوری را نیز در بر بگیرد. درخواست مجدد اردوغان برای عضویت در اتحادیه اروپا بسیار دقیق و به جا است. ترکیه در ایجاد اختلال، پسرفت و سردسازی روند، کاستی هایی داشته اما طرف مقابل هم بی میل بوده است».

تحلیلگر روزنامه قرار در ادامه نوشته است: «ترکیه از بسیاری جهات آمادگی عضویت در اتحادیه اروپا را ندارد، اما مواردی نیز وجود دارد که معیارها را رعایت کرده است. اگر حسن نیت وجود داشته باشد و نگرش همدلانه در میان باشد، ترکیه نیز می تواند نواقص را رفع کرده و  به عضویت آن درآید. اگر اراده سیاسی متقابل وجود داشته باشد، چقدر سریع و آسان بر این فرآیندها غلبه می شود. البته الحاق ترکیه به اندازه کشورهای کوچک و کم جمعیتی که به راحتی وارد اتحادیه می شوند راحت و بدون دردسر نخواهد بود. افکار عمومی اروپایی بسیار مهم است و ما شهد این هستیم که همدلی و  همدردی با ترکیه تا حد زیادی از بین رفته است».

به باور ناظران سیاسی ترکیه، بازگشایی روند مذامکرات الحاق ترکیه که تاریخ بسیار پرتنشی دارد، به میزان پافشاری و شجاعت رهبران دو طرف بستگی دارد. اردوغان منتظر پاسخ مثبت اروپا است، اما او قطعاً می داند که تنها انتظار و اشتیاق کافی نیست. ترکیه نه تنها با اتحادیه اروپا بلکه با کل جهان غرب، مشکلات جدی دارد.

موانع اصلی

موضوع عضویت احتمالی ترکیه در اتحادیه اروپا (EU) سالهاست که برای سیاستمداران، اقتصاددانان و کارشناسان برجسته امنیتی، موضوعی بحث برانگیز بوده است. اگرچه ترکیه در سال 1987 درخواست عضویت در اتحادیه اروپا را داد، اما راه الحاق با موانع و چالش هایی پر شده است. یکی از چالش های اصلی برای عضویت ترکیه، رعایت معیارهای سیاسی اتحادیه اروپا است. این معیارها بر نیاز به ثبات نهادها، دموکراسی، حاکمیت قانون، حقوق بشر و احترام به حقوق اقلیت ها تاکید دارند. ترکیه در برخی زمینه ها مانند اصلاحات قانونی و تغییرات نهادی تا حدودی پیشرفت کرده است. با این حال، نگرانی ها در مورد آزادی بیان، آزادی رسانه ها و استقلال قوه قضاییه همچنان باقی است.

همچنین باید به این نکته اشاره کرد که مساله قبرس، مانع بزرگی در برابر روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا است. حضور مداوم ترکیه در قبرس شمالی که توسط جامعه بین المللی به رسمیت شناخته نشده است، روابط این کشور با اتحادیه اروپا را پیچیده می کند. موضوع قبرس، عملاً فصل های مذاکرات روابط بین ترکیه و برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا را به بن بست رسانده و روابط را تیره کرده است.

معیارهای اقتصادی اتحادیه اروپا که به عنوان acquis communautaire شناخته می شود، کشورهای نامزد را ملزم می کند که یک اقتصاد دارای بازار کارآمد داشته باشند و قوانین خود را با استانداردهای اتحادیه اروپا هماهنگ کنند.

ترکیه طی سال‌ها پیشرفت اقتصادی قابل توجهی داشته، اما چالش‌هایی از جمله نرخ تورم بالا، اختلاف درآمد و نیاز به اصلاحات ساختاری بیشتر وجود دارد. دستیابی به رشد اقتصادی پایدار و کاهش وابستگی به منابع خارجی برای آرزوهای عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا بسیار مهم است.

برخی کارشناسان امنیتی اروپایی معتقدند که به محض عضویت ترکیه در اتحادیه، میلیون ها شهروند ترکیه ای به سوی کشورهای اروپایی خواهند رفت و چنین چیزی یک چالش امنیتی بالقوه است. در نتیجه آنان پیشنهاد کرده اند که اجرای تدریجی ویزای آزاد، بخشی از اقدامات حفاظتی باشد.

در پایان باید گفت، اشتیاق و تمایل ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا همچنان پابرجاست. اما موانع پرشماری در این مسیر وجود دارند و مسیر به سوی عضویت بدون مانع نیست. عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا موضوع پیچیده ای است که نه تنها آینده ترکیه بلکه کل پروژه اروپایی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.

انتهای پیام/