به بهانه سفر اردوغان به ۳ کشور عربی؛ آنکارا در خلیج فارس به دنبال چیست؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم،‌ هفته گذشته سفر رئیس جمهور ترکیه به 3 کشور عربی حاشیه خلیج فارس انجام پذیرفت. این سفر با هدف افزایش تبادلات تجاری و سرمایه گذاری این کشورها در ترکیه تدارک دیده شد.

در این سفر ریاض و آنکارا برای خرید پهپاد آکینجی با یکدیگر به توافق رسیدند. قبل از این توافق عرضه پهپادها، این توافق در خلیج فارس با فروش به کویت نیز انجام پذیرفته و به نظر می رسد بررسی اهداف نظامی ترکیه در حاشیه خلیج فارس با مرور تجربه فروش پهپادهای ترکیه به کویت بهتر فهم می شود.

ترکیه و کویت قراردادی به ارزش 367 میلیون دلار برای تجهیز نیروی هوایی این کشور به پهپادهای بیرقدار(TB2) منعقد کرده اند که بنا بر گفته مقامات کویتی هدف از آن عملیات نظارت بر مرزهای آبی و خاکی و عملیات های ضربتی عنوان شده است. این قرارداد نظامی یکی از ده ها سند همکاری میان دو کشور در زمینه نظامی است که نشان از تعمیق حضور نظامی ترکیه در کویت دارد و می توان ادعا کرد که کویت پس از قطر مهمترین شریک ترکیه در خلیج فارس محسوب می شود.

اهداف نظامی ترکیه و ناتو در خلیج فارس:

روابط نظامی میان ترکیه و کویت بعد از محاصره قطر توسط عربستان و امارات سرعت بیشتری پیدا کرد و از آن برهه فعالیت مستشاری و قراردادهای نظامی میان دو کشور افزایش یافت و حتی در سال 2017 بحث درباره ایجاد پایگاه نظامی ترکیه در کویت همانند قطر در رسانه های منطقه ای مطرح شده بود که با فشار سعودی ها این مساله از روی میز برداشته شد.

هرچند دو سال بعد در 2019 طی پنجمین نشست کمیته نظامی کویتی – ترکی توافقی با عنوان «برنامه اقدام همکاری دفاعی» منعقد شد که براساس آن دو کشور در زمینه تقویت و تعمیق همکاری های نظامی گام بردارند.

این توافق در آن برهه باعث خشم مقامات سعودی شد بطوری که یکی از مقامات سعودی(خالد بن عبدالله آل سعودی)در توئیتر نوشت باید عملیات طوفان اراده(نام عملیات نظامی سعودی در یمن) در کویت برای از بین بردن اخوانی ها انجام شود. عربستان کرانه جنوبی خلیج فارس را حیاط خلوت خود می داند و حضور نظامی ترکیه را تهدید مستقیم علیه منافع خود می پندارد.

البته توافق درباره خرید پهپاد تنها بخش توافق نظامی اخیر میان دو کشور است، علاوه بر پهپاد، ترک ها وعده داده اند که سامانه های جنگ الکترورنیک(جنگال) را براساس استانداردهای ناتو در کویت مستقر کنند که از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. اشاره به "استانداردهای ناتو" در واقع نوعی تعریض به همکاری های نظامی و راهبردی ناتو با کشورهای خلیج فارس از جمله کویت است که از دو دهه قبل آغاز شد و اکنون به مراحل مهمی رسیده است.

روند همکاری های امنیتی-نظامی کشورهای خلیج فارس به ابتکار استانبول (ICI) در سال 2004 بر می گردد که طی آن پیمان آتلانتیک شمالی برای حضور رسمی در جنوب خلیج فارس با هدف آنچه حفظ ثبات در این منطقه می نامید، وارد عمل شد و در واقع حضور ترکیه بخشی از همین توافق است و مسئولیت ترکیه در این منطقه در چهارچوب استراتژی های ناتو است. به عبارتی، فارغ از سیاست های اعلامی و نمایش سیاسی، دولت ترکیه به طور راهبردی در راستای دنبال کردن پروژه های ناتو و غرب در خلیج فارس گام برداشته است.

انگیزه کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از روابط نظامی با ترکیه:

در این میان علاقه کویت به وارد کردن بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای به خلیج فارس امر جدیدی نیست و با حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس با درخواست کویت در دهه 70 میلادی آغاز شد که این امر ناشی از موقعیت ژئوپلتیک خاص این کشور است که به عنوان کشوری کوچک در میان 3 همسایه قدرتمندتر (ایران، عربستان و عراق) قرار گرفته است.

تجربه تلخ اشغال توسط صدام در کمتر از یک روز هم باعث شده تا کویت ضعف راهبردی اش را از طریق ائتلاف با قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای جبران کند.

کویت در همین راستا برای 3 دهه با اتکا بر حضور نظامی ایالات متحده تلاش کرد تا امنیت خود را تامین کند اما با تغییر راهبرد آمریکا با عنوان چرخش به شرق در دوره باراک اوباما، مبنی بر کاهش حضور نظامی در خلیج فارس، همزمان با کاهش وابستگی به نفت این منطقه و راهبرد تقویت حضور در شرق آسیا و دریایی چین، مقامات امنیتی کویت و دیگر کشورهای کوچک خلیج فارس به صرافت انداخت که از بازیگران دیگر برای حضور در این منطقه دعوت کنند.

البته بنظر می رسد رسانه ای شدن قرارداد نظامی با ترکیه بیشتر به روابط کویت با تهران مرتبط باشد تا کویت ریاض یا کویت بغداد، چرا که از دو هفته قبل به بهانه اختلاف درباره تعیین مرزهای دریایی در میدان نفتی آرش مقامات رسمی و رسانه های کویتی، جنگ رسانه ای علیه کشورمان راه انداخته اند. کویتی ها مدعی هستند که کل این میدان نفتی متعلق به کویت و عربستان است و براساس گزارش لرزه نگاری شرکت نفتی شل، می خواهند سهم 40 درصدی ایران از این میدان را نادیده بگیرند.

این درحالی است که براساس مرزهای تعیین شده میان ایران و عربستان قبل از تاسیس کویت در سال 1961 بخش هایی از میدان آرش که کویتی ها به آن الدوره می گویند، متعلق به ایران است. کویت در تمام این سالها از مذاکره رسمی با ایران در این زمینه خودداری کرده و حتی در دهه 80 همزمان با برنامه ایران برای برداشت از این میدان، امیر کویت در سفری به تهران با وعده حل سیاسی این مشکل، تهران را برای توقف عملیات حفر چاه در این میدان در آن برهه متقاعد کرد.

این ارزیابی وجود دارد که رسانه ای کردن خبر انعقاد قرارداد پهپادهای بیرقدار ترکیه در واقع بخشی از فضا سازی رسانه ای کویت و عربستان علیه ایران است تا با این پهپادها و بزرگنمایی حضور نظامی ترکیه موقعیت شان را در مذاکرات پیش رو تقویت کنند که البته در نبرد اوکراین عیار واقعی این پهپادها فراتر از تبلیغات رسانه ای نمایان شد. البته برکسی پوشیده نیست که موضع ایران در قبال مسائل ارضی و سرزمینی تغییر ناپذیر است و این مانورهای سیاسی تغییری در برنامه تهران جهت بهره برداری از میدان نفتی آرش ایجاد نخواهد کرد.

انتهای پیام/