نگاهی به عنصر بزرگنمایی در صنایع دفاعی ترکیه؛ پاشنه آشیل نظامی آنکارا چیست؟ ـ بخش ۱

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، سخنان رئیس جمهور ترکیه در مورد افزایش تعداد شرکت‌های فعال این کشور در حوزه صنایع دفاعی، توجه تحلیلگران سیاسی و اقتصادی را به‌سوی خود جلب کرد. اردوغان برای چندمین بار در یک ماه گذشته، باز هم با افتخار از رصد و پیشرفت ترکیه در حوزه صنایع دفاعی صحبت کرد.

ناظران سیاسی بر این باورند که صحبت درباره جنگ، خطرات امنیتی، قدرت نظامی و خودکفایی در صنایع دفاعی، اصلی‌ترین کلیدواژه سیاسی و حزبی اردوغان در روزهای دشوار بحران اقتصادی است.

هر جا که انتقادی در مورد وضعیت اقتصادی ترکیه و تورم و ناکارآمدی برنامه‌های اقتصادی دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه مطرح می‌شود، اردوغان به میدان می‌آید و درباره این موضوع سخنرانی می‌کند که تمام این انتقادات، به‌خاطر حسادت در مورد پیشرفت روزافزون قدرت نظامی ترکیه است.

به‌عبارتی دیگر، اردوغان تلاش می‌کند سخنرانی درباره پیشرفت صنایع دفاعی ترکیه را همچون دستاوردی به نمایش بگذارد که می‌تواند بر تمام ناکارآمدی‌های اقتصادی حزب حاکم سایه بیندازد و بحران اقتصادی را به حاشیه براند.

 از روزی که با برگزاری یک همه‌پرسی و انتخابات در سال 2018 میلادی، نظام سیاسی و اجرایی ترکیه از پارلمانی به ریاستی تغییر یافت، اردوغان کاری کرده است که نهاد قدرتمند «مدیریت صنایع دفاعی ترکیه» مستقیماً به زیرمجموعه نهاد ریاست‌جمهوری تبدیل شود و مانور تبلیغاتی به‌روی قدرت نظامی و دفاعی، به راهکاری برای بی‌اثر کردن انتقادات اقتصادی تبدیل شود.

در این گزارش، نگاهی می‌اندازیم به وضعیت صنایع دفاعی ترکیه؛

افزایش تعداد شرکت‌ها از 57 به 2500

پیداست که سرمایه‌گذاری به‌روی صنایع دفاعی بر اساس رویکردهای سیاسی امنیت‌محور اردوغان و حزب عدالت و توسعه، اهمیت ویژه‌ای دارد.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، دو روز پیش و در نمایشگاه بین‌المللی صنایع دفاعی ترکیه اعلام کرد: «در سال 2002 میلادی و در زمانی که ما قدرت را تحویل گرفتیم، تنها 57 شرکت در بخش دفاعی فعالیت می‌کردند، اما امروز این تعداد به 2500 شرکت رسیده است، ببینید از کجا به کجا رسیده‌ایم. هم‌اکنون در صنایع دفاعی ما بیش از 80 هزار نفر مشغول فعالیت هستند. رقم گردش مالی 1 میلیارد دلاری ما از 12 میلیارد دلار فراتر رفته است. مخارج تحقیق و توسعه ما از 49 میلیون دلار به 2 میلیارد دلار افزایش یافته است. صادرات ما که حدود 248 میلیون دلار بود، با 4.5 میلیارد دلار در سال گذشته اولین رکورد را شکست. صادرات دفاعی در نیمه نخست امسال به 2 میلیارد و 400 میلیون دلار رسید. امیدواریم در پایان سال 6 میلیارد دلار صادرات محصولات دفاعی داشته باشیم، ما همچنان به یافتن بازار و مشتری ادامه می‌دهیم».

افزایش تعداد واحدهای تولیدی در بخش صنایع دفاعی ترکیه از 57 مورد به 2500 مورد، نشان‌دهنده یک رشد 44برابری است که در هیچ‌کدام از دیگر بخش‌های اقتصادی، تولیدی و خدماتی ترکیه مشاهده نشده است.

پاشنه آشیل موشکی ترکیه

همزمان با آغاز بحران سوریه، اردوغان بارها از ناتو خواسته است ترکیه را به سامانه دفاع موشکی مجهز کند. در همان زمان، ترکیه پیشنهاد خرید سامانه موشکی پاتریوت را به آمریکا ارائه داد اما این پیشنهاد با رد کاخ سفید مواجه شد و نهایتاً پس از غوغاها و اعتراضات بسیار، هلند، آلمان و ایتالیا حاضر شدند برای مدتی کوتاه، چند موشک پاتریوت خود را به‌شکل موقتی و امانی، در مرز ترکیه و سوریه مستقر کنند.

پس از آن نیز، اردوغان سامانه موشکی اس400 روسی را خریداری کرد که با اعتراض تند آمریکا و اروپا روبه‌رو شد و گفته می‌شود که ترکیه از ترس انتقادات گسترده اعضای ناتو، هنوز هم این موشک را در انبار نگهداری می‌کند، بنابراین، موشک برای ترکیه و دولت اردوغان، یک موضوع سیاسی و منطقه‌ای بسیار مهم است.

طی سالیان گذشته، ترکیه توانسته است در حوزه صنایع پهپادی رشد کند و اردوغان ادعا کرده است که حالا ترکیه، سومین قدرت پهپادی جهان است، اما با وجود تحقیقات گسترده و بسیار در حوزه صنایع موشکی، ترکیه هنوز نتوانسته است در این زمینه، حرف چندانی برای گفتن داشته باشد.

طی روزهای گذشته، موشک بالستیک ملی و بومی تایفون به‌عنوان دوربردترین موشک تولیدشده در ترکیه، در ریزه یعنی در استان زادگاه خانواده اردوغان مورد آزمایش قرار گرفت. مراد آکینجی مدیر پروژه موشکی تایفون، حاضر نشده است درباره مشخصات این موشک اطلاعات روشنی بیرون دهد، اما رسانه‌های طرفدار حزب عدالت و توسعه، با افتخار اعلام کرده‌اند که این آزمایش موشکی، ترس در دل یونان انداخته و در روزنامه‌های چاپ آتن، به‌تفصیل به این موضوع پرداخته شده است.

تایفون به شرکت دفاعی روکتسان ترکیه تعلق دارد و نوع کوتاه‌برد این موشک در چند استان ترکیه مستقر شده است.

مدیرکل روکتسان ترکیه اذعان کرده است که ترکیه، مدتها پس از ایران، سوریه و ارمنستان، به موشک کوتاه‌برد و میان‌برد مجهز شده است.

نگاهی به صادرات محصولات دفاعی ترکیه در سال 2022

همچنان که گفته شد ترکیه هم‌اکنون دارای 2 هزار و 500 شرکت فعال در حوزه صنایع دفاعی است، با این حال، نزدیک به کل مبلغ صادرات دفاعی 4.4 میلیارد دلار، متعلق به 14 شرکت برتر بوده است که عبارتند از:

1. بایکار: شرکت پهپادسازی سلجوق بیرقدار داماد رئیس جمهور ترکیه در سال 2022 یک میلیارد و 168 میلیون دلار، از محل صادرات درآمد داشته است.

2. توساش: این شرکت نیز که در حوزه پهپادسازی، تعمیرات هواپیما و قطعه‌سازی فعال است، صادرات خود را به 553.7 میلیون دلار رساند.

3. تی.ای.آی.: به‌عنوان یکی از شرکت‌های تابعه توساش، 250.4 میلیون دلار صادرات انجام داد.

4. بی.ام.جی.: این شرکت که در حوزه تولید نفربر فعال است در سال 2022، صادرات 242.5 میلیون دلاری را محقق کرد.

5. PRATT&WHITNEY THY TEK: این شرکت که در زمینه هوانوردی غیرنظامی فعالیت می‌کند، به صادراتی به‌ارزش 238.4 میلیون دلار دست یافت.

6. آسلسان: این شرکت فعال در حوزه تسلیحات توپخانه‌ای، صادرات بخشی به‌میزان 177.2 میلیون دلار را در سال 2022 محقق کرده است.

7. رام: شرکت الکتریک رام صادرات 149 میلیون دلاری را ثبت کرده است.

8. صنایع دریایی آنادولو: این شرکت نیز به درآمد صادراتی 134.5 میلیون دلار دست یافت.

9. نورول: این شرکت سازنده خودروهای نظامی 99 میلیون دلار درآمد صادراتی داشت.

10. آلپ اویشن نیز به‌عنوان یک شرکت هوانوردی دفاعی، در سال 2022 بالغ بر 99.6 میلیون دلار صادرات داشته است. در سال 2021، این شرکت در مجموع 128.9 میلیون دلار صادرات داشته است.

11. روکتسان: شرکت مهمات‌ساز و راکت‌ساز روکتسان 88.6 میلیون دلار صادر کرد.

12. سیس: این شرکت فعال در بخش مخابرات نظامی 69.2 میلیون دلار صادر کرد.

13. بدون نام: شرکت دفاعی دیگری که بنا به دلایل امنیتی، نام آن افشا نشده است، در سال 2022 صادرات بخش 50 میلیون دلاری را محقق کرد.

14. FNSS: این شرکت تانک‌ساز هم توانست 48.1 میلیون دلار صادر کند.

نگاهی به میزان درآمد صادراتی شرکت‌های مزبور و رسیدن کل درآمد صادرات دفاعی ترکیه به مبلغ 4 و نیم میلیارد دلار در سال 2022 میلادی، نشان‌دهنده این واقعیت است که رشد و توسعه صنایع دفاعی در ترکیه، بیش از آن‌که واقعاً یک موضوع مرتبط با پیشرفت ترکیه و تبدیل شدن آن به یک قدرت مولد صنایع دفاعی باشد، یک مسئله حزبی و سیاسی است که مانور دادن به‌روی درآمدهای صادرات دفاعی را به ابزاری برای حفظ قدرت حزب حاکم تبدیل کرده است،
اگر نه صنایع دفاعی ترکیه که به‌گفته اردوغان، هشتاد هزار نفر نیروی فعال دارد، تقریباً به‌اندازه یک‌دهم بخش گردشگری ترکیه درآمد دارد و نمی‌تواند به‌عنوان یکی از عناصر پیشرفت اقتصادی این کشور قلمداد شود.

در بخش بعدی این گزارش، به این موضوعات می‌پردازیم که اولاً چه شد که تولید پهپاد، به انگیزه‌ای برای تولید دیگر تسلیحات و ادوات نظامی در ترکیه تبدیل شد و دوم این‌که اردوغان برای همراه کردن کشورهای دیگر در تولید مشترک محصولات دفاعی، چه برنامه‌هایی دارد.

ادامه دارد... .

انتهای پیام/+