بحران در قره‌باغ؛ سناریوی روسیه برای حل مساله چیست؟

به گزارش تسنیم، جمهوری آذربایجان و ارمنستان مدت‌هاست که با پادرمیانی روسیه و اتحادیه اروپا در حال مذاکره هستند، اما تاکنون به نتیجه‌ای مطلوب دست نیافته و توافقی پایدار صورت نگرفته است. یکی از مهمترین مشکلات باقیمانده مسیر مهم لاچین است که باکو آن را مسدود کرده و با محاصره آذربایجان و بستن تنها راه زمینی بین قره باغ و ارمنستان در روزهای گذشته، تنش ها دوباره شعله ور شده است. کریدور لاچین تنها مسیری است که ارمنستان را به مرکز قره باغ کوهستانی متصل می‌کند.

جمهوری آذربایجان و ارمنستان در ماه‌های اخیر در چند دور مذاکرات با هدف نیل به توافق صلح پایدار مشارکت داشتند و در این بین، تنش‌های پراکنده مرزی نیز وجود داشته و مذاکرات تاکنون به پیشرفت قابل توجهی منتج نشده است. از زمانیکه ساکنان قره باغ کوهستانی از حق رفت و آمد آزاد محروم شده اند، قره باغ کوهستانی با تهدید قریب الوقوع یک بحران غذایی و انسانی مواجه شده است.

مقامات ارمنستان اعتراض محیط زیستی آشکار را اقدامی تحریک آمیز، عمدی و سازماندهی شده توسط آذربایجان در نقض توافقنامه صلح سه جانبه بین دو کشور و روسیه در پایان جنگ دوم قره باغ در سال 2020 خوانده است.در نتیجه ا ین عملیات، پارلمان ارمنستان با تصویب قطعنامه‌ای اقدامات آذربایجان را محکوم و از روسیه خواست تا «اقدامات لازم» را برای بازگرداندن حرکت آزاد از طریق کریدور اتخاذ کند.

مقامات آذربایجان ادعاهایی مبنی بر اینکه اقدامات معترضان در کریدور لاچین می تواند منجر به یک بحران انسانی شود را رد کرده و در عوض تلاش کردند انگشت اتهام را به سمت روسیه دراز کنند. مقامات آذربایجان مدعی هستند که «جاده لاچین توسط معترضان آذربایجانی، بلکه توسط نیروهای حافظ صلح روسیه مسدود شده است».

در پی نا آرامی در منطقه لاچین ساکنان قره باغ کارآمدی نیروهای حافظ صلح روسیه را زیر سوال بردهو در مقابل مقامات روسی اذعان داشته اند که، نیروهای حافظ صلح روسیه وظایف خود را به طور موثر انجام می دهند و به عنوان ضامن ثبات در منطقه عمل می کنند و نیروهای روسی به طور فعال برای کاهش تنش تلاش کرده اند. نیروهای حافظ صلح این کشور "درگیر مذاکره با نمایندگان آذربایجان برای ازسرگیری تردد آزاد خودروهای غیرنظامی" از طریق کریدور لاچین هستند. بدون حافظان صلح، اوضاع می تواند حتی بدتر باشد. آنها هنوز هم به نوعی به حفظ این ثبات متزلزل در زمین کمک می کنند.»

این در حالیست که، «نمایندگان جامعه مدنی در آذربایجان در تلاش هستند تا از حمل و نقل غیرقانونی منابع طبیعی غارت شده جلوگیری کنند، اما در حرکت سایر وسایل نقلیه غیرنظامی دخالت نمی کنند».

در پی بالا گرفتن تنش وزیران امور خارجه روسیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان سه‌شنبه در نشستی در مسکو درباره راهکارهای کاهش تنش میان باکو و ایروان گفت‌وگو کردند. هدف از نشست سران سه کشور ارمنستان، آذربایجان و روسیه به منظور حفظ نقش رهبری و توافق بر سر مرزها و حل و فصل اختلافات بر سر منطقه تحت محاصره و روابط آزاد در این منطقه بوده است. پیش از این نشست، وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه در دیدار جداگانه با وزیر امور خارجه آذربایجان، هدف از نشست سه جانبه مسکو را ایجاد ثبات طولانی مدت در منطقه جنوب قفقاز عنوان کرد و گفت: کوتاه‌ترین مسیر برای دستیابی به این هدف، ‌اجرای تمام مفاد بیانیه‌های سه جانبه سران روسیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان است.

تشدید تنش‌ها میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان  حکایت از احتمال بروز یک درگیری جدید بین دو کشور است و اگر دو کشور نتوانند درباره معاهده صلح به توافق برسند، «بسیار محتمل است» که درگیری جدیدی بین آن‌ها رخ دهد. در گیری در حیات خلوت روسیه تهدیدی جدی در حفظ منافع و مواضع مسکو در منطقه و همچنین فرصتی برای غرب برای حضور نظامی در منطقه می باشد.

با این وجود مسکو با توجه به بیانیه صادر شده از تمامی کشورهایی که بتوانند در حل و فصل تنش میان آذربایجان و ارمنستان اقدامات موثری انجام دهند استقبال و حمایت خواهد کرد. فرصت پیش آمده شرایط مناسبی برای اقدامات مثبت و نگاهی راهبردی در جهت حضور جمهوری اسلامی ایران و نزدیکی تهران-مسکو در جهت ایجاد صلح و امنیت در منطقه است.

معصومه محمدی، کارشناس مسائل روسیه

انتهای پیام/