تجمع دوباره مردم سیستان برای پیگیری حق‌آبه هیرمند/ انتقاد از بدعهدی افغانستان + فیلم و تصاویر
مردم شهرستان‌های منطقه سیستان عصر امروز در اعتراض به عدم تحقق حق‌آبه هامون و هیرمند از جانب کشور افغانستان تجمع کردند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زابل، مردم شهرستان‌های منطقه سیستان شامل زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز عصر امروز در اعتراض به عدم تحقق حق‌آبه هامون و هیرمند از جانب کشور افغانستان، در میدان «یعقوب لیث» شهر زابل تجمع کردند.
مردم در این تجمع شعارهایی قبیل «حق‌آبه حق ماست»، «نجات تالاب هامون, مطالبه حیاتی», ”تنگه احد جمهوری اسلامی را دریابید»، «اصلاح بند کمال‌خان پیام مردم سیستان» و «حق‌آبه سیستان، آزمون دولتمردان» سر دادند و خواستار مطالبه جدی حق‌آبه توسط مسئولان از کشور افغانستان و رسیدگی به شرایط دشوار سیستان در پی وقوع بادهای 120 روزه و پراکنده شدن ریزگردها شدند.
همچنین مردم سیستان در این تجمع، از وزارت امور خارجه خواستار پیگیری حق‌آبه رودخانه هیرمند طبق معاهده 1351، حق‌آبه زیست محیطی تالاب بین‌المللی هامون، اصلاح سامانه انحرافی بند «کمال‌خان» و جلوگیری از تکمیل سد «بخش‌آباد» روی «فراه‌رود» شدند.
پیش از این نیز در اسفندماه سال گذشته پیرو پیگیری‌های مردمی انجام شده و ارائه مجوز از سوی فرمانداری زابل، مردم سیستان در محل چهارراه شهرداری تجمع و در ادامه به سمت مصلی شهر زابل راهپیمایی کردند. همچنین اردیبهشت‌ماه امسال نیز تجمع قانونی مردم شهرستان‌های منطقه سیستان در خصوص مطالبه حق‌آبه هیرمند در بستر تالاب خشکیده هامون برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، دی‌ماه 1400 انتشار تصاویر باز شدن دریچه‌های سد کمال‌خان و ورود آب رودخانه هیرمند به سمت دشت هامون در استان سیستان و بلوچستان به‌شدت در فضای مجازی دست به دست شد؛ اتفاقی که برخی آن را نشانه تعامل و بهبود روابط طالبان با ایران در دوره جدید و اعطای حق‌آبه ایران از هیرمند تعبیر می‌کردند اما این اتفاق بیشتر از یک ماه دوام نیاورد. با کاهش بارندگی و نزولی شدن حجم ورودی آب به پشت بند کمال‌خان، دریچه‌های سد بسته شد و از آن زمان تاکنون هامون دوباره تشنه شد. گروهی از کارشناسان معتقد بودند که رهاسازی آب ارتباطی با تحویل حق‌آبه ایران ندارد و تنها جریانی است که به‌دلیل افزایش بارندگی در ماه‌های پیش از آن و برای تأمین امنیت سد و جلوگیری از وقوع سیل در افغانستان رها شده است.
موضوع حق‌آبه هیرمند از زمان جدایی هرات از خاک ایران در سال 1857 میلادی جدی شد. سال 1351 قراردادی موسوم به کمیسیون دلتا افغانستان را ملزم کرد که از جریان هیرمند ثانیه‌ای 26 مترمکعب یعنی سالانه 850 میلیون مترمکعب آب در اختیار ایران قرار بدهد تا اینکه سال 1396 هنگام آغاز به کار ساخت سد کمال‌خان، مسئولان دولت غنی ارتفاع تاج سد را از آنچه مورد نظر بود بالاتر بردند و این اتفاق بر خشکی هامون اثر زیادی گذاشت. اشرف غنی در روز افتتاح سد کمال‌خان گفته بود: «آب را به کسی مفت نمی‌دهیم و فرآورده‌های خودمان را به همسایه‌ها می‌فروشیم.»
پس از پایان عمر حکمرانی اشرف غنی، نیروهای طالبان بعد از استقرار، وعده‌هایی درباره اعطای حق‌آبه را بر زبان آورده‌اند اما همچنان در این رابطه اقدام در خور توجهی صورت نگرفته است. این اتفاق با اعتراض رسمی مقامات ایرانی در دستگاه دیپلماسی و وزارت نیرو و حتی شخص رئیس جمهور نیز همراه بوده؛ چرا که ظاهراً به سبب ساختار ایجاد شده بر رود هیرمند، بخش زیادی از آب پشت سد به جای آزادسازی به‌سمت ایران به شوره‌زار «گودزره» هدایت می‌شود.
بیانیه پایانی تجمع مردمی در اعتراض به شرایط بحرانی سیستان پیرو سلسله‌تجمعات خودجوش مردمی که در آن مطالبات بحق مردم سیستان به صراحت بیان و منجر به واکنش و مواضع مخاطبین مردم یعنی وزیر امور خارجه و رئیس محترم جمهور شد:
در ابتدا جا دارد از توجه و ابراز مواضع قاطعانه رئیس محترم جمهور تقدیر و تشکر کنیم، اما با توجه به گذشت بیش از دو ماه از این مواضع انقلابی متأسفانه تغییری در شرایط حاد سیستان رخ نداده، بنابراین بار دیگر در این مکان جمع شده‌ایم و یک‌صدا مطالبات بحق خود را که بر آمده از شرایط بحرانی منطقه است و عدم حل آنها در کوتاهترین زمان ممکن به حیات سیستان پایان می‌دهد، در بندهای ذیل اعلام می‌داریم.
1ـ فراهم بودن شرایط زیست محیطی برای امکان زندگی امری لازم و حیاتی است. متأسفانه طوفان‌های منطقه که با ریزگردهای کشنده و دمای بالای 50 درجه همراه است، امکان حیات را برای مردم غیرممکن ساخته و مدیریت آن دیگر از توان منطقه و استان خارج شده و برای حل آن باید یک بسیج عمومی امکانات در سطح ملی صورت بگیرد.
2ـ تقسیم استان پهناور سیستان و بلوچستان ضرورتی انکارناپذیر به نظر می‌رسد؛ بنابراین برای مدیریت بهتر منابع و توسعه "تنگه احد ایران" درخواست استان شدن سیستان را داریم.
3ـ بیش از دو ماه از اخطار رئیس جمهور به حکومت افغانستان می‌گذرد و با وجود مطالبه مردم و کارشناسان منطقه در مورد اصلاح سازه "کمال‌خان"، تاکنون هیچ‌گونه اقدامی در این زمینه انجام نشده است. در صورت عدم اصلاح این سازه و تکرار انحراف آب از بستر اصلی رودخانه هیرمند و تالاب بین‌المللی هامون که مصداق بارز نقض قوانین بین‌المللی و زیست محیطی است، ضرورت دارد برای حفظ منافع دو ملت ایران و افغانستان در روابط با طالبان تجدیدنظر شود.
4ـ عدم وجود شرایط لازم زیست‌محیطی سال‌هاست معیشت مردم را دچار مخاطرات عمیقی کرده و ضربات سنگینی به مردمان دارالولایه وارد کرده، بنابراین حل مشکل در این شرایط بحرانی نیازمند اقدامات اساسی و تصمیمات مقتضی مانند جبران خسارت‌های نکشت، بخشودگی مالیاتی و بخشودگی اصل و سود تسهیلات کشاورزی و دامداری و مواردی از این دست است.
5ـ استفاده بهینه از فرصت بی‌بدیل مرز طوری که عواید آن به طور مستقیم بر معیشت و سفره مرزنشینان اثر خود را بگذارد. متأسفانه در نسخه‌های پیچیده شده مانند طرح "رزاق" در این سال‌ها همواره اشخاص محدود و معلوم، ثروتمندتر و خیل عظیم مردم فقیرتر شده‌اند. در بسیاری از موارد به جای اصلاح اشکالات، فرصت‌ها ریشه‌کن شده و با حذف گرد‌ش‌های مالی منطقه نتیجه‌ای جز گسترش فقر و و آسیب‌های اجتماعی برای مردم نداشته است.
6ـ تعیین تکلیف منطقه آزاد تجاری سیستان که مسکوت ماندن و اجرایی نشدن آن یک ابهام بزرگ است. مردم سیستان "منطقه آزاد سیستان" را یک امر حیاتی برای منطقه می‌دانند و این فرصت‌سوزی غیر قابل توجیه است.
7ـ با توجه به وجود ظرفیت‌های غنی از کارشناسان هیئت‌های علمی دانشگاه و دلسوزان با تجربه در انجمن‌های مردم‌نهاد و عدم وجود تعارض منافع این افراد با حل مشکلات سیستان، درخواست برقراری ارتباط و دریافت راهکارهای عملی آنها را داریم.
8ـ درخواست تشکیل شورای عالی مدیریت بحران در سیستان به ریاست رئیس جمهور و تعیین تکلیف مطالبات بحق مطرح شده در کوتاهترین زمان ممکن را داریم. در صورت عدم توجه به درخواست‌ها و مطالبات واضح و روشن مردم، مسئولیت تبعات نابودی تنگه احد ایران بر عهده دولت است و در تاریخ سیستان و ایران ثبت خواهد شد.
انتهای پیام/./؛
