کاهش خودکفایی جمهوری آذربایجان در گندم و غلات

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانه‌های جمهوری آذربایجان، کمیته آمار دولتی جمهوری آذربایجان (DSK) شاخص‌های تراز غذایی در سال گذشته را در این کشور اعلام کرد. مشخص شد که سطح خودکفایی آذربایجان با گندم تا حدودی کاهش یافته است (از 61.5 درصد در سال 2021 به 56.7 درصد). این کمترین شاخص از نظر عرضه گندم در این کشور در سال‌های اخیر است.

سال گذشته سطح عرضه سایر غلات در آذربایجان نیز کاهش یافت. جدی‌ترین کاهش مربوط به ذرت است. 2 سال پیش تولید داخلی آذربایجان 94 درصد نیاز ذرت را تأمین می‌کرد اما در سال گذشته این رقم به 78 درصد کاهش یافت.

با در نظر گرفتن تمامی غلات، سطح خودکفایی این کشور از 74 درصد در سال گذشته به 69 درصد کاهش یافته است. سطح عرضه گندم غذایی کمتر و در حدود 25 درصد است. به دلیل کیفیت ناکافی تولید محلی، گندم محلی عمدتاً برای تأمین نیازهای خوراک دام استفاده می‌شود.

سال گذشته موضوع عرضه گندم در جمهوری آذربایجان مکرر مطرح شد و عمدتاً ناشی از جنگ روسیه و اوکراین بود. از آنجایی که آذربایجان نمی‌توانست نیاز گندم خود را تأمین کند، امنیت غذایی این کشور باعث نگرانی جدی شد، زیرا گندم عمدتاً از روسیه وارد می‌شد. از ارقام اعلام شده از سوی شورای امنیت مشخص می‌شود که نان گران‌ترین کالای این کشور در سال گذشته بوده است. افزایش قیمت گندم و آرد، میانگین قیمت نان در بازار آذربایجان را بیش از 50 درصد افزایش داد.

تغییر شاخص‌های واردات گندم آذربایجان

مشکلات بازار غلات نیز تأثیری بر شاخص‌های واردات آذربایجان نداشت. «بحران غلات» سال گذشته سهم روسیه در عرضه گندم آذربایجان را نسبتاً کاهش داد. در عوض واردات گندم از قزاقستان به شدت افزایش یافت.

با این حال روسیه همچنان سهم بسیار زیادی در تأمین گندم آذربایجان دارد. سال گذشته 280 هزار تن گندم از قزاقستان وارد شد. این رقم، 5.3 برابر بیشتر از شاخص سال 2021 است.

برعکس، در سال 2022 واردات گندم از روسیه با 8 درصد کاهش به یک میلیون تن رسید. اگرچه حجم واردات گندم از همسایه شمالی آذربایجان 8 درصد کاهش یافت، اما به دلیل افزایش قیمت‌ها، این کشور مجبور شد برای گندم وارداتی سال گذشته 17 درصد بیشتر (337.5 میلیون دلار) به روسیه نسبت به سال 2021 بپردازد.

به این ترتیب، بر اساس نتایج سال 2022 میلادی، 78 درصد واردات گندم آذربایجان به روسیه و 22 درصد به قزاقستان اختصاص یافته است. به عبارت دیگر در طول سال، سهم روسیه در واردات گندم آذربایجان از 95 درصد به 78 درصد کاهش یافته است.

به عقیده کارشناسان، اینکه روسیه سهم بزرگی در تأمین گندم آذربایجان دارد، علاوه بر ریسک‌های اقتصادی، خطرات سیاسی را نیز به همراه دارد.

چرا سطح تأمین گندم آذربایجان کاهش یافته است؟

دلیل اصلی کاهش سطح عرضه گندم در آذربایجان در سال گذشته، کشت کمتر غلات در این کشور است. بر اساس آمار اعلام شده از سوی شورای امنیت آذربایجان، تولید گندم در این کشور در سال 2022 میلادی یک میلیون و 736 هزار تن بوده است. این رقم در سال 2021 یک میلیون و 885 هزار تن بوده است. این به معنای کاهش 149 هزار تنی یا حدود 8 درصدی تولید گندم است.

از شاخص‌های افشا شده مشخص می‌شود که کاهش تولید گندم با کاهش بهره‌وری و کاهش سطح زیر کشت گندم ارتباط دارد. به این ترتیب در سال 2022 بهره‌وری محصول گندم در آذربایجان 3.19 تن در هکتار بوده است. در سال 2021، این رقم 3.29 تن بود. بنابراین، در سال گذشته، کشاورزان در هر هکتار 0.1 تن گندم کمتر برداشت کردند. در همین مدت سطح برداشت از 572 هزار هکتار به 547 هزار هکتار کاهش یافت.

چرا تولید گندم در آذربایجان کاهش یافته است؟

سال گذشته وزارت کشاورزی جمهوری آذربایجان اعلام کرد که به دلیل خشکسالی شدید در این کشور، محصولات غلات در زمینی به مساحت حدود 100 هزار هکتار از بین رفته است. از این منظر بدون شک کاهش خودکفایی غلات نیز ناشی از کمبود آب در کشور است.

آمارهای منتشر شده از سوی مرکز تحقیقات ارضی تأکید می‌کند که 64 درصد از مناطق کشت گندم آذربایجان با کمبود آب مواجه هستند. حدود 38 درصد از کل محصولات گندم این کشور را مناطق دیم تشکیل می‌دهد. تنها 5 درصد از مناطق آبی از سیستم‌های آبیاری مدرن استفاده می‌کنند. در این راستا رفع مشکل کم‌آبی و تلفات زیاد در آبیاری می‌تواند یکی از عوامل تشویق‌کننده افزایش بهره‌وری کشاورزی در کشور باشد.

دولت آذربایجان چه تدابیری اندیشیده است؟

در سال گذشته اقدامات زیادی برای افزایش تولید غلات در آذربایجان انجام شده است. به عنوان مثال، الهام علی‌اف رئیس‌جمهور این کشور فرمانی در مورد تعدادی از اقدامات برای افزایش سطح خودکفایی با گندم غذایی را امضا کرد. یکی از نوآوری‌هایی که در اینجا پیشنهاد می‌شود مربوط به یارانه محصول است.

بر اساس توافقنامه‌ای که با وزارت کشاورزی آذربایجان منعقد می‌شود، یارانه به گندم خوراکی که توسط افرادی که متعهد به تولید گندم خوراکی هستند و سازمان ذخایر دولتی و کارخانه‌های آرد تحویل داده می‌شود، تعلق می‌گیرد.

با این حال، تنها مزارعی که در آن‌ها سیستم‌های آبیاری مدرن اعمال می‌شود، می‌توانند از این نوآوری بهره‌مند شوند. این بدان معناست که یارانه‌ها عمدتاً به نفع مزارع بزرگ کشاورزی و مالکان بزرگ خواهد بود. از این گذشته، اجرای سیستم‌های آبیاری مدرن بسیار پرهزینه و فراتر از توان بسیاری از کشاورزان کوچک است.

انتهای پیام/