چالش‌های سه‌گانه در روند عادی‌سازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی
یک رسانه فرانسوی با بیان اینکه عربستان همچنان بر ایجاد یک دولت مستقل فلسطینی تأکید دارد، به چالش‌هایی اشاره کرد که می‌تواند روند عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو را تحت‌الشعاع قرار دهد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، درحالی که تحرکات آمریکا برای به انجام رساندن قرارداد عادی‌سازی روابط میان عربستان و رژیم صهیونیستی طی یک ماه گذشته تبدیل به سوژه اصلی رسانه‌های آمریکایی و غربی شده است، روزنامه فرانسوی «لوموند» در گزارشی به چالش‌های هر سه طرف مذکور در این روند اشاره و اعلام کرد، «جو بایدن» رئیس‌جمهوری آمریکا که در جریان کمپین انتخاباتی خود در سال 2020 وعده داده بود که با عربستان به‌عنوان یک کشور «طردشده» رفتار خواهد کرد، امروز به «خواستگاری» ریاض رفته است و سعی دارد سعودی‌ها را ترغیب به عادی‌سازی روابط با اسرائیل کند.
فشار کنگره بر بایدن برای جلوگیری از امتیازدهی به ریاض
این رسانه فرانسوی افزود، این امر منجر به بروز تحولاتی در روابط اسرائیل با کشورهای عربی بعد از توافق‌های عادی‌سازی سال 2020 و 2021 می‌شود که تحت نظارت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری سابق آمریکا انجام شده بود و طی آن اسرائیل روابط خود را با امارات و مغرب و بحرین و سپس سودان عادی‌سازی کرد. بایدن با وجود انتقاداتی که از اقدامات کابینه راست اسرائیل در زمینه تغییرات قضایی داشت، سرانجام با «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر اسرائیل در چهارشنبه آینده دیدار خواهد کرد، البته این دیدار در حاشیه نشست‌های مجمع عمومی سازمان ملل خواهد بود نه در قالب یک دیدار رسمی در کاخ سفید.
در ادامه این گزارش آمده است، بایدن باید فشارهای اعمال‌شده از سوی مسئولان کنگره را که بر عدم اعطای امتیازات قوی به عربستان تأکید دارند، در نظر بگیرد. جو بایدن و «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان در حاشیه اجلاس گروه 20 که اخیراً در دهلی‌نو برگزار شده بود، مقابل دوربین‌ها با هم دست دادند و «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا اواخر جولای برای دیدار با بن‌سلمان به جده سفر کرده بود. جدا از پرونده یمن و مسئله قیمت نفت، دولت بایدن یک سال مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، پرونده عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو را در اولویت قرار داده است.
چالش‌های روند عادی‌سازی عربستان و رژیم صهیونیستی
بر اساس این گزارش، هر 3 بازیگر اصلی در مذاکرات مربوط به عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل، به‌دنبال یک نتیجه مطلوب و پایان خوش برای خود هستند؛ اما موانع و دلایل متعددی برای هر یک از آنها وجود دارد که می‌تواند منجر به عدم موفقیت‌شان شود. نتانیاهو امروز درواقع تبدیل به گروگان ائتلاف‌های مسموم خود با راست‌افراطی‌های اسرائیل شده است و عربستان نمی‌خواهد (از خلال عادی‌سازی روابط) این سیاست‌های نتانیاهو را تأیید کند و به‌نوعی ضامن او باشد، از سوی دیگر دولت بایدن هم به‌خوبی می‌داند که طرف‌های مذاکره آن تا چه‌اندازه در مواضع خود بی‌ثبات هستند. «توماس فریدمن» تئوریسین معروف آمریکایی در 5 سپتامبر در مقاله خود برای روزنامه نیویورک تایمز خطاب به بن‌سلمان و بایدن گفت: «نگذارید نتانیاهو شما را احمق فرض کند».
لوموند تصریح کرد، از پایان سال 2022 نتانیاهو عادی‌سازی روابط با ریاض را در اولویت کاری خود قرار داده است و آن را به‌عنوان یک میراث تاریخی و ابزاری جهت سرپوش گذاشتن بر شکست‌های خود و سیاست‌های افراطی‌اش در نظر می‌گیرد. یک دیپلمات اروپایی در این زمینه اعلام کرد «از بیش از یک دهه قبل نتانیاهو تأکید می‌کرد که اسرائیل می‌تواند در وهله نخست با جهان عرب عادی‌سازی کند و در نهایت با فلسطینی‌ها به سازش برسد.»، اما واقعیت آن است که متحدان نتانیاهو با دیدگاه و طمع‌ورزی‌های او موافق نیستند؛ زیرا معتقدند که همگرایی با ریاض می‌تواند منجر به تضعیف روند الحاق اراضی فلسطینی شود و بر عملیات اخراج فلسطینی‌ها از مناطق تحت سیطره ارتش اسرائیل در کرانه باختری تأثیر منفی بگذارد.
اختلاف داخلی میان صهیونیست‌ها در پرونده عادی‌سازی روابط با عربستان
این رسانه فرانسوی تأکید کرد، در 13 سپتامبر، «ایتمار بن گویر» وزیر امنیت داخلی کابینه اسرائیل نگرانی خود را از اینکه ممکن است نتانیاهو در تلاش برای امضای توافقنامه‌های جدید «اسلو» با فلسطینی‌ها باشد ابراز و تأکید کرد که در این صورت از ائتلاف کابینه خارج می‌شود. این واکنش بن‌گویر بعد از آن بود که واشنگتن از تحویل 8 خودروی زرهی سبک به تشکیلات خودگردان با موافقت اسرائیل خبر داد. از طرف دیگر مخالفان نتانیاهو نیز صدای خود را بالا می‌برند و درباره دادن امتیازات خطرناک به عربستان به‌ازای عادی‌سازی روابط هشدار می‌دهند. «یائیر لاپید» نخست‌وزیر پیشین و رئیس اپوزیسیون اسرائیل درباره شروط عربستان از جمله دستیابی این کشور به فناوری هسته‌ای هشدار داده تأکید کرد که غنی‌سازی اورانیوم در داخل خاک عربستان به امنیت داخلی اسرائیل ضربه می‌زند.
در ادامه این مقاله تأکید شده است، تنها جزئیات کمی در مورد خواسته‌های خاص عربستان سعودی از ایالات متحده به‌ازای عادی‌سازی روابط با اسرائیل به بیرون درز کرده است، اما این موارد شامل تضمین‌های امنیتی قوی دوجانبه، تحویل سلاح‌های پیشرفته به ریاض و چراغ سبز برای دستیابی عربستان به فناوری هسته‌ای می‌شود. «فتیحه دازی» متخصص امور کشورهای عربی در این زمینه می‌گوید «عربستان باید اطمینان حاصل کند که اگر این کشور مورد حمله قرار بگیرد، آمریکا به‌خلاف آنچه در سال 2019 یا 2021 در زمان حملات یمنی‌ها به عربستان انجام داد، از این کشور دفاع خواهد کرد، همچنین ریاض چیزی بیشتر از آنچه تهران در توافق وین در سال 2015 به دست آورد نمی‌خواهد؛ یعنی امکان غنی‌سازی اورانیوم برای تولید و صادرات برق،
اما سؤال حساسی که اینجا به‌وجود می‌آید مربوط به راه افتادن یک مسابقه هسته‌ای در خاورمیانه است».
چالش حل‌نشدنی در مسئله فلسطین
این روزنامه غربی ادامه داد، اما یک موضوع پیچیده‌تر در روند عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل، مربوط به مسئله فلسطین است. «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه ایالات متحده هفته گذشته در خلال یک برنامه تلویزیونی هشدار داد: «عادی‌سازی روابط بین عربستان و اسرائیل نمی‌تواند جایگزین حل‌وفصل اختلافات میان اسرائیل و فلسطینی‌ها شود، این درحالی است که فعال‌سازی پروژه «دودولتی» (میان فلسطین و رژیم صهیونیستی) برای سعودی‌ها اهمیت زیادی دارد».
بر اساس این مقاله، ممکن است نتانیاهو برای همگرایی با ریاض چاره‌ای جز پیدا کردن شرکای جدید در کابینه برای خود نداشته باشد. بسیاری از تحلیلگران در مؤسسه مطالعات امنیت داخلی اسرائیل معتقدند که «احتمال دارد دولت آمریکا در صدد ایجاد یک ائتلاف معتدل‌تر یا برگزاری یک انتخابات جدید برای اسرائیل باشد». در سال‌های اخیر روابط بین ایالات متحده و هم‌پیمانان سنتی آن در منطقه یعنی اسرائیل و عربستان و نیز کشورهایی مانند ترکیه و مصر، وارد مرحله پیچیده‌ای شده است، علت این امر را می‌توان تا حد زیادی مربوط به کاهش سرمایه‌گذاری‌های آمریکا در منطقه و تمرکز بر جنگ اوکراین و رقابت با چین دانست.
لوموند نوشت، از طرف دیگر «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه نیز همانند خاندان سعودی، رویکردهای متعددی در سیاست خارجی طبق منافع خودش دارد. این رویکرد عربستان در سفر «شی جین پینگ» رئیس‌جمهوری چین به ریاض در دسامبر 2022 و همچنین همکاری عربستان با روسیه در سازمان اوپک‌پلاس کاملاً مشخص است. به‌طور کلی شواهد نشان می‌دهد که مقامات سعودی در روند عادی‌سازی روابط با تل‌آویو همچنان به ابتکار «صلح عربی» پایبندند که بر اساس آن برپایی دولت مستقل فلسطینی شرط اصلی جهت عادی‌سازی روابط با اسرائیل است.
انتهای پیام/+
