با تحریم آذربایجان توسط اتحادیه اروپا چه اتفاقی خواهد افتاد؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانه‌های جمهوری آذربایجان، نمایندگان پارلمان اروپا در 5 اکتبر با تصویب قطعنامه‌ای خواستار اعمال تحریم‌ها علیه جمهوری آذربایجان در رابطه با حوادث قره‌باغ، بررسی همکاری با باکو و کاهش وابستگی به گاز آذربایجان شدند.

اگرچه اجرای این قطعنامه از نظر قانونی الزام‌آور نیست، اما نهادهای اروپایی می‌توانند نظرات نمایندگان را در نظر بگیرند. 491 نماینده به این مصوبه رأی موافق و 9 نماینده رأی مخالف دادند. 36 نماینده دیگر رأی ممتنع دادند و 169 نماینده در رأی‌گیری شرکت نکردند.

در این قطعنامه از رهبری اتحادیه اروپا خواسته شده تا مذاکرات بر سر توافقنامه مشارکت با آذربایجان را متوقف کند. در این سند آمده است که اتحادیه اروپا خواستار تعلیق موقت رژیم ساده روادید با جمهوری آذربایجان و محدودیت همکاری با این کشور در سایر زمینه‌ها شده است.

در این قطعنامه آمده است که اتحادیه اروپا باید وابستگی خود به گاز آذربایجان را کاهش دهد و در صورت تیره شدن مجدد روابط باکو و ایروان، واردات نفت و گاز از این کشور را به طور کامل متوقف کند.

درآمد حاصل از فروش نفت و گاز در آذربایجان که ساختار سنتی اقتصاد انرژی دارد، حیاتی است. از این منظر کاهش درآمد انرژی این کشور ممکن است خطرات جدی را برای آذربایجان به همراه داشته باشد.

سهم اروپا در بخش انرژی آذربایجان

بر اساس شاخص‌های اعلام شده از سوی کمیته دولتی گمرک آذربایجان در هشت‌ماهه نخست سال 2023، این کشور در این مدت در مجموع 24.3 میلیارد دلار درآمد صادراتی داشته است. 22.1 میلیارد دلار (91 درصد) از این درآمد ناشی از درآمدهای نفت و گاز بوده است.

در هشت ماهه نخست سال جاری میلادی، از هر 100 دلاری که آذربایجان از تجارت خارجی به دست آورده است، 91 دلار مربوط به بخش انرژی بوده است.

دو کشور از سه کشور اول که آذربایجان بیشترین نفت خام را به آن‌ها صادر می‌کند، متعلق به اتحادیه اروپا هستند. آذربایجان در هشت ماهه اول سال 2023، 11.2 میلیارد دلار از فروش نفت خام درآمد داشته است. 42 درصد از این وجوه (4.7 میلیارد دلار) با هزینه ایتالیا تأمین شده است. در کل، ایتالیا بزرگترین شریک تجاری آذربایجان است. سهم این کشور از کل صادرات آذربایجان 46 درصد است.

به عبارت دیگر، از هر دو دلاری که آذربایجان از تجارت خارجی به دست می‌آورد، تقریباً یک دلار از ایتالیا به دست می‌آید. دومین جایی که آذربایجان بیشترین درآمد را از صادرات نفت از آن به دست می‌آورد، اسرائیل (1.1 میلیارد دلار) و سومین کشور دیگر کشور اتحادیه اروپا، اسپانیا (700 میلیون دلار) است. سهم اتحادیه اروپا از صادرات نفت آذربایجان هم از نظر حجم و هم از نظر سود بیش از 60 درصد است.

جایگاه اصلی در فروش گاز طبیعی آذربایجان متعلق به کشورهای اتحادیه اروپا است. بر اساس آمار وزارت نیروی این کشور، آذربایجان در هشت ماهه نخست سال 2023 در مجموع 15.8 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی صادر کرده است. 48 درصد آن - 7.6 میلیارد متر مکعب - به کشورهای اروپایی فروخته شد. سهم ترکیه در صادرات گاز طبیعی آذربایجان 42 درصد و سهم گرجستان 10 درصد است.

دو سوم درآمدهای صادراتی آذربایجان به اتحادیه اروپاست

آذربایجان در هشت ماهه نخست سال 2023 در مجموع 16 میلیارد دلار به کشورهای اتحادیه اروپا صادرات داشته است. به عبارت دیگر سهم اتحادیه اروپا در کل صادرات آذربایجان 66 درصد است.

بنابراین، اعمال هرگونه تحریم اقتصادی علیه آذربایجان از سوی اتحادیه اروپا به این معنی است که دو سوم درآمدهای صادراتی این کشور ممکن است در خطر باشد.

حدود 35 درصد از درآمدهای بودجه آذربایجان مستقیماً از محل فروش منابع انرژی تأمین می‌شود. در این راستا، خطرات بالقوه‌ای که ممکن است در رابطه با درآمدهای انرژی ایجاد شود، ممکن است اجرای تعهدات بودجه‌ای دولت را نیز زیر سؤال ببرد.

در مورد واردات، اتحادیه اروپا نقش کمتری در روابط تجاری خارجی آذربایجان نسبت به واردات و صادرات دارد. در هشت ماهه نخست سال جاری سهم اتحادیه اروپا از کل واردات آذربایجان 18.4 درصد بوده است.

برای مقایسه، سهم کشورهای مستقل مشترک‌المنافع در واردات آذربایجان حدود 29 درصد است. این در حالی است که سهم این کشورها از صادرات آذربایجان تنها 4 درصد است.

کشور اتحادیه اروپایی که بیشترین سهم را در واردات آذربایجان دارد آلمان است. آذربایجان در هشت ماهه اول سال 2023، 639 میلیون دلار از آلمان وارد کرده است. این بدان معناست که 5.7 درصد از واردات آذربایجان با هزینه آلمان تأمین می‌شود. آلمان چهارمین کشوری است که آذربایجان بیشترین واردات را دارد.

دو کشور دیگر اتحادیه اروپا در رده‌بندی 10 کشور برتری هستند که آذربایجان بیشترین واردات را از آن‌ها دارد. ششمین کشوری که آذربایجان بیشترین واردات را دارد فرانسه (3.1 درصد) و نهمین کشور ایتالیا (2.63 درصد) است.

دارایی‌های صندوق نفت آذربایجان در معرض خطر قرار می‌گیرد

اعمال هرگونه تحریم اقتصادی علیه جمهوری آذربایجان ممکن است خطراتی را از نظر دارایی‌های این کشور در خارج از آذربایجان ایجاد کند.

میزان وجوهی که در ابتدای سال جاری توسط صندوق دولتی نفت آذربایجان اداره می‌شود 49 میلیارد دلار است. سهم منطقه اروپا در سبد سرمایه‌گذاری صندوق نفت 29.6 درصد است. با این شاخص، منطقه اروپا پس از آمریکای شمالی بیشترین سهم را در سبد سرمایه‌گذاری صندوق نفت دارد.

20.4 درصد از صندوق سرمایه‌گذاری صندوق نفت به واحد پول رسمی اتحادیه اروپا - یورو - نگهداری می‌شود. از این منظر واضح است که تحریم‌های احتمالی قابل اعمال بر جمهوری آذربایجان می‌تواند تقریباً یک چهارم دارایی‌های صندوق نفت این کشور را در معرض خطر قرار دهد.

انتهای پیام/