شکل بازیگری روسیه در مناقشه فلسطین؛ کنش دیپلماتیک و ایجاد تعادل منطقه‌ای برای کاهش تنش

به گزارش گروه بین  الملل خبرگزاری تسنیم، 15 مهر سال 1402 شمسی مصادف با 7 اکتبر2023 میلادی، نیروهای جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) مستقر در نوار غزه، با طراحی و اجرای عملیاتی غافلگیرانه، به سرزمین‌های در اشغال اسرائیل یورش بردند. حمله ای که از دید برخی تحلیلگران غافلگیرانه نبود. استدلال این گروه آن است که حماس دشمن ناشناخته ای برای اسرائیل نبوده و هر لحظه انتظار این حمله از جانب مقاومت فلسطین قابل پیش بینی بوده، اما دلیل غافلگیر شدن اسرائیل به خاطر سپری کردن تعطیلات عید یهودیان اعلام شده است.

در این میان روسیه به مانند همیشه در نقش میانجی منطقه البته با هدف افزایش قدرت منطقه ای خود در شورای امنیت سازمان ملل پیش نویس قطعنامه آتش بس درگیری فلسطین و اسرائیل را ارائه داد.

شورای امنیت سازمان ملل پیش نویس قطعنامه روسیه مبنی بر آتش بس فوری در منطقه درگیری فلسطین و اسرائیل را به دلیل عدم دریافت 9 رای لازم برای دریافت این سند نپذیرفت. پنج کشور روسیه، چین، امارات، گابن و موزامبیک به این قطعنامه رأی مثبت و ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و ژاپن با آن مخالفت کردند و 6 کشور دیگر رای ممتنع دادند.

لازم به ذکر است است در این سند روسیه خواستار آتش بس فوری، پایدار و کاملاً مورد احترام بشردوستانه است. این قطعنامه خواستار آزادی امن همه گروگان ها، ارائه و توزیع بدون مانع کمک های بشردوستانه و ایجاد شرایط برای تخلیه غیرنظامیان است.

ولادیمیر پوتین اعلام کرد که روسیه همواره از ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی بدون توجه به تشدید درگیری‌ها حمایت کرده است.

رئیس جمهور روسیه در ادامه تلاش خود برای ایجاد صلح و آرامش و پایان بخشیدن به درگیری پیش آمده در گفت‌وگوی تلفنی با روسای جمهور ترکیه، سوریه، ایران، مصر و همینطور رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین به بررسی آخرین وضعیت انسانی غزه پرداخت.

پوتین هنوز یک ابتکار صلح در خصوص مناقشه فلسطین و اسرائیل ارائه نکرده، زیرا لازمه آن ایجاد مواضع مشترک میان رهبران سیاسی منطقه و رسیدگی اساسی به موضوع مورد مناقشه است.

به عقیده مقامات روسیه برای ایجاد شرایط صلح باید فاصله برابر را با طرفین درگیر حفظ کرد. مقامات روسیه بر این باورند که روسیه می تواند نقش موثری در روند صلح داشته باشد و مانع از کشیده شدن جنگ به دیگر نقاط منطقه شود.

از دیدگاه مقامات روسیه دستورالعمل‌های لحظه ای نه تنها برطرف کننده مشکلات نیست بلکه دلیل بر کشیده شدن جنگ به دیگر نقاط منطقه است.

پوتین در گفتگو با رهبران خاورمیانه در مورد وضعیت منطقه، بر غیرقابل قبول بودن خشونت علیه غیرنظامیان تاکید کرد.

شایان ذکر است که رئیس جمهور روسیه با رئیس جمهور مصر، درباره کمک‌های طرف مصری در تخلیه شهروندان روس‌ از نوار غزه گفتگو کرده است. این در حالی است که رئیس جمهور مصر حرکت آوارگان فلسطینی به سمت مصر را آغازی بر کشیده شدن جنگ و تنش به خارج از مرزهای فعلی خوانده است.

ولادیمیر پوتین در گفتگو با رهبران خاورمیانه بار دیگر موضع اصولی فدراسیون روسیه در مورد ایجاد فلسطین مستقل را تایید کرده است. در تمامی گفتگوها، توجه اصلی به شدت وخامت درگیری فلسطین و اسرائیل معطوف بوده است.

نگرانی شدید در مورد تشدید خصومت‌ها در مقیاس وسیع، همراه با افزایش فاجعه ‌بار تعداد تلفات غیرنظامیان و تشدید بحران انسانی در نوار غزه ابراز شده است.

ولادیمیر پوتین پس از گفتگو با روسای جمهور فلسطین، ایران، سوریه و مصر با بنیامین نتانیاهو تلفنی صحبت و بر آمادگی روسیه برای پایان دادن به رویارویی در منطقه و حل آن از طریق راه‌های صلح‌آمیز تاکید کرد.

روسیه به جای موضع گیری یک طرفه، بر ضرورت اجرای راه حل ارائه شده از سوی سازمان ملل در قبال مساله فلسطین تاکید کرده است.

رئیس جمهور روسیه همچنین در گفتگو با رئیس جمهور سوریه از ارسال فوری کمک‌ها به غزه حمایت و خواستار توقف گلوله باران غزه و آوارگی اجباری ساکنان آن شدند.

معاون رئیس شورای امنیت روسیه، حمله به بیمارستانی در نوار غزه را جنایت جنگی خواند و مسئولیت نهایی آن را بر عهده آمریکا دانست. طبیعی است که با تداوم وضعیت موجود و فشارهای فزاینده و افزایش هر چه بیشتر محدودیت ها علیه مردم فلسطین شاهد واکنش دیگر گروه‌های مقاومت در منطقه در قالب عملیات طوفان الاقصی در راستای مبارزه با اشغالگری رژیم صهیونیستی و احقاق حقوق ملت فلسطین باشیم بطوریکه حزب الله لبنان نیز طی یک هفته گذشته وارد درگیری های محدود با این رژیم شده است.

با تغییر تدریجی نظام بین المللی و چند قطبی شدن آن، دیگر گفتمان و روایت غربی از مساله فلسطین جایی ندارد و باید موضع جدیدی مبتنی بر لزوم رعایت حقوق ملت فلسطین در این زمینه اتخاذ شود.

به عقیده مقامات روسی، شکست سیاست خاورمیانه ای آمریکا و تاثیر آن بر تشدید تنش ها و نبرد کنونی بین رژیم صهیونیستی و گروه های مقاومت فلسطینی با توجه به موضع گیری های ضد و نقیض واشنگتن در این زمینه معنا پیدا می کند.

سنگ‌اندازی‌های ایالات متحده در مساله بحران فلسطین روند حل و فصل منازعه اسرائیل و فلسطین را دشوار و حقوق تاریخی مشروع فلسطینیان را نادیده گرفته است. احتمال انجام عملیات زمینی در غزه که هر روز پررنگتر می شود، عواقب بسیار بزرگی خواهد داشت که مهم ترین آن فاجعه انسانی و کشته شدن هزاران کودک بیگناه بر سر کسب قدرت رهبران سیاسی است که جهت ارتقای منافع حداکثری خود از هیچ اقدامی کوتاهی نکرده و به عناوین مختلف منطقه خاورمیانه را با چالش های متفاوتی روبرو می سازند.

اینطور به نظر می رسد که روسیه می‌تواند بر قدرت منطقه‌ای خود با اتخاذ مواضع متعادل و همکارانه در قبال مسائل مربوط به مردم غزه شامل حمایت از حل دیپلماتیک برای رفع تنش‌ها، تسهیل کمک‌های انسانی به مردم غزه و حمایت از روند صلح و توافق منطقه‌ای باشد.

همچنین، وجود شرکای استراتژیک روسیه و تقویت همکاری‌های اقتصادی و انرژی با آنها نیز می‌تواند نقش مهمی در افزایش تأثیرگذاری روسیه داشته باشد.

علاوه بر این، روسیه می‌تواند نقش مهمی در ایجاد تعادل منطقه‌ای با دیگر قدرت‌های منطقه‌ای مثل ایران و ترکیه ایفا کند. این تعادل منطقه‌ای می‌تواند به کاهش تنش‌ها و تقویت امنیت منطقه کمک کند.

از جمله مولفه هایی که می تواند با همکاری شرکای استراتژیک روسیه تاثیر مثبت بر روند صلح منطقه‌ایی و کاهش تنش‌ها میان اسرائیل و مردم غزه داشته باشد شامل:

مذاکرات و دیپلماسی: تشویق به مذاکرات مستقیم بین اسرائیل و نمایندگان مردم غزه به منظور رسیدن به توافق‌نامه‌های صلح و تسویه مسائل اساسی.

آتش بس: تعهد به پایبندی آتش‌بس و جلوگیری از تشدید و افزایش تلفات جاری.

کمک‌های انسانی: ایجاد مکانیزم‌های تسهیل کمک‌های انسانی به مردم غزه توسط جوامع بین‌المللی و دولت‌ها.

حمایت از حقوق بشر: تضمین مراقبت از حقوق بشر و حقوق مدنی مردم در هر دو جانب.

تحت تأثیر قرار گرفتن از جامعه بین‌المللی: فشار از جامعه بین‌المللی به منظور حفظ صلح و ایجاد فشارهای انتقال به مذاکرات.

حل اختلافات ترابری: تبیین و حل اختلافات مرزی و ترابری به منظور کاهش نقاط اشتباه و تنش‌های احتمالی و باز شدن مسیرهای مرزی مشترک برای رساندن کمک های بشر دوستانه توسط کشورهای منطقه.

این مولفه‌ها با هم ترکیب شده و با تعامل مستدام و تفاهم بین طرفین و با حمایت جامعه بین‌المللی می‌توانند به کاهش تنش‌ها و بهبود وضعیت منطقه کمک کنند.

یادداشت: معصومه محمدی کارشناس مسائل روسیه

انتهای پیام/