تنوع گویشی ضامن بقای زبان/ نسخ خطی کُردی از همدان به کردستان باز می‌گردد
در نشست تخصصی جایگاه نسخ خطی کردی اعلام شد که همه نسخ خطی کُردی از همدان به استان بازگردانده می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج، نشست تخصصی جایگاه نسخ خطی کُردی در مطالعات زبان‌شناسی و حقوق فرهنگی عصر امروز با حضور مسئولان و فعالان این عرصه به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی در کتابخانه کردستان برگزار شد.
معصومه حسنی خونسار، سرپرست اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان کردستان در این مراسم ضمن عرض خیرمقدم و تبریک هفته کتاب و کتابخوانی اظهار داشت: امیدواریم با هم‌افزایی با فعالان این عرصه بتوانیم در راستای ارتقای سرانه مطالعه و فعالیت‌های فرهنگی گام بردلریم.
وی اذعان کرد: نسخ خطی کُردی کردستان در همدان نگهداری می‌شود و این باید یکی از دغدغه‌های ما باشد چراکه آثار ارزشمند در این استان نگهداری نمی‌شود.
سرپرست کتابخانه‌های استان کردستان تصریح کرد: درصددیم که این اسناد(54 نسخ خطی کُردی) را از همدان به استان منتقل و در کتابخانه امام خامنه‌ای در سنندج نگهداری شود.
حسنی از فعالیت 54 باب کتابخانه عمومی نهادی و 28 باب کتابخانه عمومی با مشارکت 50 هزار نفر در استان کردستان خبر داد و عنوان کرد: عضویت رایگان شهروندان، پویش «اهدای کتاب، اهدای دانایی» و نشست با فعالان حوزه کتاب کودک و نوجوان از دیگر برنامه‌های این هفته است.
تنوع گویشی ضامن بقای زبان
یادگار کریمی، رئیس پژوهشکده کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان تنوع گویشی را ضامن بقای زبان دانست و اظهار داشت: سال 95 اطلس جغرافیای کردی توسط دانشجویان این دانشگاه طراحی شد. در این طرح در جغرافیای استان زبان کُردی مرکزی سورانی، اردلانی، کُردی جنوبی و اورامی مورد بررسی قرار گرفته است.
وی تنوع زبانی در کشور را بی‌نظیر خواند و گفت: کل کشور آلمان یک زبان دارد اما در کشور خودمان روستا به روستا و شهر به شهر با زبان مختلفی صحبت می‌کنند.
رئیس پژوهشکده کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان با اشاره به وجود 101 واژه و متغیر مختلف در زبان کُردی تصریح کرد: متاسفانه ترندهایی در سطح جامعه وجود و فعالیت داشته که به نام یکسان‌سازی زبان کُردی، منجر به از بین رفتن زبان کردی می‌شوند. وقتی این اتفاق بیفتد ذهنیت منفی به زبان مادری ایجاد می‌شود.
وی با ذکر اینکه اگر همه با یک لهجه صحبت کنند، گویش‌ها از بین می‌رود، خطاب به حاضران در این نشست یادآور شد: ما یک رسالت تاریخی داریم، به اندازه کافی تیشه به ریشه زبان کُردی زده‌ایم، اینجا متوقف کنیم، دنبال استانداردسازی نباشیم، چراکه خطای بزرگی است.
کریمی خاطر نشان کرد: در کشورهای دیگر میلیون‌ها دلار برای احیای زبان‌های‌شان هزینه می‌کنند اما ما چکار کرده‌ایم؟ تا زمانی که این درک نرسیم که تنوع لهجه‌ها قنای ملی است، نمی‌توان کاری کرد.
وی با بیان اینکه بیشترین تنوع زبان کُردی در ایران است، افزود: تنوع زبانی تابعی از مختصات تنوع زیستی(حفظ کلیت زبان) بوده و حفظ و پاسداشت حقوق زبانی و فرهنگی را به دنبال خواهد داشت.
رئیس پژوهشکده کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان اذعان کرد: گویش‌ها روزانه از بین می‌روند و همه ما در برابر این وضعیت مسئول هستیم‌کما اینکه همه ما دغدغه حفظ زبان کردی را نیز داریم.
کسی سراغ نسخ خطی کُردی را نمی‌گیرد
مظهر ادوای، پژوهشگر تاریخ و نسخ خطی اورامی نیز در این نشست با بیان اینکه نسخه خطی به عنوان دست‌نوشته از چند برگ تا چند صد صفحه را در بر می‌گیرد، اظهار کرد: این ظرفیت نهفته دنیایی از اطلاعات در حوزه‌های مختلف از جمله تاریخ فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و مردم‌شناسی، باستان‌شناسی و زبان‌شناسی را ارائه می‌دهد.
وی با ابراز گله‌مندی از مسئولان برای عدم تحقق وعده‌ها در رابطه با بی‌توجهی به نسخ خطی کُردی اورامی گفت: برای پروژه ثبت جهانی اورامان 302 نسخه خطی در قالب 7 دسته همچون دینی، اشعار، تاریخ و داستان‌نویسی مختلف تهیه و ارائه شد.
ادوای مدعی شد: نسخ خطی کودکان 300 سال پیش در روستای اورامان نوشته شده اما از آنموقع تاکنون کسی سراغ آن را نگرفته است. نسخ خطی زیادی در حوزه‌های مختلف وجود داشته که در کتابخانه‌های برلین و سایر کشورها و داخل کشور نگهداری می‌شود.
وی ابراز داشت: متاسفانه نسخ خطی کُردی در همدان نگهداری مش‌شود و بسیاری از افراد این نسخ‌ها را در استان‌های دیگر به فروش می‌رسانند!
این پژوهشگر کردستانی مدعی شد: زمانی که مرادنیا، استاندار سابق کردستان بود، در قالب نامه‌ای طرحی را برای حفظ آثار این حوزه ارئه دادم که سال گذشته نیز موضوع را پیگیری کردم، در قالب همان نامه مانده است.
ادوای خاطر نشان کرد: در استان کردستان در میراث فرهنگی، کتابخانه و دانشگاه کردستان نمایشگاه‌های کتاب برپا شده که امیدواریم نسخ‌های خطی نیز مورد توجه قرار گیرد. متاسفانه برخی از نشریه‌ها نیز نسخ خطی را تنها با هدف کسب سود و درآمد چاپ می‌کنند.
امید رشیدی حقوقدان و پژوهشگر حقوق فرهنگی نیز در این نشست با بیان اینکه حقوق فرهنگی، از لحاظ تعاریف و مصادیق بحثی مفصل است و مورد بی‌مهری قرار گرفته است، گفت: در اصل 20 قانون اساسی کمتر به انتشار کتاب حقوق فرهنگی توجه شده و در کشور به 10 فقره هم نمی‌رسد.
انتهای پیام/481/
