کارت زرد باغچلی به اردوغان؛ کدخدا که انتخاب نمی‌کنیم

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در ترکیه، توجه همه محافل سیاسی و رسانه ای این کشور به موضوعی معطوف شده که می تواند نقطه عطفی در تاریخ تمامیت خواهی حزب حاکم و بر باد رفتن اصول دموکراسی ترکیه باشد.

ماجرا از این قرار است که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، به عادت همیشه در داخل هواپیما، پرده از یک موضوع جنجالی برداشته است.

او عادت دارد درباره مسائل مهم و حساس، در داخل هواپیما با خبرنگاران صحبت کند. این بار نیز اردوغان در بازگشت از سفر آلمان به خبرنگاران همراه خود گفت: «واقعاً لازم نیست رئیس جمهور را با رای قاعده سخت 1+50 انتخاب کنیم. این قاعده، باعث می شود که انتخابات ریاست جمهوری ما همیشه دو مرحله ای شود. باید این قانون را تغییر دهیم و در همان مرحله نخست، هر نامزدی بیشترین رای را آورد، همان فرد رئیس جمهور شود».

انتشار ایده عجیب اردوغان که برخلاف قواعد انتخابات و دموکراسی های تمام جهان است، با واکنش گسترده مخالفین و منتقدین روبرو شد. آنان اعلام کردند که اردوغان از همین حالا در مورد جایگزین خود در انتخابات ریاست جمهوری نگران است و می خواهد کاری کند که نامزد حزب حاکم در انتخابات سال 2028 میلادی، حتی با 30 درصد آرای مردم، به عنوان رئیس جمهور انتخاب شود.

نگرش تمامیت خواهانه اردوغان، دو تفسیر سیاسی مهم به دنبال آورد. گروهی از مفسرین اعلام کردند که او می خواهد از شر احزاب مخالف و نامزدهای مستقل راحت شود و مجبور نشود مانند انتخابات امسال، نگران ائتلاف مخالفین باشد.

اما بارش ترک اوغلو تحلیل گر باهوش روزنامه جمهوریت، به موضوعی اشاره کرد که خشم و عصبانیت شریک اردوغان را به دنبال آورد و به او پاسخ داد.

ترک اوغلو گفته بود: «اردوغان از کولی دادن به دولت باغچلی خسته شده و می خواهد او را در اولین فرصت، بر  زمین بیندازد و رهایش کند».

حتی شریک اردوغان هم کارت زرد داد

چشم محافل سیاسی ترکیه به شریک اردوغان دوخته شده بود. آنان می خواستند بدانند که دولت باغچلی در این مورد چه دیدگاهی دارد.

او دیروز در جمع نمایندگان حزب خود سخنرانی کرد و تحلیل گر روزنامه جمهوریت را با عبارت «عقب افتاده ذهنی» مورد حمله قرار داد و او را به تلاش برای فتنه گری و اختلاف افکندن بین حزب حرکت ملی و حزب عدالت و توسعه متهم کرد.

دولت باغچلی درباره ایده اردوغان گفت: «ما کدخدا انتخاب نمی کنیم، رئیس جمهور انتخاب می کنیم. مگر می شود قاعده 1+50 را کنار گذاشت؟»

رهبر راست افراطی حزب حرکت ملی در ادامه، به درستی درباره دلیل پیروی از قاعده حد نصاب 1+50 سخنرانی کرده و افزود:«در انتخاب یک رئیس جمهور، مهمترین مساله، بحث مشروعیت است. چرا که رئیس جمهور، کلیددار کل نظام سیاسی و اجرایی کشور است و باید از بالاترین مشروعیت ممکن برخوردار باشد. تعریف دموکراسی و حقوق از بالاترین مشروعیت نیز، چیزی نیست مگر کسب رای 1+50 مردم. بنابراین ما به عنوان حزب حرکت ملی، هر چه را که دیروز گفته ایم، امروز هم بدان پایبندیم و این قاعده را مهم و حیاتی می دانیم و نمی خواهیم چیزی تغییر کند. ما با جناب رئیس جمهور هم گفتگوهایمان را در مورد همه مسائل سیاسی کشور ادامه می دهیم، اما قاعده انتخابات ریاست جمهوری با مکانیسم انتخاب کدخدا یکی نیست و نمی خواهیم تغییر کند».

باغچلی همچنین با لحنی تند خطاب به نویسنده جمهوریت گفت: «نه کسی را بر کول خود سوار کرده ایم و نه از کسی کولی گرفته ایم».

سخنان دولت باغچلی نشان داد که او واقعاً اشاره درست و هوشمندانه تحلیلگر روزنامه جمهوریت را دریافته و می داند که در این چند سال، اردوغان و حزب عدالت و توسعه از سر ناچاری و برای گرفتن حد نصاب تشکیل دولت، مجبور شده اند با حزب باغچلی ائتلاف کنند.

به عبارتی روشن، به همان اندازه که اردوغان از قدرت و نفوذ احزاب مخالف نگران و ناخشنود است، از باج دادن به حزب حرکت ملی و دیگر شرکای کوچک نیز ناخشنود است و می خواهد از شر همه آنها خلاص شود!

مهمت اجاکتان از روزنامه نگاران ترکیه معتقد است که همیشه حرف آخر را باغچلی می زند و حالا او، با این سخنرانی شفاف و تند، ایده اردوغان را با تمام قدرت، رد کرده است.

 منتقدین چه می گویند؟

طاها آک یول از حقوقدانان و تحلیلگران سیاسی ترکیه در مورد تصمیم اردوغان نوشته است: «شکایت رئیس جمهور اردوغان از الزام 50+1 درصدی، یکی دیگر از حقایق عینی است که نشان می دهد ما دچار بن بست در نظام سیاسی ترکیه هستیم. از روزی که نظام پار لمانی ما به خواست اردوغان به نظام ریاستی تغییر داده شد، به جای اینکه ترکیه را به جلو ببرد، نه تنها در در زمینه اقتصادی بلکه در حوزه دموکراسی، حقوق و آزادی به عقب برد. درآمد سرانه ما در سال 2012 میلادی 12 هزار دلار بود، ظرف 10 سال به 10 هزار دلار کاهش یافت. اما اگر نظام و سیاست به روال همان مشی دموکراتیک 10 سال اول ادامه داشت، حداقل به 20 هزار دلار می رسید. در این نظام استبدادی، رقابت از میان رفته و اقتدار، روز به روز تمامیت خواه تر می شود».

یوسف ضیا جومرت از تحلیلگران برجسته ترکیه نیز چنین نوشته است: «رئیس جمهور اردوغان به دنبال تغییر مکانیسم انتخاب رئیس بعدی است. خیلی ها می گویند نباید چنین کرد. اما من معتقدم رئیس جمهور، چه با رای 51 درصدی انتخاب شود چه با رای 41 درصدی، فرقی نمی کند! می دانید چرا؟ چون در هر حال سیستم ما به طور کامل خراب شده و نیاز به تعمیر دارد. این موتور اصلاً کار نمی کند. نظامی که اداره قوه مقننه، مجریه، قضائیه و حتی رسانه ها را در اختیار رئیس جمهور قرار می دهد و هیچ دستگاهی در ساختار دولتی برای تعادل و کنترل این قوا باقی نمی گذارد، به معنی کامل کلمه، خراب و فاسد شده است. بنابراین چیزی که نیاز به تغییر دارد خود نظام سیاسی کشور است. رئیس جمهوری که با رای 61 درصدی مردم هم انتخاب شود، در این نظام بسته و تمامیت خواه، باز هم تمامیت خواه و استبدادگر خواهد بود».

در شرایطی که فرصت کوتاهی به برگزاری انتخابات شهرداری های ترکیه باقی مانده، طرح موضوع ضرورت تغییر قواعد انتخابات ریاست جمهوری و اعمال فشار اردوغان برای کاستن از میزان اختیارات مستقل ترین محکمه و نهاد قضائی ترکیه یعنی «دادگاه قانون اساسی» خبر از این واقعیت می دهد که او قصد دارد نظام سیاسی و اجرایی ترکیه را با شیوه ای به مراتب اقتدارگرایانه تر و بسته تر از شرایط امروز مدیریت کند.

انتهای پیام/