شکل‌گیری عفاف در سایه وراثت و تربیت
۲ عامل وراثت و تربیت، نقش مهم و مؤثری در پرورش سجایای اخلاقی، پاکدامنی، سعادت و خوشبختی انسان دارند. با شناخت دقیق و توجه کافی به دو موضوع وراثت و تربیت و بکارگیری دستورات صحیح و مناسب در این زمینه می‌توان صاحب نسلی پاک، سالم و سعادتمند بود.
به‌گزارش خبرگزاری تسنیم - ساجده محبوبی کارشناس ارشد تعلیم و تربیت
«وراثت عبارت است از نیروی طبیعی در موجود زنده که به وسیله آن، صفات از اصل به نسل منتقل می‌شود، خواه این صفات مخصوص این نسل باشد،خواه مشترک میان تمام افراد این نوع یا بخشی از آنها باشد».1 به تعبیر دیگر «انتقال صفات و خصوصیات جسمانی، روانی و حالات و ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری از پدر و مادر و یا اجداد به نسل‌های بعدی».2
این خصوصیات و ویژگی‌ها در جهت مثبت یا منفی در افراد تأثیر می‌گذارند، «سلامت یا بیماری والدین، اختلالات روانی و عاطفی، عفت و یا آلودگی، سطح درک و فرهنگ، ایمان و اعتقاد، خوی و اخلاق والدین، همه و همه در زندگی انسان مؤثرند. علم روانشناسی ژنتیک ثابت کرده است که حتی حال و هوای زن و شوهر در حین انتقال نطفه در فرزندان اثر می‌گذارد، اضطراب و تشویش، امنیت خاطر، حتی احساس گناه و فریب، در سرنوشت کودک مؤثر است».3
امیرمؤمنان حضرت علی(ع) در بیان این امر مهم می‌فرمایند: «اذا کرم اصل الرجل کرم مغیبه و محضره»4 وقتی اصل و ریش انسان، خوب و شریف باشد، نهان و آشکارش خوب و شریف است و در جای دیگر می فرمایند: «حسن الاخلاق برهان کرم الأعراق»5 نیکویی اخلاق، دلیل پاکی و فضیلت ریشه خانوادگی است. چنانکه از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است که فرمود: «الشقی شقی فی بطن امه و السعید سعید فی بطن امه»6 بر این اساس مراقبت ها و خودسازی جسمی و روحی پدر و مادر، تقوا، عفاف و پیراستن خود از محرمات و معاصی نقش بسیار مؤثر و مهمی در سعادت فرزند دارد.
مرحوم شیخ مرتضی انصاری (ره) پیشرفت های علمی و معنوی خود را نتیجه زحمات و رعایت های مادرشان می دانند و دانشمندانی همچون آیت الله مطهری و بهشتی که نقش مهمی در تبیین فرهنگ اسلام داشتند از مادرانی پاکدامن، شجاع، مؤمن و عفیف برخوردار بودند7 و به همین خاطر است که در حدیث نبوی(ص) اینگونه آمده است «طوبی لمن کانت امه عفیفة». 8
محیط تربیتی کودک، یعنی محیطی که شخص در آن متولد می شود و در آنجا رشد می یابد نیز، در سعادت و شقاوت او بسیار مؤثر است. پدران و مادرانی که محیط مساعدی برای تربیت صحیح فرزندانشان به وجود می آورند و در معاشرت با آنان گفتاری پاک و رفتاری پسندیده دارند و قدم به قدم، برنامه های تربیتی و فضائل اخلاقی را در پرورش فرزندان خود، مد نظر قرار می‌دهند، می‌توانند جوانانی از هر جهت شایسته تربیت کنند و از این طریق اوامر الهی را اجرا و وظیفه خود را نسبت به فرزند و جامعه انجام دهند.
بسیاری از مشکلات اجتماعی و آلودگی‌های اخلاقی و بی‌عفتی جوانان از محیط خانواده سرچشمه گرفته و معلول تربیت‌های نادرست و یا عدم نظارت والدین بر فرزندان است. «کل مولودٍ یولد علی الفطرة، فابواه یُهَوِّدانه و یُنصِّرانه و یُمجّسانه»9 هر نوزادی بر فطرت الهی به دنیا می‌آید، پس پدر و مادر او را به دین یهود و نصرانی و زرتشتی گرایش می‌دهند. بنابراین وراثت و تربیت خانوادگی، اساس شخصیت فرد را تشکیل می‌دهد و می‌تواند او را به انسانی عفیف با اخلاق و موفق، یا انسانی فاسد، منحرف و مضر تبدیل کند.
پانوشت:
1. التربیة و طرق التدریس، صالح عبدالعزیز، ج 1، ص 124
2. اسلام و تعلیم و تربیت، حجتی، سید محمد باقر، ج 1، ص 79.
3. خانواده و کودکان گرفتار، علی قائمی، صص12- 10.
4. غرر الحکم، ج 1، ص 327.
5. همان، ص 379.
6. جامع الصغیر، سیوطی، ج 2، ص 36.
7. فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان، ش 10، ص 46
8. المستدرک، ج 14، ص 159.
9. مسند احمد بن حنبل، ج 2، 275.
انتهای پیام/