دلایل افول ستاره مخالف قدرتمند اردوغان در ترکیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در ترکیه، هر روز خبر تازه ای در مورد «حزب خوب» منتشر می شود و ظاهراً بر پرتگاه سقوط قرار گرفته است.

حزبی که به عنوان یک جریان آتاترک چی – راست، در کانون ملی گرایی افراطی ترکیه قرار گرفته اما در عین حال، در انتخابات 2023 میلادی، با جریانی مرکب از دموکرات ها، چپ ها و محافظه کاران، ائتلاف ملت را تشکیل داد.

ائتلافی که هدف آن تحمیل یک شکست سیاسی سنگین بر اردوغان بود، اما این هدف محقق نشد و خانم مرال آکشنر رهبر حزب خوب، دو روز پیش اعلام کرد: «اگر عقل و بینش سیاسی فعلی را داشتم، هرگز به آن ائتلاف نمی پیوستم».

آکشنر تصمیم گرفته در انتخابات پیش رو، با هیچ حزبی رفیق و همراه نشود، اما تعداد قابل توجهی از مقامات حزب، با این تصمیم رهبر خود مخالفند و یکی یکی از قطار پیاده می شوند. معاونین خانم آکشنر یکی یکی استعفا می دهند و حزب قدرتمند او که یک شبه ره صد ساله را پیموده بود، در حال سقوط و  انحلال است.

روزنامه های ملی گازته، سوزجو و حریت هر 3 چاپ آنکارا، خبر استعفای احمد زکی اوچ اوک را اعلام کردند. او یکی از معاونین مهم خانم آکشنر در حزب خوب بود و از او به عنوان فردی یاد می شد که استراتژی حزب و مسیر سیاسی مقابله با اردوغان را مشخص می کند.

کسانی که از حزب خوب جدا شده اند، خانم مرال آکشنر را به تکروی، رفتارهای دیکتاتورمآبانه، فریب کاری در رهبری حزب، ناتوانی در بازی رفاقت و ائتلاف با احزاب و سردرگمی سیاسی متهم کرده اند. 

آیا پای آمریکا در میان است؟

شاید تعجب کنید اگر بشنوید که یک مساله سیاسی داخلی ترکیه، به راحتی به سیاست خارجی ربط داده می شود. اما در هر حال، ترکیه چنین کشوری است و تعدد احزاب و رسانه ها در کنار اهمیت رقابت سیاسی، باعث شده که تحلیل های سیاسی، سمت و سوی غریبی پیدا کنند.

به تازگی، یکی از شرکای اردوغان به نام دوغو پرینچک رهبر حزب کمونیستی وطن، اعلام کرده که مرال آکشنر «ملکه گلادیاتوری ناتو» بوده و حالا آرام آرام از صحنه حذف می شود.

پرینچک معتقد است که آمریکایی ها در برآوردن آکشنر نقش مهمی داشتند، اما نتوانستند او را حفظ کنند و در نتیجه حالا شاهد پایان آرام زندگی سیاسی زنی هستیم که می توانست مارگارت تاچر ترکیه باشد.

البته این فقط پرینچک نیست که درباره پایان کار آکشنر، دیدگاه های تند و تیزی دارد. برخی دیگر از مفسرین سیاسی ترکیه معتقدند که اگر او در سال 2018 میلادی، مانند یک سیاستمدار خود رای و خودشیفته عمل نمی کرد و حاضر می شد در کنار دیگر احزاب سیاسی ترکیه از عبدالله گل حمایت کند، اردوغان به  آسانی شکست می خورد.

اما خانم آکشنر اعلام کرد: «من به هوادارانم قول داده ام و شخصاً نامزد خواهم شد». آکشنر در آن انتخابات تنها 7 درصد رای گرفت اما با این کار، باعث شد اردوغان دوباره به قدرت برسد.

در مورد روابط احتمالی آکشنر با آمریکا و ناتو، اطلاعات روشنی در دست نیست اما گفته می شود که او، در طول دوران بلوغ سیاسی خود، به ظاهر نزدیک به دولت باغچلی، اما در باطن، دست پرورده جریان کودتاگر و خزنده فتح الله گولن بوده است.

ترکیه و اپوزیسیونِ افسرده

مصطفی کاراعلی اوغلو از مفسرین سیاسی ترکیه بر این باور است که احزاب مخالف در این کشور، در افسردگی سیاسی به سر می برند. او درباره آکشنر و حزب او نیز چنین نوشته است: «بزرگترین شوک و ضربه روحی بعد از انتخابات، در حزب خوب مشاهده می شود. مردم، رویدادها و سیلاب تحولات مبتنی بر تنش داخلی این حزب را مانند یک سریال تلویزیونی جذاب  تماشا می کنند. فقدان خط مشی سیاسی روشن، مشکلات رهبری و مدیریت و از دست دادن حس انسجام و همدلی در این حزب به وضوح مشاهده می شود. برای درک استعفاها، اخراج های پی در پی و رها کردن نگرش ها، باید ذهن آکشنر را خواند. اما اکثر استعفاها نیز از آن مسیر عبور می کنند و از حزب خارج می شوند. تمام شکست های حزب، با شخصیت او مرتبط است. افول حزبی که در مدت کوتاهی پس از تأسیس، به رقم شگفتی ساز 10 درصد آرا رسید، تعجب آور است. رهبری آشکنر در این حزب، کاملاً متفاوت از سبکی است که ما به آن عادت کرده ایم و قطعاً نمونه دیگری ندارد! او به راحتی بهترین اعضای تیم خود را اخراج می کند. کاهش آرا در آخرین نظرسنجی ها نشان می دهد که این رویکرد برای حزب خوب، تبعات سنگینی داشته است».

چرا یک حزب رده پنجمی در ترکیه مهم است؟

تاسیس حزب سیاسی در ترکیه کار دشواری نیست. اما حزبی که اجازه داشته باشد در انتخابات با نام رسمی و لیست حزبی مشارکت کند، باید پیش از هر چیز، در نصف به علاوه یک استان ترکیه، دارای یک دفتر اصلی در مرکز استان و دفتری در شهرستان بزرگ استان باشد.

با توجه به این که ترکیه 81 استان دارد، تاسیس این همه دفتر و تامین ساختمان، پرسنل، خودرو و هزینه های جاری، موضوعی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. بنابراین، حزبی که نام یک حزب رسمی و قانونی را یدک می کشد، اولاً دارای یک پایگاه اجتماعی و خط مشی سیاسی و ثانیاً دارای تشکیلات و بنیه مالی قابل توجهی است. 

نگاهی به تعداد صندلی های احزاب مختلف ترکیه در پارلمان این کشور، نشان می دهد که حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان، حزب جمهوری خلق به رهبری اوزل، حزب دموکراسی و برابری خلق ها (اقماری پ.ک.ک) و حزب حرکت ملی به رهبری دولت باغچلی، چهار حزب مهم کشور هستند و حزب خوب به رهبری خانم آکشنر، بر رده پنجم ایستاده است.

اما چرا باید یک حزب رده پنجمی، مهم باشد؟ پاسخ در این است که ورود به پارلمان و حتی گرفتن یک کرسی از 600 کرسی پارلمان، برای احزاب ترکیه بسیار دشوار است. برخی از احزاب قدیمی ترکیه همچون حزب وحدت بزرگ، پس از 3 دهه فعالیت، به زحمت توانستند تنها یک کرسی به دست آورند که حتی آن یک کرسی هم در انتخابات امسال، از دست رفت.

اما خانم آکشنر در یک مسیر کوتاه 6 ساله و از 2017 میلادی تاکنون، توانسته حزب خود را به جایگاه مهمی برساند و 44 کرسی به دست آورد. با این حال، 8 نماینده این حزب استعفا داده و به احزاب دیگر پیوستند و تاکنون بیش از 45 نفر از معاونین و روسای رده بالای حزب نیز جدا شده اند.

در پایان باید گفت، مرال آکشنر در انتخابات ریاست جمهوری سال 2018 میلادی، با تصمیمات تکروانه خود، شکست سنگینی را بر مخالفین اردوغان تحمیل کرد. او حالا هم در یک نقطه تاریخی ایستاده و می تواند یک بار دیگر، به شکل سلبی بر نتایج انتخابات، تاثیر منفی بگذارد. به نحوی که در صورت انحلال حزب او، راه برای پیروزی نامزدهای مورد حمایت اردوغان و باغچلی در انتخابات فروردین آتی، هموارتر خواهد شد.

انتهای پیام/